VĂN BẢN
Tức cảnh Pắc Bó
Bạn đang đọc: Soạn bài Tức cảnh Pác Bó sgk Ngữ văn 8 tập 2
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ(1) rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng(2),
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Tháng 2 năm 1941
(Thơ Hồ Chủ Tịch, NXB Văn học, Hà Nội, 1967)
Chú thích:
( * ) Tháng 2 – 1941, sau ba mươi năm dạt dẹo hoạt động giải trí cách mạng ở quốc tế, Bác Hồ quay trở lại Tổ quốc, trực tiếp chỉ huy trào lưu cách mạng trong nước. Người sống và thao tác trong thực trạng rất là gian nan : ở trong hang Pác Bó, một hang núi nhỏ sát biên giới Việt – Trung ( thuộc huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng ) ; thường phải ăn cháo ngô, măng rừng thay cơm ; bàn thao tác là một phiến đá bên bờ suối cạnh hang ( được Người đặt tên là suối Lê – nin ) .
( 1 ) Bẹ : ngô .
( 2 ) Sử Đảng : đây là Lịch sử Đảng Cộng sản Liên Xô, được Bác dịch vắn tắt để làm tài liệu học tập cho cán bộ cách mạng khi đó .
Dưới đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Tức cảnh Pác Bó sgk Ngữ văn 8 tập 2 vừa đủ và ngắn gọn nhất. Nội dung cụ thể câu vấn đáp từng câu hỏi những bạn xem dưới đây :
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Bố cục: 2 phần
– Phần 1 ( 3 câu thơ đầu ) : Cảnh hoạt động và sinh hoạt và thao tác của Bác .
– Phần 2 ( còn lại ) : Cảm nghĩ của Bác về cuộc sống cách mạng .
Nội dung chính : “ Tức cảnh Pác Bó ” là bài thơ tứ tuyệt bình dị pha giọng vui đùa, cho thấy ý thức sáng sủa, phong thái thư thả của Bác Hồ trong cuộc cách mạng đầy khó khăn ở Pác Bó. Với Người, làm cách mạng và sống hòa hợp với vạn vật thiên nhiên là niềm vui lớn .
1. Câu 1 trang 29 sgk Ngữ văn 8 tập 2
Bài thơ thuộc thể thơ gì ? Hãy kể tên một số ít bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học .
Trả lời:
– Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
– Một số bài thơ cùng thể thơ: Cảnh Khuya, Nguyên Tiêu, Nam quốc sơn hà, Tĩnh dạ tứ, …
2. Câu 2 trang 29 sgk Ngữ văn 8 tập 2
Nhận xét về giọng điệu chung của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu lộ như thế nào qua bài thơ ? Vì sao Bác lại cảm thấy đời sống khó khăn đó “ thật là sang ” ?
Trả lời:
Giọng điệu chung của bài thơ là giọng điệu tự nhiên, hóm hỉnh pha chút vui đùa. Điều đó cho thấy, dù sống trong khó khăn nhưng tâm trạng của Bác vẫn rất sáng sủa, tự do với đời sống núi rừng hoang vu .
3. Câu 3* trang 29 sgk Ngữ văn 8 tập 2
Qua bài thơ, hoàn toàn có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, tự do khi sống giữa vạn vật thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca tụng “ thú lâm tuyền ” ( niềm vui thú được sống với rừng, suối ) trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết “ thú lâm tuyền ” ở Nguyễn Trãi và ở Bác Hồ có gì giống và khác nhau .
Trả lời:
– Giống nhau : Đều bộc lộ niềm vui thú khi được sống với rừng, với suối
– Khác nhau : “ Thú lâm tuyền ” của Nguyễn Trái ấy là cái “ thú lâm tuyền ” của người ẩn sĩ bất lực trước thực tiễn xã hội, muốn “ lánh đục về trong ”, tự tìm đến đời sống “ an bần lạc đạo ”. Ở Hồ Chí Minh, cái “ thú lâm tuyền ” vẫn gắn với con người hành vi, con người chiến sỹ. Nhân vật trữ tình trong bài thơ tuy có hình dáng của một ẩn sĩ nhưng thực tiễn đó lại là một người chiến sỹ đang tận tâm, tận lực vì tự do độc lập của giang sơn ( Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng ) .
CÁC BÀI VĂN HAY
1. Phân tích bài thơ Tức cảnh Pác Pó của Hồ Chí Minh
Bài tham khảo 1:
Hồ Chí Minh là một nhà chính trị quân sự chiến lược tài ba, một nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc bản địa Nước Ta ở thế kỉ XX. Bài thơ “ Tức cảnh Pác Pó ” được Bác sáng tác vào tháng 2 năm 1941, tại Pác Pó ( Cao Bằng ). Qua bài thơ, tất cả chúng ta thấy được niềm tin sáng sủa, phong thái thư thả của Người trong đời sống cách mạng đầy khó khăn. Có thể nói, tác phẩm là một bức chân dung tự họa của người chiến sỹ cộng sản .
Bài thơ được viết trong thực trạng sau ba mươi năm dạt dẹo hoạt động giải trí cách mạng ở quốc tế, đến đầu năm 1941, Bác trở về nước, trực tiếp chỉ huy cách mạng Nước Ta. Người đã sống và thao tác tại hang Pác Pó ( Cao Bằng ) trong một điều kiện kèm theo hoạt động và sinh hoạt vô cùng khó khăn vất vả, thiếu thốn, khó khăn. Thế nhưng, khi phải đối lập với thực trạng đó, Bác Hồ vẫn vui tươi, sáng sủa, tràn trề niềm tin thao tác cách mạng hăng say bởi Bác đang được sống và thao tác ngay trên mảnh đất quê nhà, đang trực tiếp dẫn dắt cả dân tộc bản địa ta tiến lên giành lấy ngọn cờ độc lập, độc lập của quốc gia .
Trước hết hai câu thơ mở màn là lời ra mắt về đời sống của Bác ở Pác Pó – một đời sống khó khăn vất vả, thiếu thốn :
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Chỉ hai câu thơ rất ngắn gọn, gồm có mười bốn vần âm nhưng nhà thơ đã gợi mở ra một khoảng trống – thời hạn sống, thao tác rất đơn cử, rõ ràng : nơi ở trong hang núi, nơi thao tác thì bên bờ suối và thức ăn là cháo bẹ, rau măng. Cách ngắt nhịp 4/3 thường thấy của thể thơ tứ tuyệt, tích hợp với lời thơ cân đối ( sáng – tối, ra – vào, ra suối – vào hang ) đã cho thấy một nếp sống hoạt động và sinh hoạt và thao tác rất đều đặn, trở thành một thòi quen trong một thực trạng đặc biệt quan trọng của Bác : “ Cháo bẹ ” ( cháo ngô ), rau măng ( măng nứa, măng tre, măng rừng ) thật đạm bạc, đều là những thức ăn đơn sơ có sẵn của vạn vật thiên nhiên núi rừng. Nhưng Bác không hề cảm thấy khắc khổ mà ngược lại thấy rất tự do, thư thả : “ vẫn sẵn sàng chuẩn bị ”. Từ “ vẫn ” đã cho thấy sự tương phản trọn vẹn giữa một bên là sự thiếu thốn về vật chất với một bên là niềm tin thanh thản, sáng sủa trước thực trạng đó. Ta đọc ở đây một nụ cười kín kẽ hồn nhiên rất giản dị và đơn giản, chân thành, khiến người đọc có cảm xúc như Bác đang bằng lòng, thich thú và vui sướng với đời sống như vậy. Đó là một đời sống chan hòa với vạn vật thiên nhiên, với chốn lâm tuyền của núi rừng huyền bí. Chẳng thế mà tất cả chúng ta luôn thấy, vạn vật thiên nhiên từ lâu đã trở người bạn “ tri kỉ ” trong thơ của Người :
Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay
Vượn hót chim kêu suốt cả ngày…
Hay :
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa…
Cảm xúc, tâm trạng đó của Bác đã làm toát lên ở Người vẻ đẹp thanh cao trong sáng của một tâm hồn yêu vạn vật thiên nhiên, yêu đời sống, coi thường vật chất bên ngoài, rất gần với cách thể sống của những bậc hiền nhân xưa :
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao.
( Nhàn – Nguyễn Bỉnh Khiêm )
Tuy nhiên, nếu người xưa tìm đến vạn vật thiên nhiên, đến núi non lâm tuyền là để lánh đục tìm trong, biểu lộ tâm thế “ an bần lạc đạo ”, là cách để họ di dưỡng niềm tin mà trốn tránh sự đời thì ở Bác dù có hòa mình với thiên hà, với vạn vật thiên nhiên hoa lá cỏ cây, trăng gió vẫn hiện lên tư thế của một người chiến sỹ cộng sản yêu nước, thương dân đang trực tiếp tham gia cách mạng cùng với nhân dân :
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
“ Bàn đá chông chênh ” vừa là chiếc bàn của vạn vật thiên nhiên rừng núi, lại vừa là chiếc bàn của lòng người. Bác đã biến phiến đá thường thì của tự nhiên làm thành chiếc bàn kê thật giản dị và đơn giản, đơn sơ cạnh một việc làm lớn lao cao quý : “ dịch sử Đảng ”. Với việc sử dụng ba thanh trắc liền kề liên tục ở ba tiếng cuối câu thơ thứ ba tạo nên âm hưởng chắc khỏe cho lời thơ, đồng thời bộc lộ một tư thế, một tâm hồn, một bản lĩnh cứng cỏi, vững vàng, chắc như đinh. Vì thế, chiếc bàn đá chông chênh kia thực ra là hình ảnh ẩn dụ để chỉ “ tấm lòng vững như bàn thạch của người cách mạng đã nhìn đá ra bàn … ” ( Chế Lan Viên ). Câu thơ đã dựng lên hình tượng người chiến sỹ cách mạng trong một tư thế uy nghi, sừng sững, thật lớn lao trong một khoảng trống rừng núi yên tĩnh. Và Bác hiện lên như một ông tiên giáng trần đang đọc sách và thưởng ngoạn cảnh núi non lâm tuyền ở Pác Pó .
Khép lại bài thơ, lời thơ thẳng thắn, nhẹ nhàng, chất chứa một nụ cười sáng sủa :
Cuộc đời cách mạng thật là sang .
Chỉ cần nhắc tới hai tiếng “ cách mạng ” thôi là tất cả chúng ta đã cảm thấy sự gian truân, khó khăn vất vả và gian khó như thế nào. Vậy mà Bác lại cảm thấy việc làm đó “ thật là sang ”. Phải chăng cái “ sang ” mà Bác nói tới ở đây là vì giờ đây Bác đang được sống với vạn vật thiên nhiên núi rừng Pác Pó, nơi quê nhà Nước Ta yêu dấu mà suốt cả cuộc đời Người muốn đấu tranh để bảo vệ nó, và cao hơn, cái “ sang ” của công việc làm cách mạng đó là ý nghĩa, mục tiêu tôn chỉ cao đẹp mà Bác làm là : cứu dân, cứu nước, đem lại độc lập, niềm hạnh phúc cho nhân dân. Bởi cả cuộc sống Bác đều dành trọn cho cách mạng vì nước, vì non. Ta đọc trong câu thơ là một tấm lòng rộng mở, một nhân cách vĩ đại, lớn lao ở Người :
Bác ơi! tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
Bài thơ được viết theo thể thơ tứ tuyệt, có sự tích hợp giữa chất cổ xưa và ý thức văn minh, giọng điệu dí dỏm, sung sướng, ngôn từ dễ hiểu, đơn giản và giản dị, hình ảnh đời thường mộc mạc … toàn bộ đã làm nên thành công xuất sắc của tác phẩm. Khép lại trang thơ, người đọc thấy được một ý thức sáng sủa, một phong thái từ tốn thanh thản, một bản lĩnh thép cứng cỏi, khác thường vượt lên trên gian khó và luôn mang trong mình trái tim nhân hậu, bao dung : yêu vạn vật thiên nhiên, yêu quốc gia thâm thúy ở Hồ Chí Minh .
Bài tham khảo 2:
Tức cảnh Pác Bó là một trong những bài thơ tứ tuyệt tiêu biểu vượt trội cho phong thái thơ Hồ Chí Minh. Bài thơ biểu lộ niềm vui, niềm tin mãnh liệt và nghị lực khác thường của Bác trong thực trạng sống và thao tác giữa núi rừng Việt Bắc, sau mấy chục năm trời xa cách quốc gia và dân tộc bản địa .
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Thơ tứ tuyệt thường ngắn gọn, hàm súc nên muốn hiểu ý thơ, trước hết tất cả chúng ta phải nắm được thực trạng sinh ra của bài thơ .
Tháng 6 – 1940, tình hình quốc tế có nhiều dịch chuyển lớn. Thực dân Pháp đầu hàng phát xít Đức. Lúc này, Bác đang hoạt động giải trí bí hiểm ở Côn Minh ( Vân Nam, Trung Quốc ). Tháng 2 năm 1941, Bác về nước và chọn Pác Bó làm địa thế căn cứ để từ đây trực tiếp chỉ huy trào lưu cách mạng giải phóng dân tộc bản địa. Hoàn cảnh sống của Bác lúc này vô cùng khó khăn vất vả, thiếu thốn. Trời rét, sức khỏe thể chất yếu nhưng Bác phải ở trong cái hang nhỏ khí ẩm, tối tăm. Ăn uống rất là kham khổ, thức ăn hằng ngày hầu hết là cháo bột ngô và măng rừng. Bàn thao tác của Bác là một phiến đá ven suối .
Nhưng thiếu thốn, gian nan không làm Bác bận lòng. Bác dành trọn tận tâm để chỉ huy trào lưu cách mạng nên quên hết mọi gian truân ; một mực mừng cuống, tin cậy vào tương lai tươi đẹp của quốc gia .
Ba câu đầu của bài thơ tả cảnh sống và thao tác của Bác. Câu thứ nhất nói về nơi ở, câu thứ hai nói về cái ăn, câu thứ ba nói về phương tiện đi lại thao tác. Câu thứ tư đậm chất trữ tình, nêu cảm tưởng của Bác về đời sống của mình lúc bấy giờ. Trong hiện thực gian nan, khó khăn vất vả, tâm hồn Bác vẫn ngời sáng một ý thức cách mạng .
Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cái hang Bác ở có tên là hang Cốc Bó, chỉ khoảng chừng hơn một mét vuông dưới đáy là tương đối phẳng phiu, đủ kê một tấm ván thay cho giường. Vách hang chỗ lồi cao, chỗ lõm sâu, không khí lạnh lẽo, ẩm thấp. Trước cửa hang là dòng suối nhỏ chảy sát chân ngọn núi. Bác đặt tên là suối Lênin và núi Mác. Bàn thao tác của Bác là phiến đá kê trên hai hòn đá và một hòn đá thấp hơn làm ghế cũng ở gần bờ suối .
Không gian hoạt động và sinh hoạt của Bác chia làm hai phần : một là hang, hai là suối. Hành động cũng chia hai : ra suối, vào hang. Thời gian biểu hằng ngày đều đặn : sáng ra, tối vào. Sáng ra bờ suối là để thao tác, tối vào hang là để nghỉ ngơi. Sự thật gần như chỉ có thế. Thực ra chất thơ giấu trong âm điệu, vẫn là nhịp 4/3 hay 2/2/1 / 2 của câu thơ Đường luật bảy chữ, nhưng lồng vào trong đó là cái đều đặn, khoan thai như nhịp tuần hoàn của trời đất. Sáng rồi tối, tối rồi sáng ; ra rồi vào, vào rồi ra … đơn thuần, quen thuộc mà vững chắc, từ tốn .
Cái gian nan của thực trạng sống, sự nguy hiểm do quân địch luôn rình rập … toàn bộ đều như lặn chìm, tan biến trước phong thái an nhiên, tự tại của Bác Hồ :
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị .
Bữa cơm đơn sơ, đạm bạc, quanh quẩn chỉ có cháo ngô và măng đắng, măng nứa, rau rừng … hết ngày này sang ngày khác, vẫn chuẩn bị sẵn sàng nghĩa là những thứ đó luôn luôn có sẵn xung quanh. Mặt khác, cháo bẹ, rau măng còn gợi nhớ tới cảnh sống an bần lạc đạo của người xưa :
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
( Nguyễn Bỉnh Khiêm )
hoặc :
Trúc biếc, nước trong ta sẵn đó
( Nguyễn Trãi )
Sự thiếu thốn đã được thi vị hóa thành phong phú. Xưa là ước lệ, tượng trưng, nay trọn vẹn là thực sự. Chỉ phớt qua một chút ít xưa là câu thơ đậm đà thêm ý vị .
Nhưng ý vị nhất vẫn là giọng điệu thơ. Cháo bẹ, rau măng cũng như Sáng ra, tối vào là nhịp điệu an nhiên, khoan hòa bên trong. Ba chữ vẫn chuẩn bị sẵn sàng nâng câu thơ lên thành một lời bình phẩm với giọng điệu sáng sủa, gần như tự hào, nghĩa là an nhiên, tự tại ở mức cao hơn .
Hai câu thơ đầu tả thực, câu thơ thứ ba vừa tả thực vừa trữ tình, ở trên chưa có bóng hình con người thì đến đây, con người đã hiện ra sôi động và có hành vi rõ ràng :
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng ,
Nếu trong cụm từ vẫn chuẩn bị sẵn sàng mới thấp thoáng một chút ít vui thì đằng sau tính từ chông chênh đã là một nụ cười hóm hỉnh, thâm thúy. Chông chênh vốn nghĩa là không vững, không có chỗ dựa chắc như đinh. Chiếc bàn đá của Bác quả là chông chênh thật vì nó chỉ là một phiến đá. Đó là thứ bàn thao tác bất đắc đĩ. Nhưng hàm ý của từ chông chênh không nhằm mục đích nói tới đặc thù của cái bàn đá đơn cử mà là ẩn dụ về tình thế muôn vàn khó khăn vất vả của cách mạng nước ta và cách mạng quốc tế lúc bấy giờ. Năm ấy, phe phát xít đang thắng ở khắp những mặt trận. Vậy mà trong cái thế chông chênh đó, Bác Hồ vẫn bình tĩnh dịch sử Đảng ( lịch sử vẻ vang Đảng cộng sản Liên Xô, viết bằng tiếng Nga ) cho cán bộ ta nghiên cứu và điều tra và học tập những kinh nghiệm tay nghề đa dạng và phong phú, quý báu để vận dụng vào thực tiễn trào lưu đấu tranh cách mạng của dân tộc bản địa .
Việc làm này của Bác có tính năng đặt nền móng về mặt lí luận cho cách mạng Nước Ta. Đấy là một điều rất là thiết yếu. Đem trái chiều đặc thù tráng lệ, quan trọng của việc làm với cái vẻ đơn sơ, chông chênh của bàn đá, mới nghe tưởng chừng có chút vui nhộn, đùa vui nhưng kì thực lại mang ý nghĩa cách mạng thật lớn lao .
Nhớ lại thời hạn đó, cả quốc tế đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn chìm đắm trong thảm họa phát xít. Vậy mà Hội nghị Trung ương Đảng ta lần thứ VIII ( tháng 5 – 1941 ) vẫn chứng minh và khẳng định rằng cách mạng trong nước sẽ thắng lợi. Đó chẳng phải là trong chông chênh tình thế mà Bác vẫn chứng minh và khẳng định thắng lợi chắc như đinh của sự nghiệp giải phóng quốc gia, giải phóng dân tộc bản địa hay sao ? Đó là tầm nhìn kế hoạch, tầm tâm lý sáng suốt của một lãnh tụ tài ba .
Lắng nghe giọng điệu câu thơ mới thấy thật rõ. Ở nhịp bốn ( Bàn đá chông chênh ) âm thanh tuy có phần trúc trắc ( ba thanh bằng, một thanh trắc ), gợi liên tưởng đến tình thế nguy khốn ; nhưng ở nhịp ba ( dịch sử Đảng ), trái lại, âm thanh rắn, khỏe, ( ba thanh trắc ) tỏ rõ ý chí nhất quyết chiến đấu và tin cậy. Câu thơ toát lên một tư thế dữ thế chủ động, vững vàng trước mọi nguy hại của Bác, điểm thêm một nụ cười thanh thoát, cao vời .
Người xưa khi bất đắc chí thường lánh về chốn núi rừng để vui thú lâm tuyền cho khuây khỏa tâm hồn, nhưng Bác lại khác. Bác đến với núi rừng không phải với mục tiêu ở ẩn mà là để mưu tính cho từng bước tiến của trào lưu cách mạng giải phóng dân tộc bản địa .
Xưa, trong những ngày lánh mình ở Côn Sơn, Nguyễn Trãi đã thi vị hóa đời sống đạm bạc của mình :
Côn Sơn có suối nước trong,
Ta nghe suối chảy như cung đàn cầm.
Côn Sơn có đá tần vần,
Mưa tuôn đá sạch ta nằm ta chơi.
Nay, Bác Hồ thao tác trong cảnh :
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng .
Trong bóng hình của vị tiên bên suối là cốt cách của một lãnh tụ cách mạng kiên cường .
Nếu ở ba câu thơ đầu, niềm vui, niềm tự hào còn chứa đựng bên trong thì đến câu thơ kết, niềm vui ấy đã thể hiện rõ ràng qua từ ngữ, tiết tấu và âm hưởng. Cái nghèo nàn, thiếu thốn vật chất đã được chuyển hóa thành cái giàu sang ý thức. Bác nhìn nhận hiện thực ấy với nụ cười hóm hỉnh, thâm thúy của một triết nhân :
Cuộc đời cách mạng thật là sang !
Như vậy, suối không chỉ là chỗ thao tác, hang không chỉ là chỗ nghỉ ngơi mà hang còn mở ra phía suối, tạo nên khoảng trống thoáng đãng, đủ chỗ cho nhịp sống của con người hoà vào nhịp của đất trời. Gian nan, khó khăn vất vả cũng như tan biến vào cái nhịp tuần hoàn, thư thái ấy. Cháo bẹ và rau măng là kham khổ, nghèo nàn, nhưng đã được nâng lên thành cái sẵn sàng chuẩn bị, không thiếu, thành một thoáng vui. Đến việc dịch sử Đảng trên bàn đá chông chênh thì đã lồng lộng cái thế vững chãi của tiến trình cách mạng giữa nguy khốn. Cuộc đời cách mạng thật là sang ! Tinh thần của bài thơ tụ lại cả ở từ sang này. Niềm tin, niềm tự hào của Bác tỏa sáng cả bài thơ .
Chính sự ra vào từ tốn, niềm tin vẫn sẵn sàng chuẩn bị, khí tiết, cốt cách vững vàng trong tình thế chông chênh đã làm nên cái sang, cái quý trong cuộc sống của con người một lòng một dạ phấn đấu hi sinh cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc bản địa và trái đất bị áp bức trên toàn quốc tế .
Bài thơ tứ tuyệt ngắn gọn nhưng đã giúp tất cả chúng ta hiểu thêm về một quãng đời hoạt động giải trí của Bác Hồ. Vượt lên mọi khó khăn vất vả, khó khăn, Bác vẫn sống thư thả, thanh thản và tin yêu tuyệt đối vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Bên cạnh đó, bài thơ còn là bài học kinh nghiệm thấm thía về thái độ sống và quan điểm sống đúng đắn, tích cực của một chiến sỹ cộng sản chân chính .
