Các Làm Bài Văn Nghị Luận Về Một Tư Tưởng Đạo Lý, Cho Ví Dụ

Advertisement

Văn nghị luận được xem là dạng văn quan trọng nhất mà các bạn cần nắm vững để đạt được điểm số cao trong các kỳ thi quan trọng. Trong văn nghị luận có nhiều thể loại khác nhau như nghị luận về tác phẩm, vấn đề xã hội… Trong bài viết này chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn các kỹ năng làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lý chi tiết nhất.

Đặc điểm chung văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lý

Khái niệm

Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo lý lẽ sống của con người.

Kỹ năng làm văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lý

Đặc điểm

Nó đề cập đến những yếu tố thuộc phạm trù đạo đức, có giá trị trong đời sống xã hội. Đó là những chuẩn mực được thừa nhận trong truyền thống lịch sử dân tộc bản địa như lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo. lòng biết ơn … Để từ đó hướng đến những hành vi đơn cử làm tốt tư tưởng đạo lý đó .

Yêu cầu về nội dung

Bài nghị luận cần làm sáng tỏ những yếu tố tư tưởng đạo lý bằng cách lý giải, chứng tỏ, so sánh, so sánh, nghiên cứu và phân tích … để chỉ ra chỗ đúng hay chỗ sai của những tư tưởng đạo lý đó .

Yêu cầu về hình thức

Bài viết phải có cố cục 3 phần, có vấn đề đúng đắn, lời văn đúng mực, sinh động .

Các dạng nghị luận về một tư tưởng đạo lý

Dạng 1: Nghị luận về một tư tưởng đạo lý trong một nhận định 

Đó là những câu nói, quan điểm, châm ngôn, tục ngữ phổ cập và có sức tác động ảnh hưởng trong xã hội .Ví dụ như câu tục ngữ “ Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao ” .

Dạng 2: Nghị luận về một phẩm chất, trạng thái, tâm lý.

Như đức quyết tử, lòng quả cảm, lòng yêu nước, tình mẫu tử, tính trung thực …

Các bước làm văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý

Để làm một bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lý thì những bạn cần thực thi đúng theo 4 bước sau đây :

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

A. Tìm hiểu đề

  1. Xác định kiểu bài.
  2. Xác định vấn đề cần nghị luận ( tư tưởng, đạo lý cần nghị luận)
  3. Xác định thao tác nghị luận.

Ví dụ : Suy nghĩ của em về đạo lý ” uống nước nhớ nguồn ”

  • Xác định đề bài: nghị luận xã hội – nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý.
  • Vấn đề nghị luận: Đạo lý “ uống nước nhớ nguồn”
  • Yêu cầu đề bài: Mệnh lệnh yêu cầu mà đề bài nói đến là nêu suy nghĩ

Cần kêu gọi những tri thức xung quanh vấn đề nghị luận như hiểu biết về tục ngữ Nước Ta, hiểu biết về đời sống có tương quan đến đạo lý “ uống nước nhớ nguồn ”

B. Tìm hiểu ý

Là tìm những ý chính sẽ được tiến hành trong bài văn nghị luận này .Ví dụ : Theo anh / chị câu nói “ niềm tin tự học ” có nghĩa là gì ?Chúng ta phải đặt những câu hỏi tương quan đến ý thức tự học như :

  • Tự học là gì?
  • Tại sao phải tự học?
  • Tự học có tác dụng, ưu thế gì?
  • Người có tinh thần tự học là người như thế nào?

2. Lập dàn ý

A. Mở bài

  • Dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận.
  • Nêu vấn đề cần nghị luận ( các trích dẫn cần thiết và liên quan).

B. Thân bài

Bước 1 : Giải thích tư tưởng, đạo lý cần bàn luận .

  • Giải thích khái niệm, trên cơ sở đó giải thích ý nghĩa, nội dung vấn đề.
  • Giải thích nghĩa đen của từ ngữ rồi suy luận ra nghĩa bóng, trên cơ sở đó giải thích ý nghĩa và nội dung vấn đề.
  • Giải thích mệnh đề, các hình ảnh trong câu nói, trên cơ sở đó xác định nội dung, ý nghĩa của vấn đề mà câu nói đề cập.

Bước 2 : Phân tích và chứng tỏ những mặt đúng sai của tư tưởng đạo lý cần bàn luận .

  • Tại sao tư tưởng, đạo lý đó là đúng và để cho chúng ta học hỏi?
  • Vấn đề đó được biểu hiện như thế nào?
  • Có thể lấy những dẫn chứng nào để làm sáng tỏ?

Bước 3 : Bình luận và nhìn nhận

  • Đánh giá vấn đề: Nêu ý nghĩa của vấn đề, mức độ đúng – sai, đóng góp – hạn chế của vấn đề.
  • Phê phán, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề cần bàn luận.
  • Mở rộng vấn đề

Bước 4 : Rút ra bài học kinh nghiệm nhận thức và hành vi

  • Từ sự đánh giá trên rút ra bài học kinh nghiêm trong cuộc sống, trong học tập, trong nhận thức, cũng như trong tư tưởng, tình cảm.
  • Bài học hành động: Đề xuất phương châm đúng đắn, phương hướng hành động cụ thể

C. Kết bài

  • Khẳng định chung về tư tưởng, đạo lý cần bàn luận.
  • Lời nhắn gửi đến mọi người.

3. Viết bài

  1. Bố cục phải rõ ràng, mạch lạc.
  2. Các thao tác lập luận sẽ sử dụng trong bài viết.
  3. Liên kết giữa các câu, các đoạn trong bài viết.
  4. Dẫn chứng phải cụ thể, chính xác, toàn diện, vừa đủ.
  5. Lập luận chặt chẽ, lời văn cô đọng, giàu sức thuyết phục.

Trong 5 bước trên thì bước thao tác lập luận là quan trọng nhất, thường thì tất cả chúng ta sử dụng 3 cách là lý giải, chứng tỏ và phản hồi .

* Cách giải thích

Các bước đơn cử cần triển khai trong thao tác lý giải gồm :Làm sáng tỏ yếu tố : Lý giải từ ngữ, điển tích, khái niệm … Nêu yếu tố bộc lộ dưới dạng một câu trích dẫn nổi tiếng thì cần lần lượt giải nghĩa, làm rõ yếu tố theo cách đi từ những từ ngữ đến đến những vế câu và ở đầu cuối là hàng loạt ý tưởng sáng tạo của đoạn trích .Khi cấn đề được diễn đạt theo kiểu ẩn dụ bóng bẩy, cần lý giải nghĩa đen, nghĩa bóng của từ ngữ .Lý giải yếu tố : Tìm hiểu cơ sở, căn nguyên của yếu tố và đồng thời dùng dẫn chứng để làm sáng tỏ yếu tố. Đây là bước vấn đáp cho câu hỏi “ tại sai ” .

* Cách chứng minh

Các bước cần thực hiện trong thao tác chứng minh gồm:

  • Làm rõ điều cần chứng minh được nêu trong đề bài.
  • Lần lượt đưa ra các dẫn chứng và lý lẽ để làm sáng tỏ điều cần chứng minh.

* Cách bình luận

Các bước cần triển khai :

  • Nêu, giải thích rõ vấn đề cần bình luận.
  • Bày tỏ thái độ, dùng lí lẽ và dẫn chứng để khẳng định giá trị của vấn đề.

4. Đọc lại bài viết và sửa chữa

Kiểm tra những lỗi chính tả, ngữ pháp, cách dùng câu, dùng từ thích hợp chưa …

Kỹ năng dựng đoạn văn

1. Khái niệm đoạn văn

Đoạn văn là đơn vị chức năng trực tiếp tạo nên văn bản, diễn đạt một nội dung nhất định tương đối hoàn hảo, khởi đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. Đoạn văn có 1 hoặc nhiều câu link tạo thành .

2. Cách xây dựng đoạn văn

A. Viết đoạn văn mở bài

Có 2 cách mở bài gồm :Mở bài trực tiếp : trình làng trực tiếp yếu tố cần nghị luận nhưng cách này thường khô khan và ít mê hoặc người đọc .Mở bài gián tiếp : Cách này mang hiệu suất cao cao hơn nhưng nhu yếu học viên phải vận dụng nhiều kiến thức và kỹ năng .Ví dụ về cách mở bài văn nghị luận yếu tố tư tưởng đạo lý .Đề bài : Bàn về ý niệm sốngMở bài trực tiếp :Trong đời sống mỗi người đều có ý niệm sống riêng. Có người chỉ sống vì tiền tài danh vọng mà quên đi giá trị đích thực của đời sống .Quan niệm sống tốt là sự hòa giải về tiền tài, danh vọng với những quan hệ về giá trị con người với vạn vật thiên nhiên, không bị chi phối bởi vật chất, sống hết mình, thao tác hết mình .Mở bài gián tiếp :Nhà văn Pháp Đi-đơ-rô từng ý niệm “ Nếu không có mục tiêu anh không hề làm gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu như mục tiêu thông thường .Đây là ý niệm đúng và rất tương thích với tất cả chúng ta. Trong đời sống mỗi người đều có ý niệm sống riêng để tự vươn tới, tự hoàn thành xong và tăng trưởng bản thân .Bất kỳ ai cũng cần tạo cho mình một lý tưởng và có lòng quyết tâm theo lý tưởng ấy .

B. Viết đoạn thân bài

Cách trình diễn nội dung đoạn văn : Như cách diễn dịch, quy nạp, tổng hợp, nghiên cứu và phân tích, móc xích …Kỹ năng link đoạn : Sử dụng từ ngữ và câu liên kết hợp lý nhất .

C. Viết đoạn kết bài

  • Khái quát lại ngắn gọn tư tưởng, đạo lý đó.
  • Phát triển, liên tưởng và nâng cao vấn đề.

3. Các bước viết đoạn văn nghị luận xã hội

Bước 1 : Nêu yếu tố cần bàn luận .Bước 2 : Triển khai yếu tố

  • Giải thích: Từ cụ thể đến khái quát.
  • Phân tích, bàn luận: Nêu ảnh hưởng, biểu hiện, nguyên nhân của vấn đề
  • Đánh giá: Đánh giá tính đúng sai, tốt, xấu… của vấn đề. Thể hiện rõ quan điểm của bản thân.
  • Liên hệ bản thân.

Bước 3 : Tổng kết lại yếu tố .

Bài tập ví dụ cách viết đoạn văn nghị luận về đạo lý, tư tưởng

Đề bài: Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày.

Để viết được đoạn văn trên những bạn cần chú ý quan tâm những điểm sau :Hình thức : Đúng đoạn văn, đúng dung tích và không mắc lỗi chính tả .

Nội dung:

  • Giới thiệu khái quát về ý nghĩa lời chào trong cuộc sống hằng ngày là vô cùng quan trọng.
  • Lời chào là một hình thức khởi đầu cho mọi cuộc trò chuyện trong giao tiếp.
  • Lời chào thể hiện thái độ trân trọng của mình với người khác.

Trong đời sống, lời chào như một hình thức xã hội để mở màn một cuộc chuyện trò được tự nhiên, nhã nhặn, cởi mở. Người vai dưới gặp người vai trên mà không biết chào hỏi là bất kính. Người vai trên không đáp lại lời chào của người vai dưới là thiếu lịch sự và trang nhã .Lời chào khẳng định chắc chắn phẩm chất tốt đẹp của con người. Nó bộc lộ sự trân trọng của bản thân so với người khác. Nó giúp ta xác lập rõ ràng vị trí của mỗi người trong tiếp xúc .

Từ đó, thực hiện các hoạt động giao tiếp một cách đúng đắn, hiệu quả và chừng mực. Người nhận được lời chào cũng cảm thấy mình được tôn trọng, vui vẻ, hạnh phúc.

Những kỹ năng và kiến thức được Thư viện khoa học san sẻ trên đây hy vọng sẽ giúp bạn triển khai xong tốt một bài văn nghị luận một yếu tố tư tưởng đạo lí. Chúc bạn học tốt .Advertisement