Nội dung soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh được Đọc Tài Liệu biên soạn nhằm giúp các em hiểu rõ hơn những vấn đề khái quát cơ bản về văn bản thuyết minh, nắm được vai trò vị trí văn bản thuyết minh trong đời sống con người, từ đó dễ dàng hơn trong việc viết bài.
Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học này.
Cùng tìm hiểu thêm ….
Soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhchi tiết
I- Vai trò và đặc thù chung của văn bản thuyết minh
Câu 1 (trang 114 sgk Ngữ văn 8 tập 1): Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Đọc những văn bản sau và vấn đáp câu hỏia .
CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
Cây dừa gắn bó với người dân Tỉnh Bình Định ngặt nghèo như cây tre so với người dân miền Bắc. Cây dừa góp sức toàn bộ của cải của mình cho con người thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm, … Cùi dừa ăn sống với bánh đa, làm mứt, làm bánh kẹo, ép lấy dầu dùng để thắp, để ăn, để chải đầu, nấu xà phòng. Sọ dừa làm khuy áo, làm gáo, làm muối. Vỏ dừa bện dây rất tốt so với người đánh cá vì nó mềm, dẻo, dai, chịu mưa, chịu nắng. Cây dừa gắn bó với đời sống hằng ngày là như vậy đấy .Dân Tỉnh Bình Định có câu ca dao :Dừa xanh sừng sững giữa trờiĐem thân mình hiến cho đời thuỷ chung .Ở Tỉnh Bình Định, dừa là hầu hết, dừa là toàn bộ. Dừa ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo bờ biển. Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 km tất cả chúng ta chỉ gặp cây dừa : dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng, …( Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện Địa lí )b .
TẠI SAO LÁ CÂY CÓ MÀU XANH LỤC?
Lá cây có màu xanh lục vì những tế bào của lá chứa nhiều lục lạp. Một mi-li-mét lá chứa bốn mươi vạn lục lạp. Trong những lục lạp này có chứa một chất gọi là diệp lục, tức là chất xanh của lá. Ánh sáng trắng của mặt trời gồm bảy màu : tím, chàm, lam, lục, vàng, cam, đỏ. Sở dĩ chất diệp lục có màu xanh lục vì nó hút những tia sáng có màu khác, nhất là màu đỏ và màu lam, nhưng không thu nhận màu xanh lục, và lại phản chiếu màu này, do đó mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục. Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng một nguồn sáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận tổng thể những tia màu đỏ, nhưng vì không có tia sáng màu xanh lục để phản chiếu lại, nên tác dụng ta nhìn vào lá cây chỉ thấy một màu đen sì … Như vậy là cây có màu xanh là do chất diệp lục trong lá cây .( Theo Vũ Văn Chuyên, Hỏi đáp về thực vật )c .
HUẾ
Huế là một trong những TT văn hoá, thẩm mỹ và nghệ thuật lớn của Nước Ta. Huế là một thành phố đẹp. Huế đẹp của vạn vật thiên nhiên Nước Ta. Huế đẹp của thơ. Huế đẹp của những con người phát minh sáng tạo, gan gócHuế là sự phối hợp hài hoà của núi, sông và biển. Chúng ta hoàn toàn có thể lên núi Bạch Mã để đón gió biển. Từ đèo Hải Vân mây phủ, tất cả chúng ta nghe tiếng sóng biển rì rào. Từ đây buổi sáng tất cả chúng ta hoàn toàn có thể lên Trường Sơn, buổi chiều tắm biển Thuận An và đêm hôm ngủ thuyền trên sông Hương .Huế đẹp với cảnh sắc Sông núi. Sông Hương đẹp như một dải lụa xanh bay lượn trong tay nghệ sĩ múa. Núi Ngự Bình như cái yên ngựa điển hình nổi bật trên nền trời trong xanh của Huế. Chiếu đến, những chiếc thuyền nhỏ nhẹ nhàng lướt trên dòng nước hiền dịu của Sông Hương. Những mái chèo thư thả buông, những giọng hò Huế ngọt ngào bay lượn trên mặt sóng, trên những ngọn cây thanh trà, phượng vĩ .Huế có những khu công trình kiến trúc nổi tiếng được Liên hợp quốc xếp vào hàng di sản văn hoá quốc tế. Huế nổi tiếng với những lăng tẩm của những vua Nguyên, với chùa Thiên Mụ, chùa Trúc Lâm, với đài Vọng Cảnh, điện Hòn Chén, chợ Đông Ba, …Huế được yêu vì những loại sản phẩm đặc biệt quan trọng của mình. Huế là thành phố của những mảnh vườn xinh đẹp. Những vườn hoa, hoa lá cây cảnh, những vườn chè, vườn cây ăn quả của Huế xanh mướt như những viên ngọc. Những chiếc nón Huế càng làm cho những cô gái Huế đẹp hơn, duyên dáng hơn .Huế còn nổi tiếng với những món ăn mà chỉ riêng Huế mới có .Huế còn là thành phố đấu tranh kiên cường. Tháng Tám năm 1945, Huế đã đứng lên cùng cả nước, chính sách phong kiến ngàn năm sụp đổ dưới chân thành Huế .Huế đẹp và thơ đã đi vào lịch sử vẻ vang của những thành phố anh hùng .( Dân theo Tiếng Việt thực hành thực tế ) .
Câu hỏi:
– Mỗi văn bản trên trình diễn, trình làng, lý giải điều gì ?- Em thường gặp những loại văn bản đó ở đâu ?- Hãy kể thêm một vài văn bản cùng loại mà em biết .
Trả lời
– Nội dung của những văn bản :
- Văn bản Cây dừa Bình Định: Trình bày sự gắn bó của cây dừa đối với người dân Bình Định trong cuộc sống về tất cả mọi mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần. Sự cống hiến tất cả của dừa cho con người.
- Văn bản Tại sao cây có màu xanh lục giải thích lá cây lại có màu xanh lục là do chất diệp lục trong lá.
- Văn bản Huế giới thiệu về Huế từ cảnh sắc thiên nhiên, sông núi hữu tình, đến các công trình kiến trúc, từ những mảnh nhà vườn xinh đẹp cho đến những món ăn rất riêng mà chỉ Huế mới có và cả truyền thống anh dũng quật cường của người dân Huế.
– Những văn bản này là những văn bản thông dụng ta vẫn thường gặp trong mọi nghành nghề dịch vụ của đời sống. Chức năng là phân phối tri thức về đặc thù, đặc thù, nguyên do, … của những hiện tượng kỳ lạ, sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình diễn, ra mắt, lý giải .- Một số văn bản cùng loại :
- Một thức quà của lúa non – Cốm
- Nhã nhạc cung đình Huế
- Ôn dịch, thuốc lá
Câu 2 (trang 116 sgk Ngữ văn 8 tập 1): Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
Trao đổi nhóm theo những câu hỏi sau :
a) Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự (hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm) không ? Tại sao ? Chúng khác với các văn bản ấy ở chỗ nào ?
b) Các văn bản trên có những đặc điểm chung nào làm chúng trở thành một kiểu riêng ?
c) Các văn bản trên đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức nào ?
d) Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc điểm gì ?
Trả lời
a. Các văn bản trên không thể xem là văn bản tự sự vì:
– Các văn bản tự sự, miêu tả, nghị luận, biểu cảm thiên về tính chủ quan vận dụng sự quan sát và trí tưởng tượng, thể hiện cảm hứng. Văn bản thuyết minh thiên về tính khách quan, không nhờ vào vào xúc cảm ca nhân .- Văn bản thuyết minh tôn trọng thực sự, không dùng cảm quan cá thể để biến hóa thông tin về đối tượng người tiêu dùng. Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thường gặp trong mọi nghành nghề dịch vụ đời sống, có công dụng phân phối tri thức về đặc thù, đặc thù, nguyên do, … của những hiện tượng kỳ lạ, sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình diễn, ra mắt, lý giải .
b. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh :
– Văn bản thuyết minh nhằm mục đích phân phối tri thức ( kỹ năng và kiến thức ) về đặc thù, đặc thù, nguyên do … của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong tự nhiên, xã hội, giúp người đọc hiểu biết về sự vật, hiện tượng kỳ lạ một cách đúng đắn, không thiếu .- Tri thức trong văn bản thuyết minh yên cầu phải khách quan, xác nhận và hữu dụng so với con người .- Ngôn ngữ của văn bản thuyết minh phải bảo vệ tính khoa học, đúng mực, rõ ràng, ngặt nghèo và dùng nhiều từ ngữ chuyên ngành .
– Phạm vi sử dụng rộng lớn (tất cả lĩnh vực trong đời sống). – Ngôn ngữ diễn đạt chính xác, sinh động
c. Các văn bản đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức:
– Các văn bản đã dùng phương pháp trình diễn đặc thù cơ bản của đối tượng người tiêu dùng thuyết minh một cách khách quan, gắn liền với tư duy khoa học .- Đòi hỏi những dữ kiện đưa ra phải đúng mực, rõ ràng .=> Vì vậy muốn viết văn bản thuyết minh phải tìm hiểu, điều tra và nghiên cứu kĩ đối tượng người dùng mới làm được .
d. Ngôn ngữ của văn bản trên có đặc điểm: Ngôn ngữ của văn bản thuyết minh phải đảm bảo tính khoa học, chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và dùng nhiều từ ngữ chuyên ngành.
» Xem thêm: Hướng dẫn soạn bài Tìm hiểu chung về văn tự sự
II. Soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh phần Luyện tập
Câu 1 (Trang 117 sgk Ngữ văn 8 tập 1)
Các văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không ? Vì sao ?
a)
KHỞI NGHĨA NÔNG VĂN VÂN
( 1833 – 1835 )Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc bản địa Tày, giữ chức trị châu Bảo Lạc ( Cao Bằng ). Không chịu nổi sự chèn ép của triều đình nhà Nguyễn, Nông Văn Vân cùng một số ít tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy. [ … ]Cuộc khởi nghĩa lan khắp miền núi Việt Bắc và một số ít làng người Mường, người Việt ở trung du. Nhà Nguyễn đã hai lần cử những đạo quân lớn kéo lên đàn áp, nhưng không hiệu suất cao. Lần thứ ba ( năm 1835 ), quân triều đình tiến công kinh hoàng từ nhiều phía và vây hãm đốt rừng. Nông Văn Vân chết trong rừng. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt .( Lịch sử 7 )
b)
CON GIUN ĐẤT
Giun đất là động vật hoang dã có đốt, gồm khoảng chừng 2500 loài, chuyên sống ở vùng đất ẩm. Đầu giun đất có cơ tăng trưởng và trơn để đào chui trong đất. Mình giun đất có chất nhờn để da luôn ướt, giảm ma sát khi chui trong đất. Giun đất có màu nâu khi ở trong lòng đất, có màu rêu trên sống lưng khi sống trong rêu. Giun đất có sức sống mạnh, dù bị chặt đứt, nó vẫn hoàn toàn có thể tái sinh .Giun đất có tính năng hướng đến làm xốp đất. Phân giun đất là thứ phân bón rất tốt cho thực vật. Giun đất được dùng làm phương tiện đi lại xử lí rác, làm sạch thiên nhiên và môi trường .Giun đất dùng để chăn nuôi gia súc. Người cũng hoàn toàn có thể ăn giun đất vì nó có 70 % lượng đạm trong khung hình. Giun đất hoàn toàn có thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Giun đất là giống vật có ích .( Theo Bách khoa tri thức thế kỉ XXI )
Trả lời
a) Văn bản “Khởi nghĩa Nông Văn Vân” là văn bản thuyết minh vì đã cung cấp cho người đọc thông tin về lịch sử.
b) Văn bản “Con giun đất” là văn bản thuyết minh vì cung cấp thông tin về khoa học sinh vật.
Câu 2 (Trang 118 sgk Ngữ văn 8 tập 1)
Hãy đọc lại và cho biết tin tức về Ngày Trái Đất năm 2000 thuộc loại văn bản nào. Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này có công dụng gì ?
Trả lời
Văn bản tin tức về Ngày Trái Đất năm 2000 thuộc loại văn bản thuyết minh vì nó phân phối cho người đọc hiểu biết về mối đe dọa của vỏ hộp ni lông, quyền lợi việc giảm thải ni lông để cải tổ môi trường tự nhiên sống .
Câu 3 (Trang 118 sgk Ngữ văn 8 tập 1)
Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không ? Vì sao ?
Trả lời
– Yếu tố thuyết minh rất cần trong những văn bản khác như tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả .- Bởi vì yếu tố thuyết minh trong những kiểu văn bản này giúp cho nội dung văn bản được sáng rõ, những điểm cần nhấn mạnh vấn đề trong văn bản được tô đậm, người đọc cùng tiếp đón vãn bản tích cực hơn …- Tuy nhiên, tuỳ theo từng đối tượng người tiêu dùng, với mục tiêu khác nhau mà người viết sử dụng thao tác thuyết minh theo những cách khác nhau. Yếu tố thuyết minh trong những văn bản tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả chỉ là phụ, không nên ép chế, làm mờ đi kiểu văn bản đặc trưng. Ở những loại văn bản không thuộc kiểu thuyết minh, thao tác thuyết minh giúp cho người viết làm sáng rõ nội dung, khắc sâu những điểm thiết yếu, giúp người đọc tiếp đón tích cực hơn, …
Soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh ngắn gọn
I. Vai trò của văn bản thuyết minh
1. Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Câu 1 – trang 114 sgk Văn 8 tập 1
– Nội dung được trình diễn trong những đoạn trích trên :
- Văn bản (a) trình bày về lợi ích của cây dừa Bình Định
- Văn bản (b) giải thích nguyên nhân lá cây có màu xanh.
- Văn bản (c ) giới thiệu về vẻ đẹp thành phố Huế
– Có thể phát hiện những văn bản này trong sách khoa học, báo, trang mạng …- Một số văn bản cùng loại :
- Một thức quà của lúa non – Cốm
- Nhã nhạc cung đình Huế
- Ôn dịch, thuốc lá
Câu 2 – trang 116 sgk Văn 8 tập 1
a) Các văn bản trên không thể coi là văn bản tự sự (hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm) được, bởi vì:
- Chúng không nhằm mục đích kể lại sự việc, diễn biến, hành động, nhân vật.
- Không xây dựng hình tượng nghệ thuật mà cung cấp đặc điểm, thông tin của sự vật
b) Các văn bản trên cung cấp kiến thức, thông tin về sự vật, hiện tượng khách quan và khoa học nên được xếp thành một loại riêng
c) Các văn bản trên trình bày đối tượng bằng cách trình bày, giải thích, giới thiệu.
d) Ngôn ngữ của các văn bản trên sử dụng ngôn ngữ khoa học.
II. Luyện tập
Câu 1 – trang 117 sgk Văn 8 tập 1
Hai văn bản Khởi nghĩa Nông Văn Vân ( 1833 – 1835 ) và Con giun đất là văn bản thuyết minh .- Văn bản đầu cung ứng kiến thức và kỹ năng lịch sử dân tộc .- Văn bản sau cung ứng kiến thức và kỹ năng khoa học sinh vật .
Câu 2 – trang 118 sgk Văn 8 tập 1
Văn bản tin tức về Ngày Trái Đất năm 2000 thuộc loại văn bản thuyết minh. Nội dung lý giải mối đe dọa của việc dùng vỏ hộp ni lông, góp thêm phần tạo nên sức thuyết phục cho lời lôi kéo “ Một ngày không dùng vỏ hộp ni lông ” .
Câu 3 – trang 118 sgk Văn 8 tập 1
Các văn bản tự sự, nghị luận, biểu cảm cần tới yếu tố thuyết minh. Vì nhờ thuyết minh văn bản trở nên sáng tỏ, nội dung văn bản mang tính đúng mực, khoa học .
Tổng kết:
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
Xem thêm nội dung bài soạn tiếp theo : Soạn bài Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Trên đây là soạn văn Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh lớp 8 chi tiết do Đọc tài liệu tổng hợp. Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 8 bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh này sẽ giúp các em ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học. Chúc các em luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.
[ĐỪNG SAO CHÉP] – Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh một cách tốt nhất. “Trong cách học, phải lấy tự học làm cố” – Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp