Sách giáo khoa là tài liệu tham khảo ở Mỹ, được phân phối miễn phí ở Nhật Bản và Nga, và không tồn tại ở Úc.
Thầy Huỳnh Thái Bình – hiện là giáo viên dạy tiếng Việt tại Bonnyrigg High School ở Sydney, NSW – đã giảng dạy tại Úc hơn 30 năm.
Ông Ping cho biết các trường học ở Úc không có sách giáo khoa và thay vào đó giảng dạy theo giáo trình (giáo trình, giáo trình) do Văn phòng kiểm tra tổ chức giáo dục quốc gia đưa ra. Khoa chủ động lựa chọn tài liệu, sách để giảng dạy cho sinh viên miễn là phù hợp với kiến thức và nội dung chương trình.
Nữ sinh Nguyễn Lý Tâm Như, người đã nhận được Giải thưởng Học sinh Quốc tế Xuất sắc của NSW tại Trường Trung học Bonnyrigg nơi Mr Ping làm việc, trong lễ tốt nghiệp năm ngoái. Ảnh: Tân Mới
Vào đầu mỗi học kỳ, giáo viên thông báo cho học sinh về các chủ đề để các em hiểu và chuẩn bị. Không có sách giáo khoa nên giáo viên gặp khó khăn nhất định trong việc tìm kiếm tài liệu. Nhưng theo quan điểm của thầy Ping, để mang đến kiến thức và những bài giảng hấp dẫn, giáo viên phải tìm tòi, nghiên cứu văn học và đổi mới phương pháp giảng dạy. Trình độ học sinh thay đổi theo từng năm nên giáo viên phải linh hoạt trong cách giảng dạy, truyền đạt để học sinh tiếp thu kiến thức tốt nhất.
Theo Tiến sĩ Du Shirong, giảng viên cao cấp của Trường Giáo dục, Đại học Tasmania, Australia, mỗi lớp học đều có giáo trình chuẩn quốc gia. Mỗi bang có quyền tự chủ, vì vậy chương trình giảng dạy của bang có thể tương tự hoặc ít nhiều khác với chương trình quốc gia, thậm chí có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh và chính sách của từng bang.
Giáo viên Úc có khả năng soạn giáo án của riêng họ và tìm tài liệu giảng dạy cho học sinh của họ dựa trên các tiêu chuẩn chung. Họ được tự do sáng tạo miễn là nó phù hợp với quy trình được đề xuất. Úc cũng có hệ thống sách bổ trợ cho từng lớp, các thầy cô có thể tham khảo thêm.
“Cái lợi của việc này là nó phát huy được tính chủ động, sáng tạo của giáo viên”, TS Vinh nhận xét.
Nữ giảng viên cho biết thêm, giáo dục ở Australia miễn phí và phụ huynh chỉ cần đóng một lượng nhỏ vở và đồ dùng học tập (bút chì, bút mực, tẩy) vào đầu năm.
Không giống như Úc, các trường học ở Mỹ có sách giáo khoa. Tuy nhiên, giáo viên chủ yếu dựa vào khung chương trình (bản đồ môn học, hướng dẫn tiến trình) và ít sử dụng sách giáo khoa.
Theo Thạc sĩ Đinh Thu Hồng, giáo viên tiểu học tại Học khu Gwinnett (Georgia), hai năm nay do tình trạng Covid-19, dạy học trực tuyến là chính (bên cạnh mô hình lai), trường cô và nhiều trường học hoàn toàn không sử dụng sách giáo khoa; nếu có, trên nền tảng trực tuyến.
Khung sẽ do học khu phát triển và trường học tuân theo. Chương trình được chia thành hai học kỳ, mỗi học kỳ chín tuần, bao gồm các tiêu chí nhất định. Ví dụ, trong lớp toán của quý trước, các học sinh lớp 3 của thầy Hồng đã học tiêu chuẩn về làm tròn, cộng và trừ trong phạm vi 1000 và nhân và chia trong phạm vi 100.
Bài giảng tháng 9 năm 2020 của Hong về cách sử dụng chiến lược nhóm bằng nhau để tìm kết quả phép nhân. Ảnh: nhân vật cung cấp
Mỗi trường, quận, huyện sử dụng một bộ sách giáo khoa khác nhau. Ông Hồng cho biết thêm, việc chọn cuốn sách và chương trình giảng dạy của công ty nào là kết quả của sự hợp tác giữa từng trường học hoặc khu học chánh và công ty xuất bản. Chi phí sách giáo khoa do nhà trường chịu.
“Các cháu sử dụng sách ở trường, không được mang về nhà”, bà Hồng nói.
Ngoài sách giáo khoa dành cho học sinh, Hoa Kỳ còn có hàng loạt sản phẩm hỗ trợ như ấn bản dành cho giáo viên hoặc sách TE, sách giáo khoa dành cho học sinh giỏi và dở, bộ CD hoặc DVD …
Tuy nhiên, tất cả đều chỉ là những tài liệu tham khảo để quý thầy cô có cái nhìn toàn diện và chi tiết khi soạn bài. “Dạy học là dạy khái niệm (concept) và kỹ năng (skills), và giáo viên không dạy chính xác như sách giáo khoa. Sách giáo khoa chỉ là 15-20 phần trăm của tài liệu”, cô Hồng nói.
Bộ sách giáo khoa tiếng Nhật lớp 1. Ảnh: Shin Kong Guilin
Ở Nga, học sinh không phải trả tiền mua sách giáo khoa. Chị Nguyễn Thị Hoài Phương đến từ thành phố Ufa cho biết, giáo dục ở đây miễn phí, phụ huynh chỉ cần đóng một khoản phí nhỏ đầu năm cho hội phụ huynh để mua đồ dùng học tập.
Chị Phương có hai con học cấp 1 và cấp 2 tại Trường 94. Nhà trường phát sách đầu năm, thu sách cuối năm. Các em có thể mang sách về nhà học bài.
Tương tự như vậy, ở Nhật Bản, có rất nhiều bộ sách giáo khoa mà học sinh không cần phải mua. Theo ông Nguyễn Weiying, Hiệu trưởng Học viện Nhật ngữ GAG tại thành phố Fukuoka, các trường công lập có thể lựa chọn một bộ giáo trình phù hợp với mình. Các trường tư thục có nhiều quyền tự chủ hơn nên sẽ chọn cách học từ sách hoặc tự viết nội dung theo khung chương trình quy định.
Sách giáo khoa sẽ được phát miễn phí cho học sinh trường công. Các trường tư thục hoặc trường bán công thường bao gồm tiền mua sách trong học phí.
Ở mặt sau của mỗi cuốn sách là thông điệp: “Cuốn sách này được trao cho bạn với tư cách là chủ nhân tương lai của Nhật Bản. Cuốn sách này được phát miễn phí cho người dân. Hãy sử dụng nó một cách thông minh. Hãy cẩn thận”.
bình minh