Gần đây, giảng viên Đại học Northwestern và nghiên cứu sinh Đặng Hoàng Anh luận án tiến sĩ “Nghiên cứu kế hoạch phát triển môn cầu lông công chức tại thành phố Shanluo” đã làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi. Luận án tiến sĩ này đã được bảo vệ tại Học viện Khoa học Thể thao (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch).
hình minh họa. Nguồn: Korea Telecom
Mặc dù đã qua vòng bảo vệ thành công nhưng luận án vẫn gây ra nhiều tranh cãi, nhiều ý kiến cho rằng đề tài nghiên cứu quá nhỏ, không phù hợp để làm luận án tiến sĩ. Đánh giá về những tranh cãi xung quanh luận án tiến sĩ của giảng viên Đặng Hoàng Anh, có nhiều ý kiến băn khoăn, lo lắng trong các trường đại học, cao đẳng hiện nay về chất lượng chuyên môn của luận án tiến sĩ và vấn đề đào tạo nghiên cứu sinh trở thành nghiên cứu sinh.
Trả lời phỏng vấn của VOV.VN, PGS Pei Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội khóa VIII cho biết, đề tài luận án tiến sĩ thường có hai lĩnh vực, gồm nghiên cứu lý thuyết đơn giản, phải mới và nâng cao. và nhắm mục tiêu các trường cụ thể. Ví dụ, nghiên cứu vật lý phải có định hướng chuyên sâu đến các chuyên ngành phụ khác trong lĩnh vực vật lý. Nếu chủ đề là nghiên cứu ứng dụng thực tế thì nên mới…
“Khi chọn đề tài cho luận án tiến sĩ phải ở mức độ phù hợp, không thể chọn đề tài quá đơn giản, thô thiển. Đối với một đề tài như luận án” Tiến sĩ cầu lông “thì phải hỏi ai. hỏi trước khi hỏi về trách nhiệm của nghiên cứu sinh Ông là người phản biện và hướng dẫn đề tài này, đề tài đúng là chưa đủ, làm luận án tiến sĩ thì không có giá trị. Để làm được điều đó? Một đề tài như thế này không chỉ là lỗi của nghiên cứu sinh mà cần phải được nhìn nhận. Việc chọn đề tài là trách nhiệm của gia sư nhà Thanh. “, Phó giáo sư Pei Shian nói.
Phó giáo sư Pei Shian cho rằng luận án “Tiến sĩ cầu lông” không phải là luận án tiến sĩ duy nhất gây tranh cãi trong dư luận. Một trong những nguyên nhân khiến việc đào tạo tiến sĩ bị hạn chế hiện nay là bệnh thành tích đã lan rộng trên nhiều lĩnh vực, trong đó có giáo dục, từ phổ thông đến đại học và xa hơn nữa.
Bên cạnh những nghiên cứu sinh thật, thi thật, nhà nghiên cứu thật, chúng ta phải thừa nhận rằng, có những người dù không học thật nhưng vẫn muốn lấy bằng giỏi. Bằng cấp được theo đuổi để có được vị trí cao hơn trong các cơ quan và tổ chức làm việc.
“Vì vậy, để giải quyết dứt điểm tình trạng sát thực thi bằng tiến sĩ, cần phải nhìn nhận lại quy trình bổ nhiệm cán bộ hiện nay ở các cơ quan, tổ chức. Việc bổ nhiệm cán bộ phải đánh giá đúng năng lực thực tế, bằng cấp thật thì chất lượng. quan trọng nhưng nếu không làm thì thực sự rất nguy hiểm và để lại nhiều hệ lụy cho xã hội ”, PGS.TS Bùi Thị An nói.
Đối với các trường cao đẳng và đại học đảm nhận nhiệm vụ đào tạo bác sĩ, Phó giáo sư Pei Shian cho rằng chất lượng nên được ưu tiên chứ không phải số lượng. Ngoài ra, các cơ sở này cũng cần phải chịu trách nhiệm khi báo này nhận được nhiều phản hồi của dư luận.
Theo Đề án 89 “Nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý trong các trường cao đẳng, đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2030”, các trường cao đẳng, đại học sẽ được tự chủ lựa chọn, phân công. Giảng viên hướng dẫn, quản lý kinh phí, theo dõi quá trình đào tạo đến khi sử dụng sau đào tạo và bồi hoàn kinh phí đào tạo (nếu có).
Năm 2021, 164 cơ sở trong cả nước đăng ký, cử 1.277 giảng viên đi đào tạo trình độ tiến sĩ theo kinh phí đào tạo trong nước, đào tạo ở nước ngoài và liên kết đào tạo. Vào năm 2022, 155 cơ sở đã đăng ký sẽ gửi 1.308 giảng viên.
Theo ước tính của Bộ GD & ĐT, để đạt được mục tiêu của Đề án 89, giáo dục đại học Việt Nam cần đào tạo khoảng 7.300 giảng viên có trình độ tiến sĩ trong 10 năm tới.
“Theo tôi, những cơ sở đào tạo ra các luận án Tiến sĩ, Tiến sĩ” chui “nên chịu trách nhiệm cuối cùng. Không thể đổ xô số lượng mỗi năm một cách lãng phí. Đặc biệt là những người có học vị Tiến sĩ, nếu được bổ nhiệm vào các chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước sẽ rất nguy hại cho xã hội ”, PGS.TS Pei Thị An nhấn mạnh.
Từng nhiều năm gắn bó với ngành giáo dục và đọc đề tài nghiên cứu “Tiến sĩ cầu lông”, GS Fan Dadong nói rằng ông “vừa buồn cười vừa tức giận không hiểu vì sao những chủ đề này lại được đưa ra thảo luận, đánh giá lại thông qua.
GS Phạm Tất Dong cho rằng, nguyên nhân có thể do nghiên cứu sinh hiểu chưa đúng khái niệm nghiên cứu khoa học, hoặc trình độ của cả nghiên cứu sinh và người hướng dẫn đều có vấn đề, không phân biệt được. Đề tài nghiên cứu là gì và báo cáo thường niên là gì. Nguyên nhân cuối cùng có thể là do thói quen thi hành công vụ của một số cán bộ, công chức, viên chức hiện nay.
GS Phạm Tất Dong đặt câu hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu chủ nhân của luận án tiến sĩ nói trên đứng ra làm chủ. Giấy thông hành đào tạo tiến sĩ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, đào tạo nghiên cứu sinh trở thành tiến sĩ là tốt nhưng họ phải là tiến sĩ thực thụ, người học thật, dạy kèm cũng phải thật. Nếu không giải quyết được vấn nạn “giáo sư giả”, “tiến sĩ giả” thì nền học thuật của Việt Nam sẽ không bao giờ phát triển được.