【HAVIP】Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức trong tác phẩm văn học – Dịch vụ đăng ký sở hữu trí tuệ|Luật Havip

Bởi
Bất kỳ một tác phẩm văn học thẩm mỹ và nghệ thuật nào cũng có mối quan hệ hữu cơ giữa hai mặt cốt lõi là hình thức nghệ thuật và thẩm mỹ và nội dung tư tưởng. Đó cũng chính là mối quan hệ của cái miêu tả và cái được miêu tả. Hình thức thẩm mỹ và nghệ thuật là cái miêu tả, là vật liệu, thủ pháp tổ chức triển khai nên tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật. Nội dung tư tưởng chính là cái được miêu tả sống sót bên trong hình thức miêu tả được tổ chức triển khai thành chỉnh thể tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật. Đây là điều cơ bản của lý luận thẩm mỹ và nghệ thuật nói chung mà tôi nghĩ những người phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật nhiếp ảnh đã biết .

 

1. Tác phẩm văn học là gì ?

Tác phẩm văn học là một khu công trình nghệ thuật và thẩm mỹ ngôn từ do một cá thể hay một tập thể phát minh sáng tạo nên nhàm thế hiện những khái quát về đời sống, con người và bộc lộ tâm tư nguyện vọng, tĩnh cảm, thái độ của chủ thể trước thực tại bằng hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật .
Tác phẩm văn học khi nào cũng là hình ảnh chủ quan của quốc tế khách quan. Tác phẩm văn học không phải là một loại sản phẩm cố định và thắt chặt. Nó mang tính lịch sử dân tộc, đa nghĩa, nó có sự đổi khác về văn bản và có sự khác nhau trong cảm thụ của người đọc ở từng tiến trình lịch sử dân tộc khác nhau .

a. Tác phẩm văn học là một mạng lưới hệ thống chỉnh thể

Tính chỉnh thể của tác phẩm văn học được xem xét đa phần trong mối quan hệ giữa nội dung và hình thức. Nội dung và hình thức của tác phẩm văn học có quan hệ mật thiêt như tâm hồn và thể xác .
Nội dung gồm có : đề tài, chủ đề, tư tưởng chủ yếu được bộc lộ qua nhân vật. Hình thức : ngôn từ, cấu trúc, thể loại .

b. Nội dung và hình thức của tác phẩm văn học

– Nội dung của tác phẩm văn học

Khái niệm:

Nội dung của tác phẩm bất nguồn từ mối quan hệ giữa văn học và hiện thực. Đó là mối quan hệ nhất định của con người so với hiện tượng kỳ lạ đời sống được phản ánh. Đó vừa là đời sống được ý thức, vừa là nhìn nhận – cảm hứng so với đời sống đó .
Nội dung của tác phẩm văn học là một hiện tượng kỳ lạ của đời sống được khai thác bằng thẩm mỹ và nghệ thuật, được chiếu sáng bởi lý tưởng của tác giả, được xuyên suốt bằng vòng tư tưởng của tác giả. ( Gulaiép )

– Các khái niệm thuộc về nội dung

+ Đề tài văn học : Là khoanh vùng phạm vi đời sống được nhà văn lựa chọn, khái quát, bình giá và biểu lộ trong văn bản .
Ví dụ : “ Tắt đèn ” của Ngô Tất Tố viết về đề tài người nông dân .
+ Chủ đề tác phẩm : Là nội dung đời sống được phản ánh trong tác phẩm .
Ví dụ : “ Tắt đèn ” của Ngô Tất Tố có chủ đề : Miêu tả nỗi thống khổ của người nông dân dưới chính sách siêu cao thuế nặng của bọn thực dân và phong kiến địa chủ. Đồng thời miêu tả xích míc giữa iìôns dân với bọn cường hào, quan lại .
+ Chủ đề không chịu ràng buộc vào độ dài ngắn của văn bản và mỗi văn bản hoàn toàn có thể có nhiều chủ đề .
+ Tư tưởng chủ đề : Là thái độ, tư tưởng, tình cảm của nhà văn so với đời sống, con người được bộc lộ trong tác phẩm .
Ví dụ : “ Tắt đèn ” bộc lộ sự cảm thông, san sẻ thâm thúy và gắn bó máu thịt với người nông dân của Ngô Tất Tố. Đống thời tác phẩm biểu lộ thái độ của nhà văn với bọn quan lại, địa chủ .
+ Cảm hứng thẩm mỹ và nghệ thuật : Là tình cảm hầu hết của văn bản. Đó là những trạng thái tâm hồn, cảm hứng được bộc lộ đậm đà, thuần thục trong văn bản .
Ví dụ : “ Tắt đèn ” của Ngô Tất Tố có cảm hứng yêu thương, căm giận ,

– Hình thức tác phẩm văn học

Khái niệm:

Hình thức là sự bộc lộ của nội dung, là cách bộc lộ nội dung. Hình thức được kiến thiết xây dựng dựa trên vật liệu là ngôn từ đời sống tích hợp với sự phát minh sáng tạo độc lạ của nhà văn .
Hình thức của tác phẩm văn học được thiết kế xây dựng bằng sự tổng hợp sinh động của một mạng lưới hệ thống những phương tiện đi lại bộc lộ nhằm mục đích diễn đạt cả về bên ngoài lẫn tổ chức triển khai bên trong của nội dung tác phẩm trong một quan hệ chỉnh thể thống nhất

– Các khái niệm về hình thức của tác phẩm văn học

+ Ngôn từ : Là yếu tố thứ nhất của văn bản văn học. Nhờ ngôn từ tạo nên cụ thể, hình ảnh, nhân vật trong văn bản .
+ Ngôn từ hiện hữu trong câu, hình ảnh, giọng điệu và mang tính thành viên. Có ngôn từ tài hoa của Nguyễn Tuân ; trong sáng, tinh xảo của Thạch Lam ; chân quê của Nguyễn Bính …
+ Kết cấu : Là sắp xếp, tồ chức những thành tố của văn bản thành một đơn vị chức năng thống nhất, hoàn hảo, có ý nghĩa .
Bất kể văn bản văn học nào cũng đều phải có một cấu trúc nhất định. Kết cấu phải phù họp với nội dung .

  • Có kết cấu hoành tráng với nội dung.
  • Có kết cấu đầy bất ngờ của truyện cười.
  • Có kết cấu mở theo dòng suy nghĩ của tùy bút, tạp văn.

+ Thể loại : Là quy tác tố chức hình thức văn bản sao cho tương thích với nội dung văn bản .
Ví dụ : Diễn tả cảm hứng hoàn toàn có thể loại thơ ; Kể diễn biến, mối quan hệ của đời sống, con người hoàn toàn có thể loại truyện ; Miêu tả xung đột nóng bức hoàn toàn có thể loại kịch ; Thể hiện tâm lý trước đời sống, con người hoàn toàn có thể loại kí …

– Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức tác phẩm văn học

Văn bản văn học cần có sự thống nhất cao giữa nội dung và hình thức, nội dung tư tưởng cao đẹp và hình thức thẩm mỹ và nghệ thuật hoàn mĩ. Đây là ý nghĩa vô cùng quan trọng và cũng là tiêu chuẩn dể nhìn nhận một tác phẩm .
Trong quy trình nghiên cứu và phân tích, ta không chỉ chú trọng nội dung mà bỏ rơi hình thức. Phân tích khi nào cũng phải kết hợ giữa nội dung và hình thức .
Trong đời sống văn chương có những văn bản đạt nội dung coi nhẹ hình thức và ngược lại. Chúng ta cần biết điều này khi khám phá và nghiên cứu và phân tích văn bản .

2. Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức tác phẩm văn học

Nội dung và hình thức vốn là một phạm trù triết học có tương quan đến mọi hiện tượng kỳ lạ trong đời sống. Hình thức tất yếu phải là hình thức của một nội dung nhất định và nội dung khi nào cũng là nội dung được biểu lộ qua một hình thức. Không thể có cái này mà không có cái kia hoặc ngược lại. Tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật là một hiện tượng kỳ lạ xã hội, cho nên vì thế trong những tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật có giá trị, nội dung và hình thức luôn luôn thống nhất khắng khít với nhau .
Nói về một tác phẩm có giá trị, Biêlinxki cho rằng : “ Trong tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ, tư tưởng và hình thức phải hòa hợp với nhau một cách hữu cơ như tâm hồn và thể xác. Nếu tiêu diệt hình thức thì cũng có nghĩa là diệt trừ tư tưởng và ngược lại cũng vậy. Ở một chỗ khác, ông viết Khi hình thức là biểu lộ của nội dung thì nó gắn chặt với nội dung đến hơn cả là nếu tách nó ra khỏi nội dung, có nghĩa là tiêu diệt bản thân nội dung và ngược lại, tách nội dung khỏi hình thức, có nghĩa là hủy hoại hình thức .
Sự thống nhất giữa nội dung và hình thức được biểu hiên ở 2 mặt : nội dung quyết định hành động hình thức và hình thức tương thích nội dung .
Trong tác phẩm văn học, nội dung và hình thức khi nào cũng thống nhất hữu cơ, biện chứng với nhau. Nói như Bi-ê-lin-xki : “ Nội dung và hình thức gắn bó như tâm hồn với thể xác ”. Sự gắn bó này là tác dụng phát minh sáng tạo tiềm ẩn kĩ năng và tận tâm của nhà văn. Và những tác phẩm văn học có giá trị lớn thì càng chứng tỏ sự thống nhất cao độ giữa nội dung và hình thức. Nhà văn Nga, Lê-ô-nôp chứng minh và khẳng định : “ Tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật đích thực khi nào cũng là một ý tưởng về hình thức và là một mày mò về nội dung ” .
Sự thống nhất giữa nội dung và hình thức bộc lộ ở mọi phương diện của tác phẩm văn học : ngữ âm, từ vựng, cú pháp, nhân vật, cấu trúc, thể loại, …. ( số từ trong văn Nam Cao, từ chỉ cảm xúc trong văn Thạch Lam ) .
Trong quan hệ nội dung – hình thức ở tác phẩm văn học thì nội dung khi nào cũng quyết định hành động hình thức, quyết định hành động sự lựa chọn phươns tiện, phương pháp sáng tạo tác nhẩm. Tất cả những yếu tố hình thức như ngôn từ cấu trúc, thể loại, … đều nhàm ship hàng tốt nhất cho công dụng thể hiện sinh động và thâm thúy của nội dung tác phẩm .
Tuy nhiên, hình thức cũng có tính độc lập nhất định. Nó ảnh hưởng tác động trở lại với nội dung. Nó yên cầu nhà văn phải có sự tìm tòi, trăn trở để phát minh sáng tạo nên những gi có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao nhất. Và một khi tìm được phương tiện đi lại và phương pháp tương thích nhất thì những phương tiện đi lại, phương pháp này phát huy tối đa giá trị của chúng và mang lại giá trị vô giá cho tác phẩm .

Kết luận:

Như vậy, một tác phẩm văn học có đứng vững được trong lòng người hay không chính là nhờ năng lực và phẩm chất của người nghệ sĩ. Phải qua bàn tay nhào nặn tài hoa của nhà văn, mỗi tác phẩm mới thực sự là một khu công trình phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ. Sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ là một thứ phát minh sáng tạo niềm tin. Nó không sản xuất theo dây chuyền sản xuất công nghệ tiên tiến mà phụ thuộc vào vào quan điểm chủ quan của người nghệ sĩ. Người nghệ sĩ là người quyết định hành động sự sinh ra của tác phẩm. Và tác phẩm văn học là một khu công trình phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật chỉ khi lao động của người nghệ sĩ đúng là lao động phát minh sáng tạo. Nhà văn có vai trò quan trọng trong quy trình tiến độ phát minh sáng tạo. Mỗi nhà văn là một quốc tế khác nhau, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nền văn học, cho sự phong phú của những đậm cá tính nghệ thuật và thẩm mỹ .
Quá trình lao động thẩm mỹ và nghệ thuật của nhà văn là quy trình công phu bởi nó yên cầu nhiều trí lực, tận tâm của người nghệ sĩ. Đó là việc làm không riêng gì đổ mồ hôi mà thậm chí còn còn đổ cả máu và nước mắt. Có người nghệ sĩ cả đời chung đúc để viết một tác phẩm nhưng cũng có người chỉ trong một khoảnh khắc một tác phẩm sinh ra .
Sự phát minh sáng tạo trong văn chương không được cho phép người nghê sĩ chân chính dẫm lên đường mòn hay đi theo con đường của người khác. Nam Cao đã từng nói khẳng định chắc chắn một tác phẩm văn học phải vượt lên trên tổng thể những bờ cõi và số lượng giới hạn, phải là một tác phẩm chung cho cả loài người. Nó phải tiềm ẩn được một cái gì lớn lao, can đảm và mạnh mẽ, vừa đau đớn, lại vừa phấn khởi ; ca tụng tình yêu, bác ái, công minh và “ Văn chương không cần đến sự khéo tay, làm theo một cái khuôn mẫu. Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi và phát minh sáng tạo ra cái gì chưa có. “ Văn học nằm ngoài những định luật của sự băng hoại. Chỉ mình nó không thừa nhận cái chết ” ( Sê-đrin ). Tác phẩm văn học đã ghi nhận những phát minh sáng tạo của người nghệ sĩ và khẳng định chắc chắn nó bằng những giá trị bất tử của mình .