Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức

Bởi

Pháp luật và đạo đức đều là những quy phạm xã hội để điều chỉnh hành vi xử sự của con người. Giữa pháp luật và đạo đức thường xuyên có những mối quan hệ, tác động qua lại đan xen lẫn nhau, ảnh hưởng lẫn nhau cho dù bản thân chúng có những điểm riêng biệt. Vậy cụ thể mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức  ra sao? Mời Khách hàng cùng theo dõi nội dung bài viết.

Khái niệm pháp luật và đạo đức

Pháp luật là một yếu tố kiểm soát và điều chỉnh không hề thiếu trong một Nhà nước, trong xã hội có giai cấp. Pháp luật sinh ra và sống sót một cách khách quan để phân phối nhu yếu quản trị những mặt khác nhau của đời sống xã hội. Nó sống sót song song với nhiều hiện tượng kỳ lạ xã hội khác cùng thực thi công dụng kiểm soát và điều chỉnh xã hội. Pháp luật là mạng lưới hệ thống những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung do nhà nước phát hành hoặc thừa nhận và bảo vệ thực thi, biểu lộ ý chí của giai cấp thống trị trong xã hội và là tác nhân kiểm soát và điều chỉnh những quan hệ xã hội .
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội. Đạo đức là những quan điểm, ý niệm của con người về những phạm trù thuộc đời sống ý thức của xã hội nhờ đó con người tự nhận thức, tự giác kiểm soát và điều chỉnh hành vi của mình cho tương thích trước những quyền lợi đặt ra. Đạo đức được biểu lộ bởi niềm tin cá thể, bởi truyền thống lịch sử và sức mạnh của dư luận xã hội .

Có thể thấy pháp luật và đạo đức đều là những hệ thống chuẩn mực nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội với mục đích duy trì, phát triển và bảo vệ trật tự xã hội theo quan điểm của giai cấp thống trị.

Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức

Pháp luật và đạo đức đều thuộc về yếu tố kiến trúc thượng tầng và đều là những hệ thống chuẩn mực nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội với mục đích duy trì, phát triển và bảo vệ trật tự xã hội theo quan điểm của giai cấp thống trị. Pháp luật và đạo đức có mối quan hệ tác động tương hỗ với nhau nhằm thực hiện nhiệm vụ điều chỉnh hành vi xử sự của con người và duy trì trật tự xã hội. Vì vậy giữa pháp luật và đạo đức luôn có một mối quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Cụ thể mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức được thể hiện:

Thứ nhất là tác động của đạo đức tới pháp luật

Có thể thấy đạo đức là nền tảng ý thức để triển khai những pháp luật của pháp luật. Các cá thể trong xã hội triển khai một hành vi pháp luật hợp pháp không phải vì họ hiểu những pháp luật của pháp luật mà hoàn toàn có thể do xuất phát từ những quy tắc của đạo đức. Nhiều quy tắc, nhu yếu, yên cầu những chuẩn mực đạo đức được nhà nước sử dụng và nâng lên thành quy phạm pháp luật .
+ Đạo đức là cơ sở, thiên nhiên và môi trường thuận tiện để tiếp thu, cảm nhận và triển khai pháp luật. Đạo đức là yếu tố không hề thiếu được trong mỗi con người. Những ý niệm, quy tắc đạo đức được thừa nhận trong pháp luật góp thêm phần làm cho pháp luật được triển khai một cách nghiêm chỉnh, tự giác hơn. Đối với những ý niệm, quy tắc đạo đức trái với ý chí của nhà nước sẽ cản trở thực thi pháp luật trong trong thực tiễn .
+ Nhiều quan điểm đạo đức được thể chế hoá trong pháp luật, nhiều quy tắc đạo đức tương thích với ý chí của nhà nước được thừa nhận trong pháp luật qua đó góp thêm phần tạo nên pháp luật .
+ Những ý niệm, quy tắc đạo đức trái với ý chí của nhà nước sẽ trở thành tiền đề để hình thành nên những quy phạm sửa chữa thay thế chúng, từ đó cũng góp thêm phần hình thành nên pháp luật .
+ Ý thức đạo đức cá thể có tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến việc triển khai pháp luật. Người có ý thức đạo đức cao trong mọi trường hợp đều nghiêm chỉnh thực thi pháp luật, không tận dụng sơ hở, hạn chế mà lách luật, trốn luật .

Thứ hai là tác động của pháp luật tới đạo đức

Pháp luật không chỉ là sự ghi nhận những chuẩn mực đạo đức, mà còn là công cụ phương tiện đi lại bảo vệ chuẩn mực đạo đức một cách hữu hiệu bằng những giải pháp, chế tài đơn cử. Pháp luật có vai trò to lớn trong việc duy trì, bảo vệ và tăng trưởng những quy tắc đạo đức tương thích, văn minh trong xã hội .
+ Pháp luật khẳng định chắc chắn, bảo vệ và phát huy những nguyên tắc, chuẩn mực của truyền thống lịch sử đạo đức .
+ Pháp luật không riêng gì ghi nhận đạo đức mà còn là phương tiện đi lại bảo vệ cho đạo đức thực thi trong đời sống trải qua những giải pháp tác động ảnh hưởng của Nhà nước .
Những ý niệm đạo đức được pháp luật thừa nhận sẽ được bảo vệ triển khai bằng những giải pháp mang tính quyền lực tối cao nhà nước. Do đó những ý niệm đạo đức sẽ có khoanh vùng phạm vi ảnh hưởng tác động đến mọi chủ thể và được bảo vệ bằng những giải pháp quyền lực tối cao nhà nước .
+ Pháp luật còn có ảnh hưởng tác động giữ gìn và phát huy những giá trị đạo đức của dân tộc bản địa, ngăn ngừa sự thoái hóa, xuống cấp trầm trọng của đạo đức .

+ Pháp luật cũng có thể loại bỏ các chuẩn mực đạo đức đã lỗi thời, cải tạo các chuẩn mực đạo đức, góp phần tạo nên những chuẩn mực đạo đức mới, phù hợp hơn với tiến bộ xã hội.

Ví dụ về mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức

Thực tế cho thấy giữa pháp luật và đạo đức luôn có một mối quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Để làm rõ mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức thì bài viết xin đưa ra ví dụ để độc giả thấy rõ hơn

– Pháp luật ảnh hưởng tác động đến đạo đức bộc lộ rất rõ qua nhiều góc nhìn .
+ Theo pháp luật tại điểm c khoản 1 Điều 117 Bộ luật Dân sự năm ngoái : “ Mục đích và nội dung của thanh toán giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội ”. Điều cấm của pháp luật là những lao lý của pháp luật không được cho phép chủ thể triển khai những hành vi nhất định. Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung giữa người với người trong đời sống xã hội được mọi người thừa nhận và tôn trọng .
+ Hay trong Luật Hôn nhân mái ấm gia đình năm năm trước theo pháp luật tại điều 8 thì điều kiện kèm theo kết hôn như sau :
” Điều 8. Điều kiện kết hôn
1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo những điều kiện kèm theo sau đây :
a ) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên ;
b ) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định hành động ;
c ) Không bị mất năng lượng hành vi dân sự ;
d ) Việc kết hôn không thuộc một trong những trường hợp cấm kết hôn theo pháp luật tại những điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này ” .

Pháp luật đã bỏ các chuẩn mực đạo đức lỗi thời, loại bỏ tư tưởng cha mẹ đặt đâu con ngồi đó, tảo hôn, kết hôn sớm…

– Tác động của đạo đức đến pháp luật :
Đạo đức của con người là cơ sở, thiên nhiên và môi trường thuận tiện để tiếp thu, cảm nhận và triển khai pháp luật. Đạo đức con người không được cho phép triển khai những hành vi giết người nên những chủ thể tuân thủ và thực thi nghiêm hành vi lối sống ứng xử của bản thân .

Qua việc nghiên cứu mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức cho thấy giữa đạo đức và pháp luật có mối quan hệ biện chứng với nhau, tác động, ảnh hưởng lẫn nhau. Một xã hội có nền tảng đạo đức tốt sẽ là cơ sở để pháp luật được thực hiện nghiêm chỉnh và tự giác. Mặt khác, pháp luật nghiêm sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc giữ gìn, phát triển nền đạo đức xã hội tốt đẹp.