Hình ảnh Hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ

Bởi

Bài thơ Nhớ rừng của nhà thơ Thế Lữ như là sự độc thoại của chú Hổ, được người đời mệnh danh là chúa sơn lâm. Hổ hiện ra trong bài thơ với dáng vẻ oai nghiêm, cứng rắn, nhưng cũng buồn tủi vì bị nhốt ở vườn thú.

Hình ảnh Hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ

Hổ oai nghiêm trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ. Ảnh internet
Theo nhiều tài liệu dẫn lại, bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ còn được viết mấy dòng ở phía dưới tiêu đề bài thơ là “ Lời con hổ ở vườn Bách thú – Tặng Nguyễn Tường Tam ) .

Thế Lữ (10 tháng 6 năm 1907 – 3 tháng 6 năm 1989), tên khai sinh Nguyễn Đình Lễ (sau đó đổi thành Nguyễn Thứ Lễ). Ông còn là một nhà viết kịch, diễn viên. Thế Lữ đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 1984 và Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt II năm 2000.

Ông còn viết cả trinh thám, kinh dị, đường rừng. Thế Lữ cũng là quản trị tiên phong của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Nước Ta ( 1957 – 1977 ). Trong cuốn Thi nhân Nước Ta, Thế Lữ được Hoài Thanh – Hoài Chân nhìn nhận rất cao :
“ Luôn trong mấy năm mê theo người người này, người khác, tôi không hề nghâm thơ Thế lữ. Tôi cứ nghĩ lòng trí tôi đã đổi khác không sao hoàn toàn có thể thích những vần thơ không cùng tôi đổi khác. Nhưng ngày hôm nay, đọc lại những câu với tôi vẫn còn quen quen, tôi sung sướng biết bao. Tôi đón đọc những câu thơ ấy với cái hân hoan của khách phiêu lưu lúc trở lại cố hương gặp lại những người thân yêu cũ. Dầu nhìn nét mặt một hai người, khách không khỏi ngờ ngợ …
Nhưng hề chi ! Khách vẫn gửi ở đó cái mùi vị những ngày bí mật qua trong gian nhà nọ … Cả một thời xưa tỉnh dậy trong lòng tôi. Tôi sống lại những đêm bình yên đầy thơ mộng .
Độ ấy thơ mới vừa sinh ra. Thế lữ như vầng sao đột hiện ánh sáng chói khắp cả trời thơ Vệt Nam. Dẫu sau này danh vọng Thế lữ có mờ đi không ít, nhưng người ta không hề không nhìn nhận cái công Thế lữ đã dựng thành nền thơ mới ở xứ này. Thế Lữ chỉ lặng lẽ, chỉ điềm nhiên bước những bước vững vàng, mà trong khoảnh khắc cả hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ ” .
Thế Lữ được coi như vầng sao, có công đã dựng nền thơ mới ở nước ta. Thế Lữ chỉ lặng lẽ, điềm nhiên. Có lẽ, tất cả chúng ta nên có những nhìn lại những thành tựu của Thế Lữ thời Thơ Mới, để có những nhìn nhận bao quát hơn. Sau này, Thế Lữ hình như bị mờ dần đi trên con đường thi ca bởi nhiều nguyên do, trong đó có những nhìn nhận của những nhà phê bình văn học chưa thật rốt ráo ?
Trong nhiều bài thơ hay của Thế Lữ, tất cả chúng ta hay nhắc nhớ đến bài Nhớ rừng. Bài thơ Nhớ rừng của nhà thơ Thế Lữ như thể sự độc thoại của chú Hổ, được người đời ca tụng là chúa sơn lâm. Hổ hiện ra trong bài thơ với hình dáng uy nghiêm, cứng rắn, nhưng cũng buồn tủi vì bị nhốt ở vườn thú .
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự .
Bài thơ miêu tả Hổ có cặp mắt bé từng diễu oai nơi rừng thẳm, nhưng giờ bị tù hãm, chịu ngàng bầy cùng bọn gấu dở hơi, để thời hạn không có ý nghĩa trôi qua. Không những thế, hổ còn bị nhốt trong cũi sắt để làm trọ lạ mắt .
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thủa tung hoành hống hách những rất lâu rồi
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi
Với khi thét khúc trường ca kinh hoàng
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng
Lượn tấm thân như sóng cuộn uyển chuyển
Vờn bóng bí mật, lá gai, cỏ sắc
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc
Là khiến cho mọi vật đều im hơi
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi .
Đoạn thơ này tả lại cảnh rừng xưa mà hổ là chú tể muôn loài bước tiến dõng dạc, đường hoàng. Mọi vật phải im hơn lặng tiếng trước chúa sơn lâm. Nhưng giờ đây, thì mọi chuyện đã khác. Sự oanh liệt một thời đã qua .
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu
Ghét những cảnh không đời nào đổi khác
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối :
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây xanh
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao quý, âm u .

Bài thơ Nhớ Rừng

Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt ,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua ,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ ,
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm ,

Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,

Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi .
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi ,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự .

Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ ,
Thủa tung hoành hống hách những rất lâu rồi .
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già ,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi ,
Với khi thét khúc trường ca kinh hoàng ,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng ,
Lượn tấm thân như sóng cuộn uyển chuyển ,
Vờn bóng bí mật, lá gai, cỏ sắc .
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc ,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi .
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài ,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi .

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối ,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn ,
Ta lặng ngắm giang sơn ta thay đổi ?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội ,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng .
Ta đợi chết mảnh mặt trời nóng bức ,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí hiểm ?
– Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ?

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu ,
Ghét những cảnh không đời nào biến hóa ,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối :
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây cối ;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém ;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm ,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao quý, âm u .

Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ !
Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị .
Nơi thênh thang ta vùng vẫy thời xưa ,
Nơi ta không còn được thấy khi nào !

Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,

Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi ,
– Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi !