Phân tích bài thơ Con cò của Chế Lan Viên – tác phẩm ca ngợi tình mẹ bao la, nói lên tình thương cuộc đời bằng giọng thơ thấm vào hồn ca dao, dân ca một cách đằm thắm, nhẹ nhàng. Cùng tham khảo chi tiết cách làm và tuyển tập những bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Con cò mà THPT Sóc Trăng đã tổng hợp và biên soạn.
Đề bài
Bạn đang xem : Phân tích bài thơ Con cò của Chế Lan Viên
Phân tích bài Con cò của Chế Lan Viên
Hướng dẫn làm bài phân tích bài thơ Con cò của Chế Lan Viên
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật, những chi tiết cụ thể trong tác phẩm nhằm mục đích làm sáng tỏ những tư tưởng tác giả gửi gắm và giá trị của tác phẩm
– Phương pháp làm bài : sử dụng thao tác nghiên cứu và phân tích
2.Gợi ý làm bài
* Phân tích ý nghĩa biểu tượng con cò
– Hình tượng con cò qua lời ru từ tuổi thơ
– Con cò thân mật, thân thương với đứa con qua lời ru êm ả dịu dàng, ngọt ngào
– Hình ảnh con cò là biểu trưng cho tấm lòng nhân hậu bát ngát của mẹ dành cho cuộc sống con
* Nghệ thuật của bài thơ
3. Lập dàn ý
I. Mở bài
Giới thiệu chung về tác giả Chế Lan Viên và thi phẩm Con cò
II. Thân bài
1. Phân tích ý nghĩa biểu tượng con cò
* Hình tượng con cò qua lời ru từ tuổi thơ
– Hình ảnh con cò ẩn dụ cho hình ảnh người phụ nữ nông dân khó khăn vất vả giàu đức hi sinh
+ Hình ảnh con cò từ những câu ca dao được dùng làm lời hát ru
+ Hình ảnh con cò gợi lên đời sống xưa cũ từ làng quê đến phố xá, bình dị, ít dịch chuyển
– Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ : hình ảnh con cò khó khăn vất vả, lam lũ trong ca dao
→ Hình ảnh của người phụ nữ nhọc nhằn, khó khăn vất vả nuôi chồng con, con cò trở thành hình tượng của những người nông dân cực khổ, khó khăn vất vả. Hình ảnh con cò đi vào quốc tế tâm hồn của đứa con
* Con cò thân thiện, thân thiện với đứa con qua lời ru dịu dàng êm ả, ngọt ngào
– Từ rời ru của mẹ, con cò bước ra làm quen với đứa con thơ, rồi cò trở thành người bạn thân thiện
– Cò gắn bó với con từ lúc thơ ấu khi ở trong nôi, khi tới trường tới lúc trưởng thành
→ Cò trở thành người bạn sát cánh thân thiện, cánh cò không ngừng nghỉ bay qua khoảng trống và thời hạn, bay theo từng tham vọng – khao khát của con
* Hình ảnh con cò là biểu trưng cho tấm lòng nhân hậu bát ngát của mẹ dành cho cuộc sống con
– Từ sự đồng cảm tấm lòng của người mẹ, nhà thơ tự đúc rút và khái quát nội dung tình cảm
– Câu thơ chứa đầy tình yêu thương, triết lý, khẳng định chắc chắn tình mẫu tử bền chặt son sắt ( trải qua điệp từ “ dù ” và “ vẫn ” )
– Phần cuối bài thơ trở lại với âm hưởng và lời ru đúc rút trong hình tượng
=> Chỉ với hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ mà vẫn chứa bao bài học kinh nghiệm về cuộc sống cũng như tình cảm tha thiết của mẹ dành cho con sâu lắng qua âm điệu thiết tha của những lời ru .
2. Nghệ thuật của bài thơ
– Thể thơ tự do nhưng mang dáng dấp của thơ lục bát giàu xúc cảm, nhịp điệu
– Bài thơ mang âm điệu dân ca, sâu lắng, ngọt ngào như một điệu ru ấm cúng
– Sự phát minh sáng tạo hình ảnh, hình tượng thân mật quen thuộc vẫn có năng lực hàm chứa ý nghĩa mới
III. Kết bài
Khẳng định giá trị của bài thơ : Bài thơ là sự khẳng định chắc chắn, ca tụng tình mẹ con và ý nghĩa của lời ru so với cuộc sống mỗi người từ TT hình tượng con cò được gợi ra trong những câu ca dao quen thuộc .
4. Sơ đồ tư duy
Xem thêm: Sơ đồ tư duy Con cò
5. Kiến thức bổ trợ
Phong cách sáng tác của Chế Lan Viên:
Ông được nhìn nhận là một nhà thơ có phong thái và rực rỡ. Thơ ông lấp lánh lung linh vẻ đẹp trí tuệ, triết lí và năng lực phát minh sáng tạo hình ảnh .
Hoàn cảnh sáng tác bài Con cò:
Bài thơ “ Con cò ” sáng tác năm 1962, in trong tập “ Hoa ngày thường – Chim báo bão ” của Chế Lan Viên .
Những bài văn mẫu hay nhất phân tích bài thơ Con cò
Bài văn mẫu 1
Bài thơ Con cò là một bài thơ có đề tài nhỏ nhưng mang ý nghĩa thâm thúy : ca tụng tình mẹ bát ngát, nói lên tình thương cuộc sống. Rất nhân hậu và nhân tình .
Chế Lan Viên viết bài thơ Con cò vào năm 1962, in trong tập Hoa ngày thường – Chim báo bão ( 1967 ). Bài Con cò mang âm điệu đồng dao, nhịp thơ và giọng thơ thấm vào hồn ca dao, dân ca một cách đằm thắm, nhẹ nhàng. 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất 2 chữ, câu dài nhất 8 chữ, xen kẽ, kết chuỗi thành lời ru ngân nga, ngọt ngào, biểu lộ tình thương và tham vọng của người mẹ hiền so với con thơ !
Đoạn 1, người mẹ hiền bế con thơ trên tay, cất lời ru bài “ Con cò bay lả bay la … Con cò mà đi ăn đêm … ” Nhìn con thơ “ Con còn bế trên tay – Con chưa biết con cò ”, mà lòng mẹ dào dạt tình thương. Mẹ thương con cò trong ca dao lận đận ; mẹ dành cho con bao chăm chút yêu thuơng. Con được sống yên vui niềm hạnh phúc trong lòng mẹ :
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn ,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ .
Mẹ đã dành cho con thơ tổng thể. Cánh tay dịu hiền của mẹ. Lời ru câu hát êm đềm của mẹ. Dòng sữa ngọt ngào của mẹ. Những hoán dụ nghệ thuật và thẩm mỹ ấy đã hình tượng tình mẫu tử bát ngát. Nhịp thơ cũng là nhịp võng, nhịp cánh nôi nhẹ đưa, vỗ về :
Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân .
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân .
Điệp ngữ “ ngủ yên ”, “ con chưa biết ” và “ con cò ” láy đi láy lại nhiều lần làm cho giọng thơ trở nên đầm ấm, ngọt ngào, thiết tha dìu dịu .
Đoạn 2 ; mẹ ru con ngủ yên, ngủ ngon : ” Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên ! ”. Ngắm nhìn con thơ mà lòng mẹ dào dạt mong ước. Con sẽ lớn khôn, con đến trừơng đi học .
Con khôn lớn, con theo cò đi học ,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân .
Mai sau lớn lên con sẽ làm thi sĩ. Cuộc đời con nhiều phát minh sáng tạo, mải miết chuyên cần bay hoài không nghỉ. Hình ảnh cánh cò trắng bay … bộc lộ tham vọng đẹp của mẹ hiền về cuộc sống tương lai của con. Con sẽ nối chí cha. Một câu hỏi khẽ thốt lên trong lòng mẹ hiền :
Lớn lên, lớn lên, lớn lên …
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ !
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn …
Đoạn thơ cuối, tiếng ru con, tiếng hát của mẹ hiền cất lên dào dạt, mênh mang. Mẹ nghĩ về cuộc sống của con tương lai, và tình thương yêu của mẹ. Như một lời nguyền của mẹ :
Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể ,
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con .
Chữ “ dù ”, chữ “ vẫn ” được điệp lại, ý thơ được chứng minh và khẳng định, tình mẫu tử bền chặt, sắt son. Có gì cao hơn núi, có gì sâu hơn biển, và có gì bát ngát bằng lòng mẹ thương con .
Phần cuối, lời thơ thấm đượm chất triết lí trữ tình. Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về cuộc sống con tương lai, người mẹ nghĩ về thân phận, số phận những con cò nhỏ bé, đáng thương trong cuộc sống :
À ơi !
Một con cò thôi ,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc sống
Vỗ cánh qua nôi .
Phải chăng người mẹ hiền đang bâng khuâng về câu hát : “ Có xáo thì xáo nước trong – Đừng xáo nước đục đau lòng cò con ? ” Thác trong còn hơn sống đục, ấy là ý vị cuộc sống đáng thương, đáng trọng lâu nay .
Bài thơ Con cò là một bài thơ có đề tài nhỏ nhưng mang ý nghĩa thâm thúy : ca tụng tình mẹ bát ngát, nói lên tình thương cuộc sống. Rất nhân hậu và nhân tình .
Tham khảo: Dàn ý phân tích con cò của Chế Lan Viên
Bài văn mẫu 2
“ Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết những lời mẹ ru ”
( Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa – Nguyễn Duy )
Tình mẫu tử – tình cảm vô cùng thiêng liêng, cao quý đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho bao thế hệ thi sĩ. Lòng mẹ ấm cúng bát ngát dẫn lối con đi trên cuộc sống, những khi con vấp ngã đã có vòng tay mẹ đỡ lấy, tình yêu mẹ là hành trang cho con vững tin bước vào đời. Lời ru mẹ in sâu trong tiềm thức những đứa trẻ, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên nhắc lại hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao nhưng nhà thơ đã khôn khéo lan rộng ra thành hình tượng tình mẹ bát ngát, sâu nặng so với đứa con của mình .
Chế Lan Viên ( 1920 – 1989 ), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê gốc của ông ở Quảng Trị nhưng lớn lên ở Tỉnh Bình Định. Ông là một trong những nhà thơ xuất sắc của nền văn học Nước Ta thế kỉ XX. Phong cách thơ Chế Lan Viên rất độc lạ và đầy phát minh sáng tạo, vừa tinh tế tinh xảo lại mang đầy sắc tố triết lí, đậm đà chất trữ tình lãng mạn. Thơ ông giàu hình ảnh đa dạng chủng loại, phong phú tích hợp những yếu tố thực ảo đầy phát minh sáng tạo. Con cò được sáng tác năm 1962 in trong tập Hoa ngày thường – Chim báo bão ( 1967 ) .
Đoạn đầu bài thơ, lời ru mẹ hiền cất lên ngọt ngào, êm ái như đưa con vào giấc ngủ diệu kỳ. Mẹ thương con cò trong ca dao lận đận ngược xuôi, mẹ dành cho con bao yêu thương, săn sóc. Con được sống yên vui niềm hạnh phúc trong lòng mẹ :
“ Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn ,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ. ”
Hình ảnh con cò lặn lội đêm khuya kiếm ăn thật đáng thương, nó chỉ có một mình đơn độc giữa màn đêm yên lặng, không che chở không ai vỗ về. Những hình ảnh “ Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mềm, cò sợ xáo măng, … ” là hình tượng cho những người nông dân, những người phụ nữ khó khăn vất vả sớm hôm, nhọc nhằn kiếm sống nhưng rất giàu tình thương, đức quyết tử cao quý. Đứa con thơ nhỏ bé chẳng phải lo ngại nghĩ suy do tại đã có vòng tay mẹ bảo bọc, nâng đỡ. Tình mẹ lớn lao vô cùng, mẹ quyết tử những giấc ngủ êm ái để hát ru cho con ngủ ngon, ngồi quanh nôi ngắm nhìn khuôn mặt đứa con say giấc lòng mẹ niềm hạnh phúc biết bao. Cánh tay vỗ về của mẹ, câu hát dịu êm của mẹ, dòng sữa ngọt ngào của mẹ, tổng thể đều thể hiện tình mẫu tử bát ngát của người mẹ hiền :
“ Ngủ yên ! Ngủ yên ! Cò ơi, chớ sợ !
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân .
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân. ”
Điệp từ “ Ngủ yên ”, “ con chưa biết ” được Chế Lan Viên lặp lại nhiều lần làm nhịp thơ trở nên thật sôi động và mang hơi ấm thiết tha êm ả dịu dàng. Nhịp thơ cũng là nhịp nôi đung đưa ru con vào giấc ngủ diệu kỳ .
Những câu thơ tiếp theo là tham vọng, sự tin cậy mà người mẹ dành cho con. Rồi mai đây khi con lớn khôn xa vòng tay mẹ để đến với những chân trời mới, mẹ vẫn kỳ vọng con trở thành người có ích cho cuộc sống :
“ Con khôn lớn, con theo cò đi học ,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân .
Lớn lên, lớn lên, lớn lên …
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ !
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn … ”
Nhìn con thơ say ngủ mà lòng mẹ chứa đầy niềm kỳ vọng, khi con khôn lớn con đi học rồi mai này con trở thành thi sĩ chỉ nghĩ đến thôi người mẹ đã dạt dào niềm hạnh phúc. Tác giả dùng nghệ thuật và thẩm mỹ điệp ngữ “ lớn lên ”, “ con ