Đã bao giờ bạn tự hỏi Hệ Mặt Trời, nơi Trái Đất của chúng ta tồn tại, có bao nhiêu hành tinh, kích thước và khối lượng của các hành tinh như thế nào hay hành tinh nào lớn nhất? Chúng tôi sẽ giúp các bạn trả lời những câu hỏi trên qua bài viết này.
Hành tinh là gì?
Hành tinh là một thiên thể quay xung quanh một ngôi sao hay các tàn tích sao, có đủ khối lượng để tạo thành hình cầu do chính lực hấp dẫn của nó và khối lượng không quá lớn để tạo ra phản ứng nhiệt hạch. Hay nói theo cách dễ hiểu hơn, hành tinh là các thiên thể có hình cầu và khối lượng nhỏ hơn sao rất nhiều lần. Khối lượng của chúng không đủ để tạo ra các phản ứng nhiệt hạch để phát sáng được như các ngôi sao. Trước đây, các hành tinh có thể chuyển động theo quỹ đạo xung quanh một ngôi sao, hệ sao, tàn dư sao (được gọi là sao mẹ hoặc sao chủ) hoặc trôi tự do trong không gian. Tuy nhiên, thiên văn học hiện đại đã quy ước lại định nghĩa về hành tinh như trên. Ngoài ra, Hiệp hội thiên văn quốc tế (IAU) cũng đã công bố quy ước về hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, cụ thể:
– Có quỹ đạo chuyển động quanh sao chủ là Mặt Trời.
– Có khối lượng đủ lớn để lực hấp dẫn mạnh hơn độ rắn của vật chất và tạo nên trạng thái cân bằng thuỷ tĩnh (đây là nguyên nhân khiến các hành tinh có dạng cầu hay thực ra là gần cầu).
– Chiếm ưu thế tuyệt đối về khối lượng trong quỹ đạo của chính mình. Tức là các vật thể khác cùng quỹ đạo có khối lượng không đáng kể, trừ các vệ tinh của chính nó.
Như vậy theo quy ước trên, Hệ Mặt Trời của chúng ta gồm có 8 hành tinh. Thứ tự của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời lần lượt là: Sao Thuỷ, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hoả, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương. Trước đó, còn một thiên thể nữa cũng được coi là hành tinh trong Hệ Mặt Trời là Sao Diêm Vương. Tuy nhiên sau khi quy ước trên được đưa ra, Sao Diêm Vương đã bị “giáng cấp” trở thành hành tinh lùn. Đến năm 2016, các nhà thiên văn học đã xác nhận sự tồn tại về mặt lý thuyết của một hành tinh nữa trong Hệ Mặt Trời. Tuy nhiên cho tới nay chúng ta vẫn chưa thể quan sát trực tiếp được hành tinh này.
Có thể bạn chưa biết: Lý do vì sao Sao Diêm Vương bị loại ra khỏi các hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời
Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời được chia thành hai nhóm:
– Hành tinh nhóm trong gồm Sao Thuỷ, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hoả. Các hành tinh này là hành tinh đá, có bề mặt rắn.
– Hành tinh nhóm ngoài gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương. Các hành tinh này là hành tinh khí, riêng Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương còn được gọi là hành tinh băng (một nhánh của hành tinh khí). Các hành tinh nhóm ngoài có kích thước và khối lượng khá lớn so với các hành tinh nhóm trong.
Kích thước các hành tinh trong Hệ Mặt Trời
Sao Thuỷ: Đường kính 4.878 km, khối lượng 3,3 x 10^23 kg.
Sao Kim: Đường kính 12.104 km, khối lượng 4,87 x 10^24 kg.
Trái Đất: Đường kính 12.756 km, khối lượng 5,98 x 10^24 kg.
Sao Hoả: Đường kính 6.787 km, khối lượng 6,42 x 10^23 kg.
Sao Mộc: Đường kính 142.796 km, khối lượng 1,9 x 10^27 kg.
Sao Thổ: Đường kính 120.660 km, khối lượng 5,69 x 10^23 kg.
Sao Thiên Vương: Đường kính 51.118 km, khối lượng 8,68 x 10^25 kg.
Sao Hải Vương: Đường kính 48.600 km, khối lượng 1,02 x 10^26 kg.
So sánh kích thước giữa các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
Như vậy, theo các thông số trên Sao Mộc chính là hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời. Hành tinh này nắm giữ kỷ lục cả về kích thước lẫn khối lượng. Sao Mộc có đường kính xấp xỉ 11 lần, khối lượng lớn hơn 318 lần và thể tích lớn hơn 1.321 lần thể tích của Trái Đất. Bán kính Sao Mộc bằng khoảng 0,1 lần bán kính Mặt Trời và khối lượng thì bằng 0,001 lần (Khối lượng của Mặt Trời xấp xỉ 1,99 x 10^30 kg với bán kính 695.700km).