Bài tham khảo 3:
Không chỉ là nhà hoạt động giải trí cách mạng kiên trung, quật cường Bác còn là một con người rất là sáng sủa trong thực trạng khó khăn vất vả, khắc nghiệt. Những vần thơ hóm hỉnh như :
Khách đến thì mời ngô nếp nướng
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ dạo,
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say
Những vẫn thơ như vậy Open khá nhiều trong những tác phẩm của Bác. Đặc biệt trong thời hạn đầu cuộc kháng chiến của dân tộc bản địa còn gặp nhiều khó khăn vất vả, phải hoạt động giải trí nơi rừng núi Cao Bằng, nhưng không vì vậy mà ý thức thư thả, sáng sủa bị mất đi. Nó được biểu lộ rõ nét nhất trong bài thơ Tức cảnh Pác Bó .
Mở đầu bài thơ gợi nên khoảng trống hoạt động giải trí bí hiểm của Người ở Việt Bắc :
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Câu thơ tạo thành hai vế rất cân đối với nhau, thời hạn sáng tối, khoảng trống suối – hang, hoạt động giải trí ra – vào, cho thấy nhịp hoạt động và sinh hoạt rất là nề nếp, đều đặn và rất là nhịp nhành của người. Đồng thời cũng cho thấy khoảng trống hoạt động giải trí bí hiểm và còn rất là khó khăn vất vả. Trong tiến trình đầu, cách mạng còn non yếu, chưa có thế và lực nên phải hoạt động giải trí bí hiểm và gặp nhiều khó khăn vất vả nhưng người chiến sỹ cách mạng vĩ đại vẫn rất là thư thả, tự tại. Quy luật hoạt động đó cũng khẳng định chắc chắn ý thức làm chủ thực trạng, dữ thế chủ động, sáng sủa của người chiến sỹ cách mạng .
Không chỉ khó khăn vất vả, thiếu thốn trong khoảng trống sống, mà sự khó khăn vất vả ấy còn hiện lên trong cả bữa ăn, nơi thao tác của Bác :
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Câu thơ cho thấy tâm thế ung dung, lạc quan của Bác. Núi rừng thiên nhiên Việt Bắc vẫn luôn sẵn sàng cháo bẹ, rau măng phục vụ cho người chiến sĩ cách mạng. Câu thơ vừa cho thấy cái gian khổ, khắc nghiệt mà Bác phải đối mặt, nhưng đằng sau đó còn là nụ cười hóm hỉnh của một con người tuy sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn hết sức lạc quan yêu đời.
Và hàng ngày Người vẫn ngồi bên bàn đá chông chênh viết Đường cách mệnh, Giao hàng cho cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc bản địa. Hai chữ chông chênh gợi lên tư thế không chắc như đinh, không vững vàng, cho thấy những khó khăn vất vả chất chồng của hiện thực cuộc kháng chiến. Nhưng trên nền thực trạng khắc nghiệt đó, người chiến sỹ cách mạng vẫn vượt lên để hoàn thành xong trách nhiệm, để triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm, lí tưởng cao đẹp của mình, quả đáng trân trọng và khâm phục .
Dù hoạt động giải trí cách mạng khó khăn là vậy, nhưng câu kết của toàn bài lại đem đến cho người đọc sự giật mình, mà cao hơn chính là cảm phục :
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Sang được hiểu là sang chảnh, khá đầy đủ. Nhưng trong thực trạng của Bác, nhà hàng, nghỉ ngơi thiếu thốn trăm bề liệu có thật sang không ? Đối với Bác điều đó không phải sang, mà cái sang nhất ở đây chính là dịch sử Đảng, là được hoạt động giải trí cách mạng để thực thi lí tưởng xinh xắn của mình, đem lại độc lập, tự do, cho dân tộc bản địa. Giọng điệu thơ tự nhiên, dí dỏm, mà cũng rất khẩu khí, khẳng định chắc chắn ý thức thép của người chiến sỹ cách mạng .
Bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ý tại ngôn ngoại, lời thơ hàm súc cô đọng, cùng với giọng điệu thơ hỏm hỉnh, vui đùa đã làm điển hình nổi bật lên chân dung người chiến sỹ cách mạng. Đó là một con người mang trong mình phong thái từ tốn, sáng sủa, mang trong mình lí tưởng cao đẹp, cứu nước, cứu đời .
Bài tham khảo 4:
Bác Hồ về nước tháng 2/1941, sau 30 năm dạt dẹo khắp năm châu bốn biển để tìm đường cứu nước. Khi đó, tình hình quốc tế và trong nước có những dịch chuyển vô cùng to lớn ( đại thế chiến thứ hai, Pháp lại khủng bố cách mạng dã man, Nhật vào Đông Dương ; ở châu Âu, Pháp đầu hàng phát xít Đức .. ), Bác đã triệu tập Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ VIII, vạch đường lối cách mạng trong tình hình mới, quyết định hành động xây dựng Mặt trận Việt Minh ( Nước Ta độc lập liên minh ) đoàn kết thoáng đãng những những tầng lớp nhân dân đánh Pháp đuổi Nhật, tranh thủ thời cơ giành độc lập cho Tổ quốc .
Bác sống ở hang Pác Bó ( đúng tên là Cấn Bó, nghĩa là đầu nguồn ), trong điều kiện kèm theo hoạt động và sinh hoạt rất là khó khăn .
Đồng chí Võ Nguyên Giáp kể lại : “ Nơi ở tiên phong của Bác tại Pác Bó tuy ẩm lạnh nhưng vẩn là nơi ở tốt nhất. Địa điểm thứ hai là một hốc núi nhỏ ở rất cao và rất sâu trong rừng, bên ngoài chỉ rất ít cành lau. Những khi trời mưa to, rắn rết chui cả vào chỗ nằm. Có buổi sáng, Bác thức dậy thấy một con rắn rất lớn nằm khoanh tròn ngay cạnh Người ( … ) Sức khoẻ của Bác có phần giảm sút. Bác sốt rét luôn. Thuốc men gần như không có gì ngoài ít lá rừng lấy về sắc uống theo cách chữa bệnh của đồng bào địa phương. Thức ăn cũng rất thiếu ( … ) .
Có thời hạn, cơ quan chuyển vào vùng núi đá trên khu đồng bào Mán trắng, gạo cũng không có, Bác cũng như những đồng đội khác phải ăn toàn cháo bẹ hàng tháng ròng. Ở bất kể thực trạng nào, tôi cũng thấy Bác thích nghi một cách rất \ tự nhiên. Chẳng hiểu Bác được rèn luyện từ khi nào, như thế nào mà mọi biến cố đều không mảy may lay chuyển được … ”
Mặc dù sống trong điều kiện kèm theo khó khăn, hiểm nghèo như vậy nhưng Bác Hồ rất vui. Bác rất vui vì sau bao năm xa nước nay được sống và trực tiếp chỉ huy trào lưu trong nước. Đặc biệt, vì với nhân quan chính trị sắc bén. Người biết rằng thời cơ giành độc lập trọn vẹn đang tới, dù cục diện trước mắt còn tất đen tối. “ Đối với Nguyễn Ái Quốc và những bạn chiến đấu của Người những ngày tháng ở Pác Bó tựa như những ngày vui bất tận, rực rỡ tỏa nắng sắc màu của cảnh chờ đón những chuyển biến vĩ đại ( … ) chưa khi nào Nguyễn Ái Quốc thao tác nhiệt tình như vậy, Người như trẻ ra đến hai, ba chục tuổi .
Bài thơ với bốn câu, có giọng đùa vui hóm hỉnh, đã toát lên một cảm xúc vui thích, tự do. Phân tích bài thơ chính là nghiên cứu và phân tích khám phá niềm vui tự do đó, vì đằng sau niềm vui đó là vẻ đẹp của một tâm hồn bình dị mà thanh cao, hồn nhiên mà đầy bản lĩnh của Bác Hồ .
Câu khởi đầu bài thơ có giọng điệu phơi phới, tự do, đọc lên, ta có cảm tưởng Bác Hồ sống thật ung dung hoà hợp uyển chuyển với điệu sông núi rừng :
Sáng ra bờ suối, tối vào hang .
Câu thơ ngắt nhịp ở giữa, tạo thành hai vế sóng đôi toát lên cảm xúc uyển chuyển, nề nếp : sáng ra, tối vào … Câu thứ hai là một nét cười đùa, cho biết thức ăn của con người sống ở suối, hang ấy thậl khá đầy đủ, không thiếu tới dư thừa :
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị .
Câu thơ này, hoàn toàn có thể hiểu là : dù chỉ có cháo bẹ, rau măng nhưng niềm tin cách mạng vẫn san sàng. Cách hiểu ấy không sai về mặt ngữ pháp, nhưng e không thích hợp lắm với giọng đùa vui tự do của cả bài thơ. Có lẽ nên hiểu là : thức ăn ( cháo bẹ, rau măng ) thì khi nào cũng có sẵn đó .
Câu thứ nhất nói về ở, câu thứ hai nói về ăn, câu thứ ba nói về thao tác, cả ba câu đều là thuật tả hoạt động và sinh hoạt vật chất, chỉ đến câu kết mới phát biểu cảm hứng, ý nghĩ .
Hiểu như vậy, sẽ tương thích với mạch thơ, với kết câu ngặt nghèo của bài thơ hơn. Ở đây ta chú ý quan tâm cách gieo vần bằng ( âm ang ), gợi cảm giác mở ra và vang xa, đồng thời tạo nên cái thế vững vàng và cảm xúc khoáng đạt của bài thơ. Câu thứ ba vần trắc làm điển hình nổi bật lên hình tượng ở TT bài thơ, được đặc tả bằng những nét bút đậm, khoẻ, sinh động :
Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng .
Hai chữ “ chông chênh ” là lừ láy duy nhất của bài thơ, rất tạo hình ; ba chữ “ dịch sử Đảng ” toàn vần trắc, thật khoẻ, gân guốc như cân lại ba câu .
Vần bằng vang xa. Đó là hình tượng nhân vật trữ tình được đặt ở TT bài thơ ; như vậy con người là chủ thể của vạn vật thiên nhiên chứ không bị ép chế, hoà lan trong vạn vật thiên nhiên. Và thật là mê hoặc, vị “ khách lâm tuyền ” sống hoà hợp uyển chuyển với suối, với hang kia, chính là người chiến sỹ cách mạng vĩ đại, đang tựa vào vạn vật thiên nhiên để hoạt động giải trí tái tạo xã hội. Đằng sau cái dáng tạo hình cụ thể của Bác đang ngồi dịch sử Đảng toát lên tư thế lồng lộng của vị lãnh tụ dân tộc bản địa, nhà cách mạng vĩ đại – một hình tượng thật đẹp. Bác Hồ đang phát minh sáng tạo ra lịch sử vẻ vang nơi “ đầu nguồn ” – trên cái toàn cảnh vạn vật thiên nhiên, có suối, có rừng … Cảnh tượng ấy, đời sống ấy quả thật là đẹp “ thật là sang ” ! Bài thơ kết thúc bằng chừ “ sang ”, hoàn toàn có thể gọi là chữ nhãn tự ( chữ mất ) đã kết tinh, bật sáng ý thức toàn bài .
Thơ Bác Hồ vừa rất mực đơn giản và giản dị, tuy nhiên lại rất hàm súc, gợi lên bao ý nghĩa sâu xa ; vừa đậm đà sắc tố cổ xưa, vừa bộc lộ không thiếu ý thức thời đại. Bài Tức cảnh Pác Bó là nổi bật của hồn thơ, phong thái thơ đó .
Bài tham khảo 5:
Ôi sáng xuân nay, xuân 41
Trắng rừng biền giới nở hoa mơ.
( Tố Hữu )
Năm 1941, sau nhiều năm dạt dẹo hải ngoại tìm đường cứu nước, quản trị Hồ Chí Minh bí hiểm về tới Pác Bó, Cao Bằng. Hang Pác Bó đã trở thành nơi sống và hoạt động giải trí bí hiểm của Người. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó được Bác viết tại đây ( tháng 2/1941 ) theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Bài thơ phản ánh hoạt động giải trí phong phú và đa dạng, sôi sục, phong thái từ tốn tự tại và ý thức sáng sủa cách mạng của người chiến sỹ vĩ đại trong thực trạng bí hiểm khó khăn vất vả gian nan .
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Câu thơ, gợi nên đời sống bí hiểm của nhà thơ vào những ngày đầu, mới về nước đang nhóm lửa, phải sống ở trong hang, thao tác ở hang. Không gian và cả thời hạn eo hẹp, quẩn quanh, đơn điệu. Còn gì gò bó cho bằng những ngày, những tối, những tháng năm mà con người vốn sống phóng khoáng tự do phải chịu cảnh nhàm chán không hề đổi khác với hang, với suối quen thuộc đến trơ mòn. Thế mà đọc lại câu thơ sáng ra bờ suối tối vào hangy ta thấy toát lên giọng điệu thơ thật tự do, phơi phới. Với cách nhịp 4/3 đã tạo thành hai vế đối sóng đôi : sáng ra, tối vào rất uyển chuyển. Cuộc sống của Bác Hồ đã trở thành nề nếp, hòa điệu với nhịp sống của núi rừng rất thư thả. Qui luật hoạt động ấy đã biểu lộ một niềm tin làm chủ thực trạng rất dữ thế chủ động và sáng sủa .
Câu thơ thứ hai vẫn liên tục mạch cảm hứng của câu đầu, có thêm nét vui đùa : lương thực, thực phẩm ở đây thật vừa đủ đến mức dư thừa :
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị
Ba chữ vẫn chuẩn bị sẵn sàng có nghĩa là cháo bẹ, rau măng luôn có sẵn, đủ dùng ở nơi suối hang này. Đằng sau vần thơ là nụ cười của một con người sống trong khó khăn khó khăn vất vả nhưng vẫn sáng sủa yêu đời, ý tưởng sáng tạo này vẫn theo suốt trong con người Bác qua từng vần thơ khác :
Khách đến thì mời ngô nếp nướng,
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ dạo
Rượu ngọt chè tươi mặc sức say
( Cảnh rừng Việt Bắc – 1947 )
Cách nói vẫn chuẩn bị sẵn sàng, tha hồ dạo, mặc sức say … sao mà sang trọng và quý phái, hóm hỉnh và yêu đời đến thế ! Còn gì thú vị hơn khi đời sống cần gì có nấy ! Còn gì mê hoặc hơn khi được sống giao hòa với vạn vật thiên nhiên. Ngày được thao tác bên bờ suối, làm bạn với vạn vật thiên nhiên, tối quay trở lại hang ( nhà ) để nghỉ ngơi và nghe tiếng suối trong mà đã có lần ta phát hiện trong thơ Bác : Tiếng suối trong như tiếng hát xa .
Khác với người xưa Công thành thân thoái, mai danh ẩn tích ở chốn núi rừng. quản trị Hồ Chí Minh đã sống và chiến đấu vì một lý tưởng cao đẹp :
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng .
Bàn đá, đá ở đây là đá núi, đá tự nhiên. Trên cái bàn đá thô sơ ấy Bác viết Đường cách mệnh. Phong trào và cán bộ cần, Người dịch sử Đảng. Hình ảnh bàn đá chông chênh không riêng gì nói lên khó khăn vất vả thiếu thốn chồng chất mà còn biểu lộ ý thức phấn đấu quyết tử vì sự thắng lợi của cách mạng .
Đặt ba điều ấy vào trong cùng một mạng lưới hệ thống mới thấy sự nghiệp cách mạng mà người chèo lái nguy hiểm biết chừng nào ? Hiểu như vậy mới thấy những quyết tử, từ những chuyện li ti trong thời hạn dài của quản trị Hồ Chí Minh. Bác cũng là người cũng thông thường như toàn bộ tất cả chúng ta, nghĩa là biết đói, biết rét, biết thiếu thốn, ấy là chưa kể những chông gai mà người vượt qua trên con đường cách mạng. Nhưng kỳ lạ thay, câu kết bài thơ không đi về hướng ấy :
Cuộc đời cách mạng thật là sang .
Sang ở đây là sang trọng và quý phái, cao sang, nghĩa là rất vừa đủ, rất cao quí. Con người rơi vào thực trạng cao sang, nhất là thật là sang thì niềm hạnh phúc hoàn toàn có thể coi là đã đến tột độ. Nhưng so với Bác thi lại là hang tối, cháo bẹ, rau măng, bàn đá chông chênh thi sao gọi là sang được ? Phải chăng niềm vui lớn nhất, niềm vui vô hạn của người chiến sỹ cách mạng sau ba mươi năm xa nước đêm mơ nước, ngày thấy hình của nước ( Chế Lan Viên ), nay được trở về sống giữa lòng quốc gia yêu dấu, trực tiếp chỉ huy cách mạng để cứu dân cứu nước :
Ba mươi năm ấy chân không mỏi
Mà đến bây giờ mới tới nơi
( Tố Hữu )
Đặc biệt, lúc này Bác Hồ còn rất vui vì người tin chắc rằng thời cơ giải phóng dân tộc bản địa đang tới gần, điều mà Bác chiến đấu suốt đời để đạt tới đang trỗ thành hiện thực. So với niềm vui lớn lao đó thì những gian nan trong hoạt động và sinh hoạt có nghĩa lý gì ? Tất cả đều trở thành thật là sang vì đó là cuộc sống cách mạng, được góp sức cho cách mạng .
Tức cảnh Pác Bó là một bài thơ hồn nhiên, đơn giản và giản dị mà thâm thúy, đẹp. Thơ là tâm hồn, là cuộc sống, là cách ứng xử của Bác Hồ. Bài thơ như một chứng tích lịch sử vẻ vang về những ngày tháng khó khăn của cách mạng Việt nam mà Bác là người chèo lái, gợi lên trong lòng người đọc tất cả chúng ta bài học kinh nghiệm về ý thức sáng sủa, biết sống và hướng về một lý tưởng cao đẹp .
2. Cảm nhận về bài thơ Tức cảnh Pác Bó của Hồ Chí Minh
Bài tham khảo 1:
Hồ Chí Minh là vị cha già kính yêu của dân tộc bản địa Nước Ta. Sau ba mươi năm dạt dẹo hoạt động giải trí cách mạng ở quốc tế, Người đã quay trở lại nước để trực tiếp chỉ huy cuộc cách mạng giải phóng dân tộc bản địa. Hoài bão cứu nước đã làm cho Người luôn nghĩ về quốc gia : Đêm mơ ước thấy hình của nước ( Chế Lan Viên ). Đất nước Nước Ta luôn in đậm trong trái tim người. Tình yêu quốc gia nồng nàn đã làm Bác quên đi sự gian nan tột cùng trong bước đường hoạt động giải trí cứu nước, cứu dân. Bài thớ Tức cảnh Pác Bó đã cho thấy đời sống đầy khó khăn của Bác trong thời kì ở hang Pác Bó nhưng cũng bộc lộ tâm trạng tự do, sáng sủa của Người khi được sống giữa vạn vật thiên nhiên. Tuy thiếu thốn về vật chất nhưng Bác vẫn tràn trề tình yêu vạn vật thiên nhiên và lòng sáng sủa tin yêu. Bác tự hào về đời sống đầy ý nghĩa của người cách mạng .
Mở đầu bài thơ là cảnh sắc núi rừng, là nơi hoạt động giải trí của người cộng sản :
Sáng ra bờ suối, tối vào hang .
Câu thơ có hai vế sóng đôi đã làm toát lên một đời sống uyển chuyển, nề nếp của con người : sáng ra, tối vào. Nơi vào lại là hang trong núi, một nơi ở sao mà eo hẹp lạ lùng. Cuộc sống trong hang đá khó khăn vất vả, gian nan biết nhường nào, thế nhưng ta luôn phát hiện một tâm hồn khoáng đạt, đa cảm. Bác Hồ sống thật thư thả nơi núi rừng đầy gian nan ấy. Sự thư thả của Bác đã bộc lộ rõ trong đời sống vật chất đạm bạc, thiếu thốn :
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị .
Bác đã thích nghi với đời sống thiếu thốn một cách tự nhiên, Bác không mảy may cảm thấy mình khó khăn vất vả mà ngược lại Bác cảm thấy rất vui. Có lẽ vui nhất vì sau bao nhiêu năm xa quốc gia nay được trở về sống với quốc gia thân yêu. Bác tin rằng, thời cơ giành độc lập trọn vẹn đang tới .
Niềm vui ấy đã làm cho Bác mê hồn thao tác, mê hồn trong bước đường hoạt động giải trí và chỉ huy kháng chiến .
Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng .
Đây là hình tượng TT của bài thơ. Cuộc sống giữa núi rừng thật khó khăn, khó khăn vất vả, thiếu thốn. Nơi thao tác cũng không lấy gì tự do vì bàn đá chông chênh, nhưng dáng điệu của Bác vẫn lồng lộng đường hoàng. Bác mê hồn với việc làm, tập trung chuyên sâu cao độ vào việc làm mà chẳng hề chăm sóc đến vật chất quanh mình. Từ láy chông chênh chỉ sự tạm bợ, nghèo về vật chất. Sống giữa vạn vật thiên nhiên, thao tác giữa đất trời khoáng đạt, Bác cảm thấy vui và hăng say với việc làm của mình. Trên cái bàn đá “ thiên tạo ” ấy, Bác vẫn miệt mài dịch sử Đảng, tìm ra đường lối để triển khai cuộc cách mạng giải phóng dân tộc bản địa. Trong những ngày tháng ở núi rừng Việt Bắc, ở hang Pác Bó, đời sống thật kham khổ về vật chất nhưng qua giọng điệu, từ ngữ, hình ảnh thơ và cách nói của Người, ta thấy toát ra niềm vui lớn lao của Bác. Câu kết bài thơ là lời nhận định và đánh giá tổng quát của Bác :
Cuộc đời cách mạng thật là sang .
Bác tự hào về cuộc sống cách mạng, nó sang chảnh, cao quí. Chữ sang ở cuối bài thơ đã tỏa sáng niềm tin của toàn bài thơ. Sang ở đây không phải là vật chất sang trọng và quý phái, giàu sang giàu sang mà đây là cái tự do ý thức, đời sống đầy ý nghĩa của người cách mạng. Với Bác, cứu dân, cứu nước là niềm vui, là lẽ sống, là lí tưởng của mình. Hơn nữa, có vẻ như ở Bác luôn sẵn có, cái thú lâm truyền : Bác thích sống ở núi rừng, được sống hòa hợp cùng vạn vật thiên nhiên, cây xanh. Tuy nhiên, cái vui thú của Bác không phải là được làm một ẩn sĩ mà là một chiến sỹ, suốt đời chiến đấu không stress cho sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp giải phóng dân tộc bản địa. Rõ ràng ở Bác có những nét đẹp của phong thái cổ xưa xen kẽ với nét đẹp của phong thái tân tiến. Vẻ đẹp này đã biểu lộ trong phong thái thơ của Bác .
Tức cảnh Pác Bó là một bài thơ tứ tuyệt rất đơn giản và giản dị nhưng rất hàm súc, ý nghĩa thật sâu xa. Lời thơ pha giọng vui đùa cho ta thấy ý thức sáng sủa, phong thái từ tốn cả Bác Hồ trong đời sống đầy khó khăn ở núi rừng Việt Bắc. Tinh thần ấy đã giúp Bác vượt qua mọi khó khăn vất vả gian nan để chỉ huy cách mạng Việt Nạm giành thắng lợi vẻ vang .
Bài tham khảo 2:
Sau bao nhiêu năm dạt dẹo tìm đường cứu nước, quản trị Hồ Chí Minh bí hiểm về nước để trực tiếp chỉ huy cách mạng Nước Ta. Là một nhân vật lịch sử dân tộc lỗi lạc của dân tộc bản địa, là nhà thơ, nhà danh nhân văn hóa. Cuộc đời thơ ca của Bác luôn song hành với cuộc sống chính trị. Trong những năm khó khăn ở cuộc kháng chiến trống Pháp, thao tác trong thực trạng rất là thiếu thốn, ở hang Pác Pó, bàn thao tác chông chênh bên suối Lê – Nin. Bác đã viết những bài thơ ngấm vào máu thịt của dân cư Nước Ta. Bài thơ tức cảnh Pác Pó đã miêu tả được phong thái từ tốn, niềm tin sáng sủa yêu đời, “ thú lâm tuyền ” khoáng đạt, tươi đẹp của Bác .
Bài thơ đã sát cánh cùng thời hạn, vượt qua hành trình dài hơn 70 mùa xuân. Giờ đây bài thơ như một chứng tích lịch sử dân tộc của cách mạng Nước Ta. Qua đó, còn cho tất cả chúng ta thấy phong thái thư thả tự tại, ý thức sáng sủa cách mạng của người chiến sỹ cộng sản vĩ đại Hồ Chí Minh về những năm tháng hoạt động giải trí bí hiểm, đầy gian nan vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa .
Trong đời sống đầy gian nan ấy, niềm tin là một thứ vô cùng quan trọng. Thú lâm tuyền là cách chơi vui thú, thanh nhã của Bác trong rừng xanh núi đỏ, lâm tuyền là rừng núi và khe suối nước chảy, nụ cười của Bác là yêu vạn vật thiên nhiên, yêu rừng Pắc Bó, cỏ cây hoa lá chim muông và cả cái tiếng nước róc rách dưới khe cũng nên thơ hữu tình trong thơ tức cảnh của Người .
“Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng”
Ngay ở những câu thơ đầu Bác đã mở ra trước mắt người đọc một nếp sống hoạt động và sinh hoạt rất đều đặn, uyển chuyển nhưng một đặc thù là toàn bộ đều gắn liền với vạn vật thiên nhiên. Chúng ta đã thấy được một bức tranh vạn vật thiên nhiên sinh động. đời sống thường ngày của Bác ở nơi núi rừng thiếu thốn trăm bề, Bác chỉ ăn những thứ sẵn có của núi rừng : cháo bẹ, rau măng. Dù khó khăn vất vả là vậy nhưng Bác vẫn luôn hài lòng, đồng ý, sẵn sàng chuẩn bị vượt lên khó khăn vất vả trắc trở. Khó khăn khó khăn tới đâu cũng không khi nào hoàn toàn có thể làm nhụt đi niềm tin ý trí của Bác cũng như của cả dân tộc bản địa ta .
“Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cánh mạng thật là sang”
Những vần thơ mộc mạc, nhẹ nhàng ấy, luôn nằm trong những vần thơ của Bác. Bác cho tất cả chúng ta thấy vẻ đẹp của người chiến sỹ cách mạng. Bên bờ suối Lê – nin nước chảy róc rách, cạnh đó là chiếc bàn đá và quyển sách, hình ảnh Bác Hồ hiện lên như một yếu tố quan trọng đưa bức tranh vạn vật thiên nhiên tươi đẹp ấy từ tĩnh sang động. “ Thú lâm tuyền ” của Bác được bộc lộ rõ nhất ở câu này. Dù thực trạng ở thực tại có khó khăn vất vả trắc trở nhưng có vẻ như không hề cản được việc lớn của Bác, từ đó ta càng thấy rõ hơn niềm tin sáng sủa, phong thái từ tốn, tình yêu vạn vật thiên nhiên luôn tiềm tàng trong con người của Bác
Câu thơ cuối như một lời tự nhận xét của Bác về cuộc sống cách mạng của mình. Câu thơ gợi cho người đọc nhiều tâm lý. Làm cách mạng có khó khăn, khổ cực nhưng so với Bác nó lại thật là sang. Sang của Bác ở đây không nói về vật chất chỗ ăn chỗ ở, thao tác mà cái Bác muốn nói đến là sang về mặt niềm tin. Được hoạt động giải trí cách mạng để cứu nước là niềm vui lớn với Bác, niềm vui không hề mua được. Những ý thức ấy có được, là nhờ lòng yêu nước thương dân nồng nàn của Bác, mong mỏi đời sống yên bình, ấm no niềm hạnh phúc cho con dân cả nước .
Bài thơ với cách viết hóm hỉnh, nghệ thuật và thẩm mỹ đối từ bài thơ Tức cảnh Pác Pó đã cho tất cả chúng ta thấy được thú lâm tuyền của Bác thật khoáng đạt, đó là niềm tin sáng sủa, tình yêu nước sâu nặng và sự căm thù giặc, tổng thể đều tiềm ẩn trong người Bác. Bác vĩ đại, về tổng thể mọi mặt .
Bài tham khảo 3:
Cuộc đời quản trị Hồ Chí Minh trải qua biết bao dạt dẹo sóng gió. Nhiều năm hoạt động giải trí ở quốc tế, trải qua nhiều khó khăn vất vả, thậm chí còn nguy khốn đến cả tính mạng con người, cho đến tận năm 1941 Bác mới quay trở lại Nước Ta liên tục hoạt động giải trí cách mạng. Cuộc sống ở Pác Bó, Cao Bằng lúc bấy giờ còn rất là thiếu thốn, nhưng đã được con mắt luôn sáng sủa, từ tốn của Bác ghi lại rất là hóm hỉnh trong bài thơ Tức cảnh Pác Bó .
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sang
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Bài thơ không chỉ cho thấy quy trình hoạt động giải trí cách mạng của Bác mà còn phản ánh đời sống trong những thời hạn đầu trở về nước rất là khó khăn vất vả, gian nan. Mở đầu bài thơ là toàn cảnh nơi bác ở :
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cấu trúc câu sáng ra, tối vào cho thấy nhịp điệu hoạt động và sinh hoạt rất là đều đặn của Bác. Nhưng sau đó còn hé lộ đời sống thiếu thốn, phải sống nơi rừng sâu, nơi hang, nơi suối. Mặc dù thực trạng sống khó khăn vất vả là vậy, nhưng người chiến sỹ cách mạng vẫn rất thư thả, làm chủ đời sống của mình, ngày cơm vẫn ba bữa : “ Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị ”. Ba chữ vẫn sẵn sàng chuẩn bị đem đến những cách hiểu khác nhau. Có thể hiểu là cháo bẹ rau măng, những thức ăn rừng núi luôn sẵn sàng chuẩn bị, ship hàng cho đời sống con người. Nhưng đằng sau đó là nụ cười, là niềm tin sáng sủa của người chiến sỹ cách mạng trong thực trạng sống khó khăn. Điều này không riêng gì được bộc lộ riêng trong tác phẩm này, mà ở một bài thơ khác, Ngươi cũng nhắc lại ý thơ tựa như :
Khách đến thì mời ngô nếp nướng
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ dạo
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say
( Cảnh rừng Việt Bắc )
Đó chính là tâm hồn của người chiến sỹ hóm hỉnh, yêu đời. Vượt lên trên thực trạng đến sống cuộc sống an nhiên, Giao hàng góp sức cho quốc gia. Đồng thời ba chữ vẫn sẵn sàng chuẩn bị cũng hoàn toàn có thể hiểu tuy thực trạng sống, chiến đấu có nhiều khó khăn vất vả, khó khăn nhưng niềm tin cách mạng không hề thuyên giảm, vẫn luôn chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu dù trong bất kể thực trạng nào .
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Không lánh đời, nhận lấy cái an nhàn vào mình, Bác sẵn sàng chuẩn bị xông pha vào những nơi nguy khốn, sẵn sàng chuẩn bị lao mình vào đời sống khó khăn vất vả để tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc bản địa. Bởi vậy, thực trạng sống thiếu thốn, khó khăn vất vả kia đâu có nghĩa lí gì, Bác vẫn hàng ngày dịch sử Đảng ship hàng cho cuộc chiến đấu chung của dân tộc bản địa. Bàn đá chông chênh vừa gợi lên cái thế chênh vênh, khó khăn vất vả chồng chất nhưng đồng thời cũng thể hiện khí phách kiên cường của Người. Câu thơ ở đầu cuối hoàn toàn có thể coi là điểm sáng của toàn bài : sang ở đây là sang trọng và quý phái, cao sang. Cho thấy Bác vượt lên trên thực trạng sống khó khăn vất vả, khắc nghiệt để sống một cuộc sống thật sang. Qua đó cho thấy niềm tin từ tốn, sáng sủa, tin cậy vào tương lai tốt đẹp của cuộc cách mạng dân tộc bản địa .
