ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN LỚP 10 HỌC KÌ I
A. Nội dung kỹ năng và kiến thức
I. Văn học Sử:
Bạn đang xem : Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn 10
1. Tổng quan văn học Việt Nam:
– Những kỹ năng và kiến thức chung nhất, tổng quát nhất về hai bộ phận của văn học Nước Ta ( văn học dân gian và văn học viết ) và quy trình tăng trưởng của văn học viết Nước Ta ( văn học trung đại và văn học văn minh ) .
– Các thể loại văn học .
– Con người Nước Ta qua văn học : con người Nước Ta trong quan hệ với quốc tế tự nhiên, trong quan hệ vương quốc dân tộc bản địa, trong quan hệ xã hội, ý thức về bản thân .
2. Khái quát văn học dân gian Việt Nam:
– Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian Nước Ta :
+ Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ truyền miệng .
+ Văn học dân gian là mẫu sản phẩm của quy trình sáng tác tập thể .
+ Văn học dân gian gắn bó mật thiết với những hoạt động và sinh hoạt khác nhau trong đời sống hội đồng .
– Hệ thống thể loại của văn học dân gian Nước Ta : gồm 12 thể loại : truyền thuyết thần thoại, sử thi, thần thoại cổ xưa, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đối, ca dao, vè, truyện thơ, chèo .
– Những giá trị cơ bản của văn học dân gian Nước Ta :
+ Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng đa dạng và phong phú về đời sống những dân tộc bản địa .
+ Văn học dân gian có giá trị giáo dục thâm thúy về đạo lí làm người .
+ Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp thêm phần quan trọng tạo nên truyền thống riêng cho nền văn học dân tộc bản địa .
3. Khái quát văn học Việt Nam từ TK X-hết TK XIX:
– Các thành phần và những tiến trình tăng trưởng .
– Những đặc thù lớn về nội dung : chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo và cảm hứng thế sự .
– Những đặc thù lớn về nghệ thuật và thẩm mỹ :
+ Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm .
+ Khuynh hướng nhã nhặn và xu thế bình dị .
+ Tiếp thu và dân tộc hoá tinh hoa văn học quốc tế .
II. Đọc văn:
* Văn học dân gian Nước Ta
1. Chiến thắng Mtao-Mxây
Cần nắm được :
– Phân loại sử thi : sử thi anh hùng và sử thi thần thoại cổ xưa .
– Tóm tắt nội dung sử thi Đăm Săn .
– Phân tích được :
+ Cảnh trận đánh giữa hai tù trưởng .
+ Cảnh Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau thắng lợi .
+ Cảnh ăn mừng thắng lợi .
⇒ Qua đó, thấy được lẽ sống và niềm vui của người anh hùng chỉ có trong cuộc chiến đấu vì danh dự, vì niềm hạnh phúc và sự thịnh vượng của hội đồng .
2. An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ
– Đặc điểm của thể loại truyền thuyết thần thoại : lịch sử vẻ vang được kể lại trong truyền thuyết thần thoại đã được khúc xạ qua những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ đậm sắc tố thần kì làm ra sức mê hoặc của truyện .
– Phân tích được nhân vật : An Dương Vương, Mị Châu, và cụ thể : ngọc trai giếng nước .
– Ý nghĩa của truyện : từ thảm kịch mất nước của cha con An Dương Vương và thảm kịch tình yêu của Mị Châu – Trọng Thuỷ, nhân dân muốn rút và trao truyền lại cho thế hệ sau bài học kinh nghiệm lịch sử dân tộc về ý thức tôn vinh cẩn trọng với thủ đoạn của quân địch xâm lược trong công cuộc giữ nước .
3. Tấm Cám:
– Phân loại truyện cổ tích : gồm ba loại : cổ tích về loài vật, cổ tích thần kì, cổ tích hoạt động và sinh hoạt .
– Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì : có sự tham gia của nhiều yếu tố thần kì vào tiến trình tăng trưởng của truyện .
– Tóm tắt được diễn biến .
– Diễn biến xích míc xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám khi ở trong mái ấm gia đình và ngoài xã hội .
– Ý nghĩa của quy trình biến hoá của Tấm ( từ kiếp người ⇒ hoá kiếp liên tục thành con vật, cây, vật phẩm ⇒ quay trở lại kiếp người ) : bộc lộ sức sống, sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác. Đây là sức mạnh của thiện thắng ác .
– Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật : biểu lộ ở sự chuyển biến của Tấm : từ yếu ớt, thụ động đến nhất quyết đấu tranh giành lại sự sống và niềm hạnh phúc cho mình .
4. Truyện cười: Tam đại con gà và Nhưng nó phải bằng hai mày:
Cần nắm được:
– Ý nghĩa của truyện Tam đại con gà : phê phán thói giấu dốt. Ngoài ra còn ngầm khuyên răn mọi người không nên giấu dốt mà hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng .
– Ý nghĩa của truyện Nhưng nó phải bằng hai mày : phê phán thói tham nhũng của lí trưởng trong việc xử kiện. Qua đó thấy được tình cảnh bi hài của người lao động lâm vào việc kiện tụng .
* Kiến thức cơ bản .
* Đặc trưng truyện cười :
+ Yếu tố gây cười : những xích míc trái tự nhiên
+ Kết cấu : vào truyện tự nhiên, kết truyện giật mình, ít nhân vật, ngắn gọn
– Phân loại :
+ Truyện khôi hài : nhằm mục đích mục tiêu vui chơi, mua vui không ít có tính giáo dục .
+ Truyện trào phúng : mục tiêu châm biếm, đả kích
5. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa:
* Bài 1 và 2 :
– Nội dung : Là lời than của người phụ nữ về thân phận nhỏ bé, đắng cay, tội nghiệp .
– Nghệ thuật : so sánh, ẩn dụ .
* Bài 3 :
– Nội dung : Là lời than đầy chua xót, đắng cay của người bị lỡ duyên xa cách. Dầu vậy ta vẫn nhận thấy tình cảm thuỷ chung sắt son của con người tầm trung Nước Ta xưa .
– Nghệ thuật : so sánh, ẩn dụ, lối đưa đẩy gợi cảm hứng
* Bài 4 :
– Nội dung : bộc lộ nỗi nhớ thương da diết của cô gái so với tình nhân. Đồng thời đó còn là niềm lo âu về niềm hạnh phúc lứa đôi .
– Nghệ thuật : những hình ảnh hình tượng ( khăn, đèn, mắt ), lặp cú pháp .
* Bài 5 :
– Nội dung : biểu lộ tình yêu cùng khao khát yêu thương của người con gái. – Nghệ thuật : hình ảnh hình tượng độc lạ : cầu dải yếm .
* Bài 6 :
– Nội dung ; chứng minh và khẳng định sự gắn bó thuỷ chung của con người .
– Nghệ thuật : hình ảnh hình tượng : gừng cay – muối mặn .
* Gợi ý kiến thức và kỹ năng cơ bản .
5.1. Những đặc trưng cơ bản của ca dao trữ tình:
+ Nội dung : phản ánh tâm tư nguyện vọng, tình cảm của người tầm trung, là tiếng lòng của nhân dân lao động trong đời sống cơ cực vẫn sáng sủa, yêu đời …
+ Nghệ thuật :
+ Kết cấu : ngắn gọn, hàm súc
+ Thể thơ : lục bát, lục bát biến thể, tuy nhiên thất lục bát, thể vãn bốn, vãn năm …
5.2. Những nội dung cần nắm ở từng bài:
* Bài 1 : Ca dao than thân
– Nội dung : Là lời than của người phụ nữ về thân phận nhỏ bé, đắng cay, tội nghiệp, không hề làm chủ được số phận và định đoạt niềm hạnh phúc cho riêng mình. Bên cạnh đó có điểm sáng là sự tự ý thức về hình ảnh cao quý, đáng được trân trọng của người phụ nữ ( tấm lụa đào ) : ca tụng vẻ đẹp hình thức lẫn nhân cách .
– Nghệ thuật : so sánh, ẩn dụ mô tip “ thân em ” …
* Bài 4 : Ca dao yêu thương
– Nội dung : bộc lộ nỗi nhớ thương da diết của cô gái so với tình nhân, giãi bày những cung bậc cảm hứng trong tình yêu đầy mãnh liệt và phong phú. Đồng thời đó còn là niềm lo âu về niềm hạnh phúc lứa đôi, không biết hoàn toàn có thể đến với nhau và chung sống với nhau trọn đời được hay không …
– Nghệ thuật : những hình ảnh hình tượng ( khăn, đèn, mắt ), điệp từ, điệp ngữ ( cú pháp ), ẩn dụ, hoán dụ …
* Bài 6 : Ca dao tình nghĩa
– Nội dung : Bài ca dao biểu lộ vị trí quan trọng về “ tình nghĩa ” trong đời sống mái ấm gia đình ( vợ – chồng ), lẫn chứng minh và khẳng định sự gắn bó thuỷ chung của con người trong những mối quan hệ khác trong xã hội, như một lời nhắc nhở sự cố gắng cùng chung tay vượt qua những cay đắng, ngọt bùi trong đời sống .
– Nghệ thuật : hình ảnh hình tượng : gừng cay – muối mặn ; số từ biểu trưng : 3, 9, 3 vạn 6 ngàn ngày …
6. Ca dao hài hước:
* Bài 1 :
– Nội dung : lời dẫn cưới và thách cưới của chàng trai, cô gái .
– Nghệ thuật : lối nói khoa trương, phóng đại ; lối nói giảm dần ; cách nói trái chiều .
– Ý nghĩa : là tiếng cười tự trào của người tầm trung trong cảnh nghèo, biểu lộ vẻ đẹp tâm hồn của người lao động dù trong cảnh nghèo vẫn luôn sáng sủa, yêu đời, ham sống .
* Bài 2, 3 :
– Nội dung : phê phán, chế giễu những chàng trai không có chí khí, những chàng trai siêng ăn nhác làm .
– Nghệ thuật : phóng đại, trái chiều .
* Bài 4 :
– Nội dung : chế giễu loại phụ nữ đỏng đảnh, vô duyên .
– Nghệ thuật : phóng đại, trái chiều .
* Kiến thức cơ bản. Đặc trưng ca dao vui nhộn : Đối tượng nghệ thuật và thẩm mỹ đa phần của ca dao vui nhộn là cái hài. Cái hài được phản ánh, bộc lộ trong nhiều nghành nghề dịch vụ VHDG khác nhau. Đôi khi, nó biểu lộ nỗi niềm chua xót đắng cay và cả tiếng cười sáng sủa, mưu trí, hóm hỉnh ; tuy nhiên cũng đầy sự châm biếm, đả kích sâu cay .
* Văn học dân gian quốc tế
Đoạn trích: Uy-lít-xơ trở về
Cần nắm được :
– Vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của người Hy Lạp, đơn cử là của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp bộc lộ qua cảnh đoàn viên vợ chồng sau 20 năm xa cách .
– Phân tích được tâm lí nhân vật qua những đối thoại trong cảnh gặp mặt .
– Thấy được sức mạnh của tình cảm vợ chồng, tình cảm mái ấm gia đình cao đẹp là động lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn vất vả .
* Văn học viết – Văn học Trung đại Nước Ta
1. Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão):
Nắm được :
– Hoàn cảnh sáng tác bài thơ .
– Vẻ đẹp của con người thời Trần qua hình tượng trang đàn ông với lí tưởng và nhân cách cao quý .
– Vẻ đẹp của thời đại qua hình tượng ba quân với sức mạnh và khí thế hào hùng. Cần thấy rằng vẻ đẹp con người và vẻ đẹp thời đại hoà quyện vào nhau .
– Hình ảnh hoành tráng, có sức biểu cảm can đảm và mạnh mẽ, thiên về gợi tả .
* Kiến thức cơ bản .
1.1. Tìm hiểu chung về tác giả: Phạm Ngũ Lão (1255 – 1320)
– Người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào ( nay thuộc huyện n Thi, tỉnh Hưng Yên ) .
– Là người văn võ toàn tài ; có nhiều công lớn trong kháng chiến chống quân Mông – Nguyên ; được phong chức Điện súy Thượng tướng quân, tước Quan nội hầu .
– Tác phẩm hiện còn : Tỏ lòng ( Thuật hoài ) và Viếng Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương ( Vãn Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương ) .
1.2. Đọc – hiểu văn bản
* Nội dung
– Vẻ đẹp con người và thời đại nhà Trần
+ Hình ảnh tráng sĩ : hiện lên qua tư thế “ cầm ngang ngọn giáo ” ( hoành sóc ) giữ giang sơn. Đó là tư thế hiên ngang với vẻ đẹp kì vĩ mang tầm vóc ngoài hành tinh .
+ Hình ảnh “ ba quân ” : hiện lên với sức mạnh của đội quân đang sôi sục khí thế quyết chiến quyết thắng .
+ Hình ảnh tráng sĩ lồng trong hình ảnh “ ba quân ” mang ý nghĩa khái quát, gợi ra hào khí dân tộc bản địa thời Trần – “ hào khí Đông A ” .
– Khát vọng cao đẹp của Phạm Ngũ Lão Khát vọng lập sự nghiệp để thỏa “ chí đàn ông ”, cũng là khát vọng được đem tài trí “ tận trung báo quốc ” – biểu lộ lẽ sống lớn của con người thời đại Đông A .
* Nghệ thuật
– Hình ảnh thơ hoành tráng, thích hợp với việc tái hiện khí thế hào hùng của thời đại và tầm vóc, chí hướng của người anh hùng .
– Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, có sự dồn nén cao độ về xúc cảm .
1.3. Ý nghĩa văn bản
Tác phẩm bộc lộ lí tưởng cao quý của vị danh tướng Phạm Ngũ Lão, khắc ghi dấu ấn đáng tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa .
2. Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi):
Nắm được :
– Bức tranh vạn vật thiên nhiên sinh động, giàu sức sống .
– Bức tranh đời sống con người : ấm no, thanh thản .
– Qua bức tranh vạn vật thiên nhiên và bức tranh đời sống là vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi với tình yêu vạn vật thiên nhiên, yêu đời, nặng lòng với nhân dân, quốc gia .
* Kiến thức cơ bản .
2.1. Tác giả: Nguyễn Trãi (1380 – 1442)
– Hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang ( nay thuộc Chí Linh, Thành Phố Hải Dương ), sau dời đến làng Nhị Khê ( nay là xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thủ đô hà nội Thành Phố Hà Nội ) .
– Xuất thân trong một mái ấm gia đình giàu truyền thống lịch sử yêu nước và văn hóa truyền thống, văn học .
– Nguyễn Trãi là nhà yêu nước, người anh hùng dân tộc bản địa, danh nhân văn hóa quốc tế .
2.2. Đọc – hiểu văn bản
Xuất xứ : là bài thơ số 43 thuộc mục Bảo kính cảnh giới, phần Vô đề trong Quốc âm thi tập .
* Nội dung
– Vẻ đẹp rực rỡ tỏa nắng của bức tranh vạn vật thiên nhiên .
+ Mọi hình ảnh đều sôi động : hoè lục đùn đùn, rợp mát như giương ô che rợp ; thạch lựu phun trào sắc đỏ, sen hồng đang độ nức ngát mùi hương .
+ Mọi sắc tố đều đậm đà : hoè lục, lựu đỏ, sen hồng .
– Vẻ đẹp thanh thản của bức tranh đời sống con người : nơi chợ cá dân dã thì “ lao xao ”, sinh động ; chốn lầu gác thì “ dắng dỏi ” tiếng ve như một bản đàn .
Cả vạn vật thiên nhiên và đời sống con người đều tràn trề sức sống. Điều đó cho thấy một tâm hồn khát sống, yêu đời mãnh liệt và tinh xảo giàu chất nghệ sĩ của tác giả .
– Niềm khát khao cao đẹp
+ Đắm mình trong cảnh ngày hè, nhà thơ ước có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam phong cầu mưa thuận gió hoà để “ Dân giàu đủ khắp đòi phương ” .
+ Lấy Nghiêu, Thuấn làm “ gương báu răn mình ”, Nguyễn Trãi đã thể hiện chí hướng cao quý : luôn khát khao đem tài trí để thực hành thực tế tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân .
* Nghệ thuật
– Hệ thống ngôn từ đơn giản và giản dị, tinh xảo xen lẫn từ Hán Việt và điển tích .
– Sử dụng từ láy độc lạ : đùn đùn, lao xao, dắng dỏi .
– Hình ảnh thơ thân mật, bình dị .
– Sử dụng những câu thơ lục ngôn dồn nén cảm hứng .
2.3. Ý nghĩa văn bản
Tư tưởng lớn xuyên suốt sự nghiệp trước tác của Nguyễn Trãi – tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân – được bộc lộ qua những rung động trữ tình dạt dào trước cảnh vạn vật thiên nhiên ngày hè .
3. Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm):
Nắm được :
– Chân dung đời sống : đời sống thuần hậu, chất phác, thanh đạm, thuận tự nhiên .
– Chân dung nhân cách : lối sống thanh cao, tìm sự thư thái trong tâm hồn, sống từ tốn, hoà nhập với tự nhiên ; trí tuệ sáng suốt, uyên bác khi nhận ra công danh sự nghiệp, phú qúy như một giấc chiêm bao, cái quan trọng là sự thanh thản trong tâm hồn .
* Kiến thức cơ bản .
3.1. Tác giả :
– Nguyễn Bỉnh Khiêm ( 1491 – 1585 ), tên huý là Văn Đạt, hiệu là Bạch Vân Cư Sĩ .
– Quê quán : làng Trung Am, nay thuộc xã Lí Học, Vĩnh Bảo, ngoài thành phố Hải Phòng Đất Cảng .
– Con người :
+ Thẳng thắn, cương trực .
+ Là người thầy có học vấn uyên bác, hiểu lí số, được học trò suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử ( người thầy sông Tuyết ) .
+ Có tấm lòng ưu thời mẫn thế, yêu nước, thương dân .
– Các tác phẩm :
+ Bạch Vân am thi tập – gồm 700 bài thơ chữ Hán .
+ Bạch Vân quốc ngữ thi – khoảng chừng trên 170 bài thơ chữ Nôm .
3.2.Tác phẩm :
* Câu 1-2, 5-6 : Vẻ đẹp đời sống ở am Bạch Vân của Nguyễn Bỉnh Khiêm :
– Câu 1 : Cuộc sống thuần hậu, giản dị và đơn giản giữa thôn quê : mai, cuốc, cần câu, những đồ vật lao động nhà nông. Cuộc sống chất phác, nguyên sơ của thời tự cung tự túc tự cấp, có chút ngông ngạo so với thói đời nhưng ko ngang tàng .
– Đại từ phiếm chỉ “ ai ” : người đời, những kẻ tất bật trong vòng danh lợi. “ Dầu ai ” tạo ý trái chiều giữa ta – người, vừa là khẳng định chắc chắn một thái độ mặc kệ lựa chọn của người, vừa chứng minh và khẳng định lối sống thảnh thơi của tác giả .
– Câu 5-6 : Cuộc sống đạm bạc mà thanh cao của tác giả : mùa nào thức ấy ( măng trúc, giá đỗ ) ; mùa nào cảnh sống ấy ( hồ sen, tắm ao ) .
– Nhịp thơ : 1/3/1 / 2 gợi bức tranh tứ bình về cảnh hoạt động và sinh hoạt với 4 mùa, có hương sắc, mùi vị giản dị và đơn giản mà thanh cao. Con người tận thưởng vạn vật thiên nhiên giàu sang, phong phú và đa dạng, sẵn có trong tự nhiên .
* Câu 3-4, 7-8 : Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Bỉnh Khiêm :
– Cách nói trái chiều, ngược nghĩa : Ta – Người, dại – khôn, nơi vắng vẻ – chốn lao xao
+ Nguyễn Bỉnh Khiêm biểu lộ một thái độ xuất-xử và trong cách chọn lẽ sống, việc dùng từ “ dại ”, “ khôn ” ko mang nghĩa gốc từ điển ( dại – trí tuệ thấp kém, khôn – trí tuệ mẫn tiệp ) ⇒ là cách nói ngược nghĩa, hàm ý mỉa mai, thâm trầm, thâm thúy .
+ “ Nơi vắng vẻ ” : Là nơi yên bình, hoà hợp với vạn vật thiên nhiên trong sáng, tâm hồn con người thư thái. Là hình ảnh ẩn dụ chỉ lối sống thanh bạch, ko màng danh lợi, hòa hợp với tự nhiên .
+ “ Chốn lao xao ” : Là nơi có đời sống sang trọng và quý phái, quyền thế, con người sống tất bật, đua danh đoạt lợi, thủ đoạn hiểm độc .
– Câu 7 – 8 :
+ Điển tích về Thuần Vu Phần ⇒ phong phú chỉ là một giấc chiêm bao. Gợi nên hình ảnh đẹp : tiên ông, túi thơ, bầu rượu, vui cảnh sống nhàn, thần tiên trong cảm thức nhàn, chứng minh và khẳng định lẽ sống đẹp của mình .
+ Quan niệm sống : phủ nhận phong phú, danh lợi, chứng minh và khẳng định cái sống sót vĩnh hằng là vạn vật thiên nhiên và nhân cách con người .
3.3. Tổng kết, bài thơ “Nhàn“ thể hiện:
– Sống hòa hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao .
– Vẻ đẹp đời sống : đạm bạc, giản dị và đơn giản mà thanh cao .
– Vẻ đẹp nhân cách : vượt lên trên danh lợi, coi trọng lối sống thanh bạch, hòa hợp với tự nhiên .
4. Đọc Tiểu Thanh kí (Nguyễn Du):
Nắm được :
– Bài thơ là tiếng khóc xót thương cho số phận của một con người xấu số ( Tiểu Thanh ) và cũng là tiếng khóc tự thương cho chính cuộc sống mình ( Nguyễn Du ) cũng như bao con người tài hoa trong xã hội từ xưa đến nay ..
– Nỗi niềm trăn trở và cả khát vọng kiếm tìm tri âm của Nguyễn Du .
– Như vậy, cùng với những người phụ nữ tài hoa mệnh bạc trong 1 số ít sáng tác của mình, Nguyễn Du đã lan rộng ra nội dung của chủ nghĩa nhân đạo trong văn học trung đại : không chỉ chăm sóc đến những người dân khốn khổ đói cơm rách nát áo mà còn chăm sóc đến những người làm ra giá trị văn hoá ý thức cao đẹp nhưng bị xã hội đối xử bất công, tàn tệ, gián tiếp nêu yếu tố về sự thiết yếu phải tôn vinh, trân trọng những người làm ra những giá trị văn hoá niềm tin .
* Kiến thức cơ bản .
4.1. Bài thơ Độc Tiểu Thanh kí:
– Nhan đề :
+ Đọc tập thơ của Tiểu Thanh. + Đọc Tiểu Thanh truyện .
– Hoàn cảnh sáng tác : được viết trên đường Nguyễn Du đi sứ → đưa vào tập Bắc hành tạp lục .
4.2. Đọc hiểu:
* Hai câu đề :
– Vườn hoa bên Tây Hồ › ‹ Gò hoang
⇒ Sự đối nghịch giữa quá khứ và hiện tại gợi lẽ đời dâu bể, sự hủy diệt của thời gian với cái đẹp. Chứa đựng sự xót xa, thương cảm cho cái đẹp bị tàn phá, vùi dập.
→ triết lý về cái đẹp mong manh, dễ hư mất. Cảm thương cho một kiếp tài hoa, bạc mệnh. Đề tài của thơ ND .
– “ Độc điếu ” – Một mình viếng thương nàng qua một tập sách viết về cuộc sống nàng đọc trước hành lang cửa số .
→ Câu thơ không riêng gì biểu lộ sự đồng cảm, đó còn là cái tình tri kỉ, tri âm của những người tài hoa, nghệ sĩ .
* Hai câu thơ đề là xúc cảm, là tình đồng điệu của những tâm hồn nghệ sĩ rung động trước cuộc sống .
* Hai câu thực :
– Biện pháp : ẩn dụ tượng trưng .
Son phấn → vẻ đẹp. Văn chương → kĩ năng → Tất cả đều có hồn, có thần → Cảm hứng khẳng định chắc chắn sự quý giá, vĩnh hằng của cái đẹp và kĩ năng con người .
– Điểm gặp gỡ của hai cách cắt nghĩa ý thơ ( sgk chọn cách 1 ) : Tấm lòng tri âm, thương cảm thâm thúy của Nguyễn Du trước cuộc sống, số phận oan trái của người sắc tài kì nữ khiến trời đất ghen .
– ND khái quát những giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật, vẻ đẹp ưu việt có sự sống sót riêng, mặc kệ quy luật sinh – diệt của cuộc sống, của người thường .
* Hai câu luận :
– “ Những mối hận cổ kim ” – những mối hận của người xưa và nay .
– “ Thiên nan vấn ” – khó hỏi trời được → Một câu hỏi lớn ko lời đáp – hỏi trời lời giải đáp mối hận vì sự phi lí của cuộc sống : hồng nhan đa truân, bạc mệnh, tài tử đa cùng .
→ Tiếng nói phê phán vào những định kiến, quy củ phong kiến chà đạp quyền sống và niềm hạnh phúc của người phụ nữ. Tiếng nói nhân đạo xót xa .
– Sự hoạt động của xúc cảm trong 6 câu đầu : Từ xúc cảm xót thương cho Tiểu Thanh → thương cho những kiếp người tài hoa bạc mệnh nói chung → tự thương mình “ ngã ” .
* Hai câu kết :
– Nguyễn Du lo ngại, do dự ko biết ai là người trong mai hậu đồng cảm, thương cảm ông như ông đã đồng cảm, khóc thương nàng Tiểu Thanh. Từ đó, ND bộc bạch nỗi đơn độc, không tìm được người tri âm, tri kỉ .
→ Cảm hứng tự thương : tín hiệu của cái tôi cá thể .
+ Tấm lòng nhân đạo lớn lao, “ con mắt trông thấu sáu cõi và tấm lòng nghĩ suốt nghìn đời ” của Nguyễn Du. Bởi ông ko những khóc thương cho Tiểu Thanh, cho những kiếp hồng nhan bạc phận thuở trước, khóc thương cho những kiếp tài hoa bạc mệnh đương thời, trong đó có cả chính ông mà còn khóc cho người đời sau phải khóc mình .
5. Các bài đọc thêm: Vận nước; Cáo bệnh, bảo mọi người; Hứng trở về.
* Vận nước ( Pháp Thuận ) :
– Tâm trạng sáng sủa và niềm tự hào của tác giả trước sự tăng trưởng thịnh vượng, hoà bình của dân tộc bản địa .
– Đường lối trị nước bộc lộ tập trung chuyên sâu trong hai chữ “ vô vi ” : quản lý quốc gia nên thuận theo quy luật tự nhiên và lòng người, lấy đức mà giáo hoá dân .
– Truyền thống yêu thích hoà bình của dân tộc bản địa .
* Cáo bệnh, bảo mọi người ( Mãn Giác thiền sư ) :
– Quy luật hoá sinh, biến đổi của tự nhiên (thông qua hình ảnh hoa tàn khi xuân đi, hoa nở khi xuân đến) và của con người (theo thời gian, con người ngày càng già đi)
– Quan niệm nhân sinh cao đẹp: yêu đời, lạc quan trước cuộc sống(qua hình tượng cành mai nở muộn trước sân)
* Hứng quay trở lại ( Nguyễn Trung Ngạn ) :
– Lòng nhớ thương da diết so với quê nhà .
– Lòng yêu dấu và tự hào về quê nhà .
* Văn học quốc tế
1. Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Lý Bạch):
Nắm được :
– Khung cảnh chia tay đẹp nhưng buồn .
– Nỗi trăn trở, phấp phỏng của nhà thơ khi bạn ra đi: sợ rằng bạn cũng sẽ như cánh chim Hoàng Hạc không bao giờ trở lại, lo bạn sẽ không giữ được tâm hồn thanh cao của mình nơi phồn hoa đô hội.
– Tình bạn đằm thắm, thiết tha khi hạ bút viết hai từ “cố nhân”, khi đau đáu dõi theo con thuyền đưa bạn đi xa, khi thấy mình cô đơn, lẻ loi giữ đất trời rộng lớn.
⇒ Bài thơ không có giọt lệ tiễn đưa mà vẫn đầm đìa nước mắt .
2. Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ):
Nắm được :
– Cảnh sắc mùa thu : tiêu điều, hiu hắt buồn. Trong cảnh sắc thu đã thấp thoáng tâm trạng buồn đau, bi thương của nhà thơ .
– Nỗi lòng của nhà thơ nơi trước cảnh mùa thu nơi đất khách quê người : buồn nhớ da diết quê nhà nhưng đành buộc chặt tấm lòng mình nơi đất khách ; ngậm ngùi, xót xa cho thân phận tha hương của mình .
III. Tiếng Việt:
1. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ:
Nắm được :
– Khái niệm hoạt động giải trí tiếp xúc bằng ngôn từ .
– Hai quy trình hình thành hoạt động giải trí tiếp xúc bằng ngôn từ :
+ Tạo lập văn bản .
+ Lĩnh hội văn bản .
– Các tác nhân chi phối đến hoạt động giải trí tiếp xúc :
+ Nhân vật tiếp xúc .
+ Hoàn cảnh tiếp xúc .
+ Nội dung tiếp xúc .
+ Mục đích tiếp xúc .
+ Phương tiện và phương pháp tiếp xúc .
– Phân tích được những tác nhân tiếp xúc trong một văn bản đơn cử .
2. Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết:
Nắm được :
Các đặc thù của ngôn từ nói và ngôn từ viết ( trên cơ sở so sánh những đặc thù khác nhau về thực trạng sử dụng, những phương tiện đi lại diễn đạt cơ bản, những yếu tố tương hỗ, về từ ngữ và câu văn ) .
3. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt: Nắm được:
– Khái niệm ngôn từ hoạt động và sinh hoạt, những dạng biểu lộ của ngôn từ hoạt động và sinh hoạt .
– Khái niệm phong thái ngôn từ hoạt động và sinh hoạt và những đặc trưng cơ bản ( tính đơn cử, tính xúc cảm và tính thành viên ) .
– Phân tích được những đặc trưng cơ bản của phong thái ngôn từ hoạt động và sinh hoạt trong một văn bản hoạt động và sinh hoạt đơn cử .
4. Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ: Nắm được:
– Nắm được khái niệm phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ .
– Nhận biết được phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ trong những bài tập .
IV. Tập làm văn.
1.Văn bản:
– Khái niệm và đặc thù văn bản .
– Các loại văn bản được phân theo nghành nghề dịch vụ và mục tiêu tiếp xúc .
– Phân tích được những đặc thù của văn bản trong một văn bản đơn cử .
2. Lập dàn ý bài văn tự sự:
– Cách lập dàn ý cho bài văn tự sự, những nhu yếu trong quy trình lập dàn ý .
– Lập được một dàn ý cho bài văn tự sự đơn cử .
3. Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự: Nắm được:
– Khái niệm cụ thể, vấn đề tiêu biểu vượt trội và vai trò của chúng trong một bài văn tự sự .
– Biết cách lựa chọn 1 số ít cụ thể, vấn đề tiêu biểu vượt trội trong một văn bản tự sự đơn cử .
4. Miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự:
– Khái niệm : miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự .
– Khái niệm : quan sát, liên tưởng, tưởng tượng và vai trò của chúng so với việc miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự .
– Chỉ ra được những yếu tố miêu tả, biểu cảm, quan sát, tưởng tượng, liên tưởng trong một văn bản tự sự đơn cử .
5. Luyện tập viết đoạn văn tự sự:
– Khái niệm đoạn văn và trách nhiệm của những loại đoạn văn trong văn bản tự sự .
– Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự. – Viết một đoạn văn tự sự đơn cử .
6. Tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính: Nắm được:
– Mục đích, nhu yếu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính .
– Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính .
– Tóm tắt một văn bản tự sự đơn cử ( đã học ) theo nhân vật chính .
7. Trình bày một vấn đề:
– Tầm quan trọng của việc trình diễn một yếu tố .
– Các việc làm chuẩn bị sẵn sàng cho việc trình diễn một yếu tố .
– Cách trình diễn một yếu tố đơn cử .
B. Cấu trúc đề thi học kì 1 Văn 10
Đề gồm có hai phần :
– Phần 1 : Đọc – hiểu : 3.0 điểm tương quan đến nội dung trong đoạn ngữ liệu phần đọc hiểu .
– Phần 2 : Nghị luận văn học : 7.0 điểm ( Xoay quanh những tác phẩm học trong học kì 1 Ngữ văn lớp 10
C. Hướng dẫn làm bài
Phần I: Đọc – hiểu
Về kĩ năng vấn đáp thắc mắc :
a. Xác định nội dung chính và những thông tin quan trọng của văn bản ( kiểu văn bản, phong thái ngôn từ, phương pháp miêu tả, thể thơ, …. )
* Lưu ý : Đối với dạng câu hỏi này, cần đọc kỹ văn bản, tìm xem trong đó những từ ngữ nào được lặp đi lặp lại. Xét nội dung của nó nói về điều gì ? Xác định được nội dung rồi thì đặt tên cho văn bản .
* Bổ sung kiến thức và kỹ năng .
– Phong cách NN tính năng : PCNN hoạt động và sinh hoạt, PCNN thẩm mỹ và nghệ thuật, PCNN báo chí truyền thông, PCNN khoa học, PCNN chính luận, PCNN hành chính .
– Phương thức miêu tả : tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận, hành chính công vụ. – Các thể thơ : ngũ ngôn, thất ngôn, lục bát – lục bát biến thể, tự do …
b. Gọi tên những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật và nghiên cứu và phân tích công dụng của chúng .
* Lưu ý : Đối với dạng câu hỏi này, những em cần ôn lại kiến thức và kỹ năng về những giải pháp tu từ từ vựng như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, tương phản, chơi chữ, nói giảm, nói tránh, thậm xưng, … và những giải pháp tu từ cú pháp như lặp cú pháp, liệt kê, chêm xen, câu hỏi tu từ, hòn đảo ngữ, đối, …
* Nhận diện câu hỏi chuẩn xác. Ví dụ :
– Chỉ ra những giải pháp tu từ : vấn đáp hai giải pháp tu từ trở lên .
– Chỉ ra giải pháp tu từ chính : chỉ nêu 1 giải pháp tu từ .
– Phân tích công dụng : cần lập luận rõ hiệu suất cao miêu tả của việc sử dụng giải pháp tu từ đó là gì ?
c. Viết đoạn văn ngắn
* Lưu ý : Yêu cầu về nội dung : gắn với nhận thức của bản thân về một yếu tố được nêu ra ( thường xuất phát từ văn bản đọc hiểu ). * Yêu cầu về kĩ năng : Biết cách viết đoạn văn nghị luận xã hội ngắn, bảo vệ cấu trúc đoạn ( câu chủ đề, những câu tiến hành ), bảo vệ nhu yếu của đề bài về độ dài của đoạn, diễn đạt súc tích, ngặt nghèo, không mắc những lỗi về dùng từ, đặt câu .
Phần II: Làm văn
– Nghị luận văn học :
1 / Yêu cầu về kĩ năng : Học sinh cần nắm :
– Kĩ năng làm một bài văn nghị luận văn học với kiểu bài nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận một đánh giá và nhận định hay một yếu tố của tác phẩm văn học
– Nắm kiến thức và kỹ năng giải quyết và xử lý đề, không đơn thuần là thuộc lòng nội dung văn bản .
2. Yêu cầu về kiến thức và kỹ năng : Học sinh cần củng cố, mạng lưới hệ thống lại kiến thức và kỹ năng những tác phẩm phần đọc văn thuộc mục A phần II .
D. Đề và đáp án tìm hiểu thêm
Đề thi tham khảo số 1:
I. Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu:
… Tôi đã từng có một quãng thời hạn rất dài không tới hiệu sách, cảm thấy việc “ mỗi tuần đọc một cuốn sách ” là việc quá xa vời với bản thân. Cho đến một ngày nọ, tôi cùng đến hiệu sách với bạn mình, cậu ta là người một khi đã mua sách là sẽ mua không ngừng, tôi cho nên vì thế cũng mua vài cuốn … Cũng mở màn từ ngày đó, tôi mới nhận ra, thực ra việc mỗi tuần đọc một cuốn sách cũng chẳng có gì quá khó khăn vất vả. Ngày hôm đó, đọc một lèo xong hết cả cuốn, tôi mới nhận ra đời sống thế này mới thật phong phú và đa dạng .
Hoặc là đọc sách, hoặc đi du lịch, nhất định hoặc khung hình hoặc linh hồn phải tham gia vào một hành trình dài .
Tôi nói với bản thân, hiện thực không được cho phép mình trì hoãn, trì hoãn chỉ khiến cho mình càng lúc càng âu lo mà thôi. Vì thế, khi vừa mới mở màn, tôi đã lao lý bản thân phải dậy sớm hơn nửa tiếng mỗi ngày, đọc mấy chục trang sách, và chuyện đó đã nhanh gọn trở thành thói quen. Có những lúc tôi không khỏi cảm thán, nếu ta thật sự bắt tay vào thao tác gì, vậy thì việc đó sẽ không còn quá khó nữa. Chính là cảm xúc như khi bạn thực sự mong ước làm một việc, cả quốc tế sẽ đến bên tương hỗ bạn vậy .
Một người bạn đã từng lái qua tuyến đường Xuyên Tạng nói với tôi, một khi đã xuất phát thì nhất định hoàn toàn có thể tới nơi, còn nếu cậu không xuất phát, cậu sẽ không hề đi tới đâu được. Nếu cậu không hề bình tâm lại, chuyện gì cũng sẽ không làm xong. Xuất phát là hành vi có ý nghĩa nhất, chỉ cần bắt tay vào làm. Một quyển sách mua về mà không đọc thì chỉ là mấy trang giấy, tài liệu tải về mà không xem lại thì cũng chỉ là một đống số liệu, không ôn lại cũng không có ý nghĩa, ngược lại còn khiến ta thêm lo âu. Vì thế, năng lượng hành vi là quan trọng nhất. ”
( Lư Tư Hạo, Đợi đi … vết thương nào rồi cũng lành, NXB PN, 2017, trg 235 – 236 )
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản. (1 điểm)
Câu 2. Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích. (1 điểm)
Câu 3. Từ trích đoạn, anh/chị giải thích vào ý kiến năng lực hành động là quan trọng nhất khi bắt đầu thực hiện một dự định. (1 điểm)
II: Làm văn (7.0 điểm) Cảm nhận của anh/ chị về bức tranh thiên nhiên ngày hè trong bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi.
Xem thêm : Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè
Đáp án đề thi tìm hiểu thêm số 1
I: Đọc hiểu
Câu 1. PCNN hoạt động và sinh hoạt .
Câu 2 :
– Biện pháp tu từ chính : lặp từ, lặp cụm từ ( tôi nói với bản thân )
– Tác dụng : nhấn mạnh vấn đề hành vi tự nhận thức và biến hóa bản thân trong việc phải hành vi để mở màn cho việc nỗ lực tốt .
Câu 3 : ( 1 điểm ) Năng lực hành vi là quan trọng vì : khởi đầu và hoàn thành xong việc làm chứ không phải là nghị lực, cố gắng nỗ lực bằng miệng. HS hoàn toàn có thể diễn đạt bằng cách hiểu, nhưng phải biểu lộ được nghĩa cơ bản .
II: Làm Văn : Cảm nhận của anh/chị về bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi.
Dàn ý tham khảo
Mở bài
– Vài nét về tác giả Nguyễn Trãi
– Tác phẩm Cảnh ngày hè
Thân bài :Cảm nhận bức tranh ngày hè
– Bức tranh mùa hè : đầy sức sống và sinh động
+ Sự phối hợp giữa sắc tố, âm thanh, mùi hương, con người và cảnh vật rất là sinh động : màu lục của lá hòe làm điển hình nổi bật màu đỏ của thạch lựu, hương sen, tiếng ve inh ỏi, tiếng lao xao chợ cá .
+ Thi nhân đảm nhiệm cảnh vật với nhiều giác quan : thị giác, thính giác, khứu giác và sự liên tưởng, tạo nên bức tranh mùa hè sinh động, đặc trưng, biểu lộ sự giao cảm can đảm và mạnh mẽ nhưng tinh xảo của nhà thơ so với cảnh vật và đời sống, con người .
– Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi
+ Tâm hồn yêu vạn vật thiên nhiên, yêu đời, yêu đời sống Thiên nhiên qua xúc cảm của nhà thơ trở nên sinh động đáng yêu và đầy sức sống. Điều này bắt nguồn từ chính tấm lòng thiết tha yêu đời, yêu đời sống của tác giả. Cảnh vật thanh thản yên vui bởi sự thanh thản đang lấn chiếm con người. m thanh rộn ràng của cảnh vật, con người hay là chính sự vui mừng rộn ràng trong tâm hồn nhà thơ .
+ Tấm lòng ưu tiên với dân với nước
-> Nguyễn Trãi yêu vạn vật thiên nhiên nhưng trên hết là tấm lòng của ông so với dân với nước. Nhìn cảnh đời sống của dân – người dân chài lam lũ – được sống no đủ, Nguyễn Trãi ao ước có được chiếc đàn của vua Thuấn để gảy khúc Nam phong ca tụng cảnh : Dân giàu đủ, khắp đòi phương .
-> Câu thơ sáu chữ kết thúc bài thơ như dồn nén xúc cảm của bài thơ. Điểm kết tụ của hồn thơ Ức trai không phải ở vạn vật thiên nhiên, ở tạo vật mà chính ở tâm hồn con người, ở người dân. Nguyễn Trãi mong cho dân được ấm no niềm hạnh phúc : “ dân giàu đủ ” nhưng đó là niềm hạnh phúc cho toàn bộ mọi người, mọi nơi “ khắp đòi phương ” ,
Kết bài : Đánh giá chứng minh và khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm .
Đề thi tham khảo số 2:
I: Đọc – hiểu (3, 0 điểm)
Đọc văn bản và vấn đáp những câu hỏi
Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước ; con chim ca, yêu trời
Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu chiến sỹ, yêu người đồng đội .
Một ngôi sao 5 cánh chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng
Một người – đâu phải nhân gian
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi !
( Tiếng ru – Tố Hữu )
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản trên? (1 điểm)
Câu 2. Chỉ ra tác dụng của biện pháp nghệ thuật chính trong hai câu thơ sau: (1 điểm)
Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước ; con chim ca, yêu trời
Câu 3. Giải thích ý nghĩa của hai câu thơ sau (1 điểm):
Một người – đâu phải nhân gian Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi ! II : Làm văn ( 7.0 điểm )
Phân tích bài thơ Tỏ lòng ( Thuật hoài ) của Phạm Ngũ Lão .
Đáp án đề thi tìm hiểu thêm số 2 :
Phần I: Đọc hiểu (3.0 điểm)
Câu 1 : Phong cách ngôn từ thẩm mỹ và nghệ thuật
Câu 2 : Chỉ ra 01 giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ điển hình nổi bật và nêu công dụng ( về nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật ) :
+ Nhân hóa : con ong yêu hoa, con cá yêu nước, con chim yêu trời
Tác dụng : nhấn mạnh vấn đề sự gắn bó của sự vật với môi trường tự nhiên sống ; giúp câu thơ trở nên sinh động, gợi liên tưởng …
+ Điệp từ “ yêu ” : nhấn mạnh vấn đề tình cảm, sự gắn bó của sự vật với thiên nhiên và môi trường sống ; giúp câu thơ uyển chuyển, quyến rũ …
( Ngoài ra, HS hoàn toàn có thể nêu nghệ thuật và thẩm mỹ liệt kê )
Câu 3 :
+ Mỗi người chỉ là một thành viên trong biển người to lớn, chỉ là hạt cát giữa sa mạc bát ngát .
+ Mỗi người sống trên đời chỉ như một đốm lửa, dù có chói sáng nhưng cũng sẽ đến lúc tắt đi, lụi tàn, đi vào cõi hư vô .
+ Mỗi người sống trên đời chỉ là một đốm lửa nhỏ nhoi, yếu ớt, đơn độc. Phải cần rất nhiều, rất nhiều những đốm lửa như vậy mới hoàn toàn có thể thắp lên ngọn lửa có ích cho cuộc sống .
* Con người sống phải biết yêu thương nhau, biết vì quyền lợi chung, biết nghĩ cho người khác …
Yêu cầu : giải thích nghĩa và nêu được khái quát ý nghĩa của hai câu thơ .
II: LÀM VĂN: Phân tích bài thơ Tỏ lòng (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão.
Xem thêm : Phân tích bài thơ Tỏ lòng
Dàn ý tham khảo
Mở bài: Vài nét về tác giả, tác phẩm
– Là danh tướng thời Trần .
– Có nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên
– Là người văn võ song toàn .
Tỏ lòng là một trong hai bài thơ hiện còn của Phạm Ngũ Lão .
Thân bài
– Vẻ đẹp của con người và thời đại nhà Trần ( Câu 1, 2 )
+ Hình ảnh vị tướng anh hùng ( Câu 1 )
Tư thế : “ hoành sóc ” – Cầm ngang ngọn giáo ⇒ hiên ngang, lẫm liệt, vững chãi, → Cây giáo như đo cả chiều dài quốc gia. Con người Open trong tư thế ngoài hành tinh kì vĩ .
Thời gian : mấy thu, thời hạn trải dài theo tháng năm. → Hình ảnh trang đàn ông với tư thế sẵn sàng chuẩn bị, hiên ngang, lẫm liệt với quyết tâm bền chắc, sắt đá vĩnh cửu với thời hạn → vẻ đẹp của con người đời Trần → hào khí Đông A
+ Khí thế quân đội anh hùng ( Câu 2 )
– “ Ba quân như hổ báo khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu ” : tác giả sử dụng giải pháp so sánh ( quân đội nhà Trần như hổ báo ) và thẩm mỹ và nghệ thuật phóng đại cường điệu ( nuốt trôi trâu ) → khí thế dũng mãnh của quân đội .
→ Phản ánh sức mạnh quân đội với hùng khí tưng bừng là sức mạnh niềm tin, là lòng yêu nước cháy bỏng, là ý thức căm thù giặc thâm thúy, là quyết tâm nghìn người như một tàn phá giặc bảo vệ quốc gia → lời thơ ước lệ hào hùng làm toát lên hào khí Đông A .
– Khát vọng tham vọng cao đẹp của Phạm Ngũ Lão ( Câu 3, 4 )
+ Nhà thơ ý thức mình đang còn “ vương nợ ” với nước nhà. Ý thức này cho thấy chí khí của người anh hùng. Câu thơ như một lời nhắc nhở, thúc giục con người phải suy tư, sống và hành vi cho xứng danh. ( câu 3 )
+ Nhà thơ nghe chuyện người xưa, thẹn vì bản thân không bằng họ và ý thức rõ về nghĩa vụ và trách nhiệm, bổn phận của mình so với quốc gia. Câu thơ cuối tôn vinh cái đức, cái tâm của một người dân yêu nước. Cái thẹn của Phạm Ngũ Lão là cái thẹn của một nhà nho có nhân cách lớn. ( Câu 4 ) .
( Nỗi lòng của Phạm Ngũ Lão và ý nghĩa của nỗi “ thẹn ” trong bài thơ Thuật Hoài .
– Nỗi lòng của tác giả trong bài thơ là niềm trăn trở khôn nguôi về nghĩa vụ và trách nhiệm của kẻ làm trai “ Công danh nam tử còn vương nợ “ câu thơ bộc lộ ý chí, khát vọng cao đẹp : Muốn góp sức, được làm tròn phận sự của làm trai so với quốc gia .
– Nỗi thẹn : Nếu không thực thi được tham vọng cứu nước giúp đời, không lập được sự nghiệp, kẻ làm trai thấy hổ thẹn khi nghe chuyện Vũ Hầu. Nỗi thẹn của nhân cách lớn. Nỗi thẹn ấy giúp con người biết vươn tới lẽ sống cao quý .
Kết bài: Đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Hết
Trên đây là toàn bộ đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn 10 một cách tổng hợp nhất giúp các em định hình được kiến thức cho kì thi cuối học kì 1 quan trọng sắp tới.
Đừng quên trung học phổ thông Sóc Trăng còn đang có rất nhiều những bài văn mẫu 10 hay theo đúng chương trình học và những bài soạn văn 10 tương hỗ việc học thật tốt !
Bạn đang muốn tìm đề cươn ôn tập học kì 1 Ngữ văn 10? THPT Sóc Trăng xin giới thiệu tổng hợp ngắn gọn kiến thức nội dung học kì 1 môn Văn 10 ngay tại đây.
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp