Cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái luôn khiến các bậc phụ huynh “đau đầu”. Làm sao để dạy chữ cái cho trẻ 5 tuổi dễ hiểu mà không gây áp lực với trẻ. Dưới đây là phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái hiệu quả cha mẹ nên biết.
Cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái vô tình tạo áp lực cho trẻ em. Nếu cha mẹ không áp dụng đúng phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ, thì không những trẻ không thu được kết quả học tập mong muốn, mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới kiến thức và kỹ năng của trẻ sau này. Để con học chữ cái nhanh, hiệu quả, cha mẹ cần có cách thức hợp lý đúng đắn, vừa tạo hứng thú cho trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức, lại không mang đến căng thẳng áp lực cho trẻ.
Xem thêm:
- Dạy trẻ biết đọc sớm có tốt không? Có hay không nên dạy trẻ biết đọc sớm?
- Phương pháp dạy trẻ lớp 1 tập đọc dễ dàng
Có nên dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái
Thời điểm lý tưởng nhất để trẻ học chữ cái là 6 tuổi, nhưng do tâm lý lo lắng, sợ con em mình không bắt kịp chương trình học lớp 1 nên nhiều bố mẹ không ngần ngại cho con học chữ cái từ lúc 5 tuổi. Dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái có được xem là hành động hợp lý, liệu có ảnh hưởng gì tới tâm lý của trẻ sau này.
Hoạt động chủ đạo của trẻ em lứa tuổi mầm non là vui chơi, học tập trong giai đoạn này vẫn mang tính chất học mà chơi – chơi mà học. Trẻ tiếp nhận kiến thức mới thông qua quá trình vui chơi – giải trí, do đó cách học nghiêm túc quy củ của học sinh tiểu học chưa hẳn phù hợp với trẻ mầm non. Trẻ 5 tuổi sẽ gặp trở ngại trong vấn đề học chữ cái, nếu cách dạy của người lớn có phần khô khan, cứng nhắc không phù hợp với đặc điểm nhận thức của lứa tuổi.
Trên thực tế, trẻ 5 tuổi có thể học thuộc bảng chữ cái, ghép vần và đọc thành văn bản như học sinh tiểu học. Nhưng chắc chắn quá trình dạy chữ cái 5 tuổi sẽ lâu hơn trẻ lớn, chưa kể đến hạn chế nhất định trong việc tiếp thu kiến của trẻ 5 tuổi. Cho trẻ 5 trẻ học chữ cái có thể xảy ra theo 2 chiều hướng:
– Một là: Trẻ có nhu cầu học hỏi, khám phá điều mới lạ. Trẻ nhập tâm trước những đồ dùng, đồ chơi, sự kiện trong cuộc sống gắn liền với chữ cái. Tự bản thân trẻ muốn hỏi người lớn về những chữ cái đó, sau đó ghi nhớ và bổ sung nó vào vốn kiến thức của bản thân.
Tranh thủ cơ hội này người lớn có thể giới thiệu chữ cái cho trẻ, nếu trẻ hào hứng tiếp nhận kiến thức mới, có khả năng ghi nhớ bảng chữ cái nhanh, người lớn có thể tiến tới dạy trẻ ghép vần và đọc câu đơn giản. Nếu trẻ có nhu cầu học tập, hào hứng thích thú với việc học chữ cái, thì việc dạy chữ cho trẻ 5 tuổi sẽ đơn giản hơn rất nhiều.
– Hai là: Trẻ chưa phát sinh nhu cầu học chữ cái, nhưng cha mẹ muốn dạy trẻ 5 tuổi học chữ trước để không bỡ ngỡ khi bước vào lớp 1. Đây là tâm lý chung của các bậc phụ huynh hiện nay. Họ luôn lo lắng con em mình sẽ “học kém” hơn các bạn cùng trang lứa, do đó 90% cha mẹ lựa chọn giải pháp cho con đọc thông viết thạo trước khi học lớp 1.
Các khóa học tiền tiểu học chắc không còn xa lạ với mọi người. Đây là giai đoạn tạo tâm thế và chuẩn bị sẵn sàng hành trang cho trẻ học tiểu học. Tuy nhiên, nó chỉ được thực hiện trong khoảng vài tháng (cụ thể là trước khi khai giảng lớp 1 từ 3-6 tháng). Trẻ được bổ sung nhiều kiến thức mới tại các khóa học tiền tiểu học như: đọc viết, làm toán, kỹ năng sống, trải nghiệm các môn học ở lớp 1, thực hiện chế độ học tập và sinh hoạt như một học sinh tiểu học thực thụ. Dạy trẻ 5 tuổi học chữ trước thời kỳ tiền tiểu học dường như là “hơi sớm” so với thời điểm trẻ cần phải học chữ (nghĩa là lúc trẻ 6 tuổi).
Cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái có thu được kết quả cao hay không, phụ thuộc rất nhiều vào sự hợp tác của trẻ cũng như phương pháp dạy học của người lớn. Cách dạy chữ cho trẻ 5 tuổi không cố định ở một phương pháp duy nhất, có thể thay đổi linh hoạt tùy theo khả năng nhận thức của trẻ. Trẻ tuổi này có đặc điểm hiếu động, ưa thích khám phá những vấn đề mới lạ, tính tập trung ở mức thấp. Nếu trẻ thực sự hứng thú với vấn đề gì đó, thì khả năng tập trung có thể kéo dài 1-2 giờ đồng hồ. Trái lại, nếu trẻ cảm thấy không hào hứng với chủ đề học tập, thì trẻ sẽ tỏ ra không hợp tác với người dạy học, mất tập trung hoàn toàn vào nội dung bài giảng.
Nếu trẻ 5 tuổi chưa sẵn sàng cho việc học chữ, người lớn cũng không nên tạo áp lực cho trẻ trong quá trình học tập. Mặc dù trẻ 5 tuổi có thể học chữ tốt, nhưng không nhất thiết phải ép buộc trẻ biết đọc, biết viết sớm trước khi vào lớp 1. Phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái nên thực hiện theo lối “học mà chơi – chơi mà học”, lồng ghép việc dạy chữ vào các hoạt động sinh và vui chơi – giải trí của trẻ, tạo không khí thoải mái nhất cho trẻ để tiếp thu kiến thức.
Phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ hiệu quả
Quá trình dạy trẻ 5 tuổi học chữ có thể diễn ra trong thời gian dài hoặc ngắn khác nhau, tùy thuộc vào khả năng nhận thức của trẻ. Thực chất trẻ đã được làm quen với chữ cái trong các hoạt động của trường mầm non. Đây có thể là tiết học phát triển ngôn ngữ hoặc tổ chức trò chơi học tập có liên quan đến chữ cái. Kết thúc giai đoạn mẫu giáo lớn trẻ có thể ghi nhớ hết mặt chữ cái, nhiều trẻ biết cách ghép vần và đọc từ ngữ đơn giản.
Các tiết học làm quen với chữ cái ở trường mầm non thường gây hứng thú cho trẻ, nội dung quen thuộc gần gũi với trẻ, tiếp cận việc học của trẻ theo hướng tự nhiên nhất. Do đó, phần lớn trẻ em thích học chữ ở trường mầm non hơn ở nhà. Phương pháp dạy trẻ học chữ của giáo viên mầm non bao giờ cũng đi từ đơn giản đến phức tạp, truyền đạt nội dung phù hợp với nhận thức của trẻ, không tạo ra sự quá tải về mặt kiến thức.
Trẻ học chữ ở trường mầm non có xu hướng thích thú, ghi nhớ dễ dàng, bởi lẽ giáo viên mầm non bao giờ cũng trải qua 3 bước cơ bản là: (1) gây hứng thú, dẫn dắt trẻ vào bài học, (2) giới thiệu kiến thức mới, (3) củng cố kiến thức đã học thông qua chơi trò chơi. Sau khi hoàn tất 3 bước này, trẻ đạt được 2 mục tiêu chính: Một là hiểu và ghi nhớ kiến thức mới, Hai là biết cách vận dụng nó trong cuộc sống. Cách cho trẻ làm quen với chữ cái ở trường mầm non rất hiệu quả, trẻ vừa đạt được mục tiêu kỳ vọng về mặt kiến thức và kỹ năng, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình học tiểu học sau này, lại không chịu áp lực trong việc biết đọc, biết viết sớm.
Cha mẹ tại nhà khó lòng áp dụng cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ giống với trường mầm non, một mặt thiếu cơ sở vật chất (đồ dùng, đồ chơi, phương tiện giảng dạy, phục vụ cho việc học chữ của trẻ), mặt khác trẻ không có môi trường để tạo ra hứng thú với trẻ. Cho mẹ cần tìm ra phương pháp dạy chữ cho trẻ tương ứng với hoàn cảnh thực tiễn. Không nhất thiết phải chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cầu kỳ như ở lớp học, thay vào đó là tài liệu dạy chữ cho trẻ chuẩn bị vào lớp 1. Che mẹ có thẻ sử dụng bộ thẻ chữ cái, tranh ảnh minh họa cho chữ cái, hoặc ứng dụng phần mềm dạy chữ cái cho trẻ 5 tuổi trên các thiết bị công nghệ.
Trẻ em tiếp thu kiến thức nhanh hơn thông qua hình ảnh trực quan sinh động, do đó việc dạy chữ cho trẻ tại nhà cần tăng cường sử dụng tài liệu (tranh ảnh) nhằm minh họa cho chữ cái hoặc từ ngữ muốn truyền đạt, càng sinh động hấp dẫn càng tốt. Ưu tiên lựa chọn hình ảnh quen thuộc, gần gũi với trẻ em. Một vấn đề nữa đối với dạy chữ cái cho trẻ 5 tuổi là không “tham” về mặt kiến thức, nghĩa là không truyền đạt quá nhiều kiến thức cùng lúc, cần có sự cân đối giữa nội dung kiến thức với thời gian. Nên dạy học cho trẻ em theo hướng thực hiện đồng thời 2 nhiệm vụ truyền đạt và củng cố kiến thức.
Cha mẹ không nên dạy kiến thức mới cho con mỗi ngày mà quên đi ôn luyện kiến thức cũ. Việc ôn luyện – củng cố kiến thức giúp trẻ ghi nhớ sâu sắc nội dung đã học, tạo điều kiện tốt cho việc tiếp nhận kiến thức mới. Hôm nay cha mẹ dạy con chữ cái mới, đừng quên hỏi lại chữ cái đã học hôm qua và những hôm trước đây nữa. Tùy vào khả năng học tập cũng như hứng thú của con, cha mẹ có thể dạy 2-5 chữ cái/buổi học. Sau khi trẻ ghi nhớ hết mặt chữ cái, phát âm tròn vành rõ tiếng những cái đó, thì cha mẹ mới tiến tối công đoạn tiếp theo là dạy trẻ đánh vần và đọc từ ngữ đơn giản.
Mỗi trẻ em có năng lực học tập khác nhau, do đó quá trình dạy chữ cho trẻ 5 tuổi cũng có những thuận lợi và hạn chế nhất định. Có trẻ tiếp thu kiến thức rất nhanh, ghi nhớ bảng chữ cái trong thời gian ngắn, biết đọc và biết viết rất sớm, nhưng cũng có trẻ thực hiện công việc này chậm hơn, phải khi kết thúc lớp 1 trẻ mới biết đọc, biết viết thành thạo. Dù thế nào đi nữa, cha mẹ cũng không nên hối thúc hoặc cho con học chữ quá sớm, nếu trẻ chưa thực sự chuẩn bị tâm thế cho việc này.
Người lớn nên hướng dẫn trẻ học chữ trên cơ sở động viên, khuyến khích trẻ. Mỗi ngày dạy trẻ 2-3 chữ cái (có thể tăng lên 4-5 chữ cái tùy khả năng học tập của trẻ), nhưng không quên ôn luyện chữ cái đó vào ngày hôm sau. Mỗi buổi học tại nhà có thể kéo dài 30-60 phút đối với trẻ 5 tuổi, tăng lên 60-90 phút đối với trẻ 6 tuổi, thời gian học tùy vào 2 yếu tố: hứng thú của trẻ và cách giảng dạy của người lớn.
Cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái không nên cứng nhắc và tạo áp lực cho trẻ, bởi vì trẻ em lứa tuổi này chưa thực sự chuyển sang hoạt động chủ đạo là học tập (như đối với trẻ tiểu học). Bất kỳ cha mẹ nào cũng mong muốn con cái thông minh, học giỏi, do đó tâm lý chung là dạy con biết đọc biết viết trước khi học lớp 1. Việc này giúp trẻ tự tin hơn trong môi trường tiểu học, không gặp khó khăn trong vấn đề tiếp nhận kiến thức mới, thích nghi tốt với phương pháp dạy học ở trường tiểu học (có phần khác biệt so với trường mầm non).
Tuy nhiên, nếu muốn trẻ biết chữ sớm mà cha mẹ vô tình tạo áp lực lên con, thì là điều không nên. Việc dạy chữ cho trẻ 5 tuổi không những không thu được kết quả cao, mà còn hình thành ở trẻ tính thụ động, thiếu sáng tạo trong học tập (do người lớn đã áp đặt quá mức việc học lên trẻ). Cách dạy trẻ 5 tuổi thông minh, học giỏi, phát triển toàn diện được chia sẻ tại Blog nuoidaytre.com.vn. Cha mẹ có thể truy cập website chính thức để tham khảo thông tin.