Tức cảnh Pác Bó sử dụng lớp ngôn từ rất là dung dị, thân thiện, quen thuộc như lời ăn lời nói hàng ngày, nhưng qua những vần thơ đó cũng đả đủ để thể hiện vẻ đẹp nhân cách của Người. Bác – một con người giản dị và đơn giản, mộc mạc nhưng lại có một ý chí sắt đá, kiên cường, lí tưởng sống cao đẹp cả đời góp sức cho nhân dân, quốc gia .
3. Phân tích Hình ảnh Bác Hồ qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó
Nhắc đến Bác Hồ là nhắc đến người chỉ huy thiên tài của Cách mạng Nước Ta, danh nhân văn hóa quốc tế. Nhưng nhắc đến Bác, còn là nhắc đến một lối sống thanh bạch, khiêm nhường, suốt đời chỉ chăm sóc đến sự nghiệp cách mạng của quốc gia. Điều đó được bộc lộ rất rõ qua bài thơ “ Tức cảnh Pác Bó ” :
“Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang”.
Bài thơ sinh ra năm 1942, một thời hạn ngắn sau khi Bác Hồ về nước. Trở lại Tổ quốc sau hơn ba mươi năm dạt dẹo, lặn lội, Bác Hồ ở trong một hang nhỏ tại Pác Bó, Cao Bằng. Khung cảnh vạn vật thiên nhiên và đời sống hoạt động và sinh hoạt nơi đây đã khiến Người “ tức cảnh sinh tình ” và viết nên bài thơ này .
“Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng”
Trong ba câu đầu của bài thơ, Bác nhắc đến điều kiện kèm theo ở – ăn – thao tác của mình, ở và ăn là hai nhu yếu tất yếu của con người. Và riêng với Hồ Chí Minh, khi nói đến đời sống hoạt động và sinh hoạt của mình, Người luôn đề cập thêm yếu tố việc làm. Ấy bởi Bác là người luôn luôn thao tác, suốt đời thao tác, suốt đời lo cho dân, cho nước. Với Hồ Chí Minh, thao tác như một nhu yếu tất yếu, một bản năng. Điều đó cho thấy tấm lòng dành cho dân, cho nước của Bác vĩ đại nhường nào !
Nơi thâm sơn cùng cốc ấy, Người ở – ăn – thao tác như thế nào ?
“ Sáng ra bờ suối tối vào hang ”, câu thơ cho biết khoảng trống sống của Bác là khoảng trống núi rừng hoang sơ, dân dã : suối, hang. Không phải là tòa biệt thự nghỉ dưỡng đồ sộ, không phải là giường ấm, đệm êm dù Bác đang là một yếu nhân của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc bản địa. Trong thực trạng khắc nghiệt, gian lao của quốc gia, Người sẵn sàng chuẩn bị sẻ chia thiếu thốn. Câu thơ có sự đối xứng uyển chuyển : “ sáng ” – “ tối ”, “ suối ” – “ hang ”, “ ra ” – “ vào ”. Không gian và thời hạn khép lại câu thơ đầy bóng tối : “ tối ”, “ vào ”, “ hang ”. Điều đó đã nhấn mạnh vấn đề những khó khăn trong điều kiện kèm theo ở của Bác. Chẳng nhừng vậy, điều kiện kèm theo siêu thị nhà hàng của Bác cũng rất hạn chế : “ Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng chuẩn bị ”. “ Cháo bẹ ” là cháo ngô, loại thức ăn đạm bạc thường ngày của đồng bào dân tộc bản địa Việt Bắc. “ Rau măng ” cũng vậy. Nhà thơ Phạm Tiến Duật từng viết “ Hết rau rồi em có lấy măng không ? ”, nghĩa là măng còn đạm bạc hơn cả rau rừng ( vốn đã bị coi là đạm bạc rồi ! ). Nhưng dẫu thiếu thôn, khó khăn đến vậy, Người “ vẫn sẵn sàng chuẩn bị ” cho việc làm cách mạng, ship hàng cho quyền lợi của nước, của dân .
Và điều kiện kèm theo thao tác của Người cũng không tránh khỏi những thiếu thốn “ bàn đá chông chênh dịch sử Đảng ”. Từ “ chông chênh ” là từ láy chỉ tư thế không vững chãi, ở vị trí bấp bênh. Hình ảnh “ bàn đá chông chênh ’ vừa gợi sự khó khăn của điều kiện kèm theo thao tác vừa gợi tình thế nguy hiểm của sự nghiệp cách mạng nước nhà. Hình ảnh Bác Hồ đăm chiêu thao tác bên một ‘ bàn đá chông chênh ” gợi bao niềm cảm động trong lòng fan hâm mộ. Nhưng Bác không để cảm hứng bài thơ xuôi theo cảm hứng ủy mị, yếu ớt của sự thiếu thốn, gian nan. Câu thơ hợp của bài tứ tuyệt thật độc lạ :
“ Cuộc đời cách mạng thật là sang ! ”
“ Cuộc đời cách mạng ” chính là đời sống với cái ở, cái ăn và sự thao tác như ba câu thơ trên. Bác dùng từ “ thật là ” mượn của khẩu ngữ rất tự nhiên, nó biểu lộ sự cảm thán của người viết. Và chữ kết lại bài thơ thật giật mình : “ thật là sang ! ”. Chữ “ sang ” mang ý nghĩa là sang trọng và quý phái, khá đầy đủ. Chữ “ sang ” làm bật lên tiếng cười vui tươi, niềm sáng sủa trước đời sống khó khăn, thiếu thốn. Chính ý thức ấy đã trở thành động lực để Bác cùng những người chiến sỹ vượt qua sự ngặt nghèo của đời sống và tình thế cách mạng để thao tác và chiến đấu. Chỉ một chữ mà khắc họa chân dung ý thức của một con người. Chữ “ sang ” xứng danh là “ nhãn tự ” của bài thơ tứ tuyệt “ Tức cảnh Pắc Bó ” .
“ Tức cảnh Pác Bó ” của Hồ Chí Minh bộc lộ ý thức sáng sủa của Bác Hồ trong những năm tháng khó khăn vất vả của đời sống cách mạng. Dù những điều kiện kèm theo hoạt động và sinh hoạt vô cùng hạn chế tuy nhiên bằng ý thức thao tác hăng say và niềm tin vào sự nghiệp cách mạng của dân lộc, Bác vẫn sáng sủa mỉm cười để lấy đó làm động lực hoạt đông. Bài thơ sử dụng một thể thơ cổ ( thất ngôn tứ tuyệt ) tuy nhiên ngôn từ rất giản dị và đơn giản, thân mật, thậm chí còn có cả khẩu ngữ. Điều đó bộc lộ ý thức dân tộc bản địa trong ngòi bút thơ ca Hồ Chí Minh. Bài thơ cũng rất tinh xảo trong việc lựa chọn trật tự từ, sử dụng từ ngữ … điều đó góp thêm phần không nhỏ trong việc biểu lộ chủ đề tác phẩm .
Cùng với “ Vọng nguyệt ”, “ Nguyên tiêu ”, “ Cảnh khuya ” …, ” Tức cảnh Pác Bó ” xứng danh là một trong những bức chân dung ý thức xinh xắn của con người vĩ đại Hồ Chí Minh .
Bài trước:
Bài tiếp theo:
Xem thêm :
Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Tức cảnh Pác Bó sgk Ngữ văn 8 tập 2 rất đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc những bạn làm bài Ngữ văn tốt !
“ Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com “
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp