Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi khách quan và hậu quả của tội phạm là dấu hiệu bắt buộc phải có để cấu thành tội phạm đối với tội phạm có cấu thành tội phạm vật chất.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm là mối quan hệ giữa những hiện tượng kỳ lạ trong đó một hiện tượng kỳ lạ được gọi là nguyên do ( là hành vi khách quan ) làm phát sinh một hiện tượng kỳ lạ khác là hiệu quả ( là hậu quả của tội phạm ) .
Các điều kiện của mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm
Dựa vào cơ sở lý luận của cặp phạm trù nhân quả trong phép biện chứng có thể xác định được các điều kiện của mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm như sau:
– Hành vi phải xảy ra trước hậu quả về mặt thời gian.
– Trong bản thân hành vi phải chứa đựng khả năng thực tế, mầm mống nội tại, nguyên nhân trực tiếp làm phát sinh hậu quả.
– Nếu hậu quả xảy ra phải là thực hiện hóa khả năng thực tế làm phát sinh hậu quả của hành vi.
– Một hậu quả của tội phạm có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân (một hoặc nhiều hành vi) trực tiếp gây ra. Do đó mối quan hệ giữa hành vi và hậu quả của tội phạm được chia thành 2 dạng:
+ Mối quan hệ nhân quả đơn trực tiếp: Là mối quan hệ nhân quả chỉ có một hành vi trái pháp luật là nguyên nhân trực tiếp gây ra hậu quả. Ví dụ: A dùng dao đâm B, B bị thương với tỷ lệ thương tật là 20%.
+ Mối quan hệ nhân quả kép trực tiếp: Là mối quan hệ có nhiều hành vi trái pháp luật làm nguyên nhân trong đó mỗi hành vi trái pháp luật đều đã chứa đựng khả năng thực tế làm phát sinh hậu quả. Ví dụ: A dùng gậy gây thương tích cho B dẫn tới tỷ lệ thương tật là 30%.
Vai trò của việc xác lập mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm
Việc xác lập mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm so với những tội có cấu thành vật chất nhằm mục đích xác lập có hay có tội phạm xảy ra .
Một người chỉ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội của mình nếu giữa hành vi đó và hậu quả của tội phạm có mối quan hệ nhân quả. Ví dụ : A đâm B, B bị chết, hiệu quả giám định Tóm lại B chết do bị vết đâm của A thì A phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về tội giết người. Trong trường hợp A đâm B nhưng B chỉ bị thương sau đó do không cẩn trọng B bị nhiễm trùng uốn ván và bị chết thì A không phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về cái chết của B vì nguyên do dẫn đến hậu quả B chết không phải từ hành vi A đâm B .
Chính thế cho nên, khi xác lập tội phạm ngoài việc xác lập hậu quả nguy hại cho xã hội của hành vi khách quan, tất cả chúng ta còn phải xác lập mối quan hệ nhân quả giữa chúng .Việc điều tra và nghiên cứu mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy khốn và hậu quả của tội phạm có ý nghĩa quan trọng trong việc xác lập có tội phạm xảy ra không, xác lập tội phạm đã triển khai xong hay chưa, xác lập mức độ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự so với người phạm tội trong từng trường hợp đơn cử, cũng như xác lập hậu quả xảy ra là của hành vi nào .
Cơ sở xác lập mối quan hệ nhân quả
Để xác lập mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả tất cả chúng ta cần dựa vào những cơ sở có tính nguyên tắc sau :
Hành vi được coi là nguyên do phải là hành vi trái pháp luật hình sự và xảy ra trước hậu quả về mặt thời hạn :Nguyên nhân phải xảy ra và hoạt động phối hợp với những điều kiện kèm theo nhất định thiết yếu mới hoàn toàn có thể dẫn đến phát sinh hậu quả. Vì vậy, giữa nguyên do và hậu quả khi nào cũng có một khoản thời hạn nhất định mà nguyên do là cái diễn ra trước .Ví dụ : A bị phát hiện là treo cổ chết. Tuy nhiên, qua khám nghiệm tử thi không cho thấy những tín hiệu của chết treo cổ ( thè lưỡi, xuất tinh, tiểu … ). Mặt khác, trong dạ dày A có một loại chất độc và theo Tóm lại, A chết do loại chất độc đó. Như vậy, hành vi treo cổ xảy ra sau hậu quả chết người. Hành vi treo cổ không có mối quan hệ nhân quả với hậu quả này .
Giữa nguyên do và hậu quả phải có mối quan hệ nội tại và tất yếu :Một nguyên do khi nào cũng tiềm ẩn mầm mống nội tại nhằm mục đích phát sinh tác dụng nhất định .
Chúng ta cần hết sức chú ý khi xem xét nguyên nhân chứa đựng mối quan hệ nội tại và tất yếu bởi vì có trường hợp vẫn có nguyên nhân tất yếu nhưng thực tế hậu quả xảy ra là do một nguyên nhân khác. Chính vì thế, cần xem xét hậu quả nguy hiểm xảy ra phải là sự hiện thực hoá khả năng thực tế
Trong thực tiễn, một sự vật, hiện tượng kỳ lạ hoàn toàn có thể do nhiều nguyên do sinh ra và hoàn toàn có thể một nguyên do sinh ra nhiều sự vật hiện tượng kỳ lạ. Vì vậy, trong sự phong phú của tội phạm, một hậu quả hoàn toàn có thể được sinh ra từ nhiều nguyên do và tổng thể những nguyên do đó đều có mối quan hệ nhân quả với hậu quả ấy. Chẳng hạn, T vào trộm gia tài của cơ quan X, B là bảo vệ của cơ quan phát hiện nhưng không đuổi bắt T dẫn đến gia tài bị mất. Vậy, hậu quả mất gia tài của cơ quan là nguyên do của hành vi trộm cắp của T và hành vi thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm của B .
Tương tự như thế, một nguyên do cũng hoàn toàn có thể gây ra nhiều hậu quả mà mỗi hậu quả đều có quan hệ nhân quả với nguyên ấy. Ví dụ, N đặt chất nổ để phá toà nhà là cơ quan Nhà nước ( chống chính quyền sở tại ) và thực tiễn, toà nhà bị phá huỷ và một số ít người trong toà nhà chết và bị thương. Như vậy, hành vi đặt chất nổ của N là nguyên do gây ra hậu quả khu công trình công cộng bị phá huỷ và gây chết người, gây thương tích cho người khác .
Các dạng sống sót của mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy khốn và hậu quả của tội phạm
Dạng quan hệ nhân quả đơn trực tiếp : là quan hệ nhân quả mà chỉ có một hành vi trái pháp lý đóng vai trò là nguyên do của hậu quả tội phạm .Bản thân sự hoạt động nội tại của hành vi trái pháp lý này độc lập đã có năng lực trực tiếp đưa đến hậu quả. Ví dụ, hành vi bóp cò súng bắn chết người, lén lút vào nhà người khác trộm gia tài …
Dạng quan hệ nhân quả kép trực tiếp : là quan hệ nhân quả trong đó nhiều hành vi trái pháp lý cùng đóng vai trò là nguyên do của hậu quả của tội phạm .Ví dụ, một người thợ săn bắn nhằm mục đích một người ( người này núp trong bụi cây, thợ săn ngỡ là thú ) thủng dạ dày, đầu đạn đã được lấy ra coi như bảo đảm an toàn, thoát chết. Không may, người nhà không biết nên cho ăn cơm, dạ dày bị nhiễm trùng mà chết. Hậu quả chết người do hai nguyên do là bắn nhằm mục đích và cho ăn cơm ( người thợ săn phạm tội “ vô ý gây thương tích nặng ”, người nhà không có tội ) .
Ngoài ra, trong 1 số ít trường hợp, những nhà lý luận Luật hình sự còn đưa ra khái niệm quan hệ nhân quả dây chuyền sản xuất là trường hợp có một hành vi đóng vai trò là nguyên do một đưa đến hành vi nguyên do hai và làm phát sinh hậu quả. Cả hai hành vi đều được xem là có mối quan hệ nhân quả với hậu quả. Ví dụ, Q cho P. mượn súng và biết rằng P. không biết sử dụng súng. Hậu quả P gây chết người. Như vậy, cả Q và P. đều phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về hậu quả chết người. Tuy nhiên, quan điểm này lúc bấy giờ chưa được giới nghiên cứu và điều tra Luật hình sự gật đầu thoáng rộng .
Bài viết thực thi bởi : thạc sĩ, luật sư Nguyễn Thị Yến – Công ty Luật TNHH Everest
Xem thêm :
- Giới thiệu về Công ty Luật TNHH Everest
- Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest
- Hoạt động vì cộng đồng của Công ty Luật TNHH Everest
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest :
- Bài viết trong nghành nghề dịch vụ hình sự ( nêu trên ) được luật sư, chuyên viên của Công ty Luật TNHH Everest thực thi nhằm mục đích mục tiêu điều tra và nghiên cứu khoa học hoặc phổ cập kiến thức và kỹ năng pháp lý, trọn vẹn không nhằm mục đích mục tiêu thương mại .
-
Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- [email protected]Trường hợp cần giải đáp vướng mắc về yếu tố có tương quan, hoặc cần quan điểm pháp lý cho vấn đề đơn cử, Quý vị vui mắt liên hệ với chuyên viên, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp lý 1900 6198, E-mail : [ email protected ]
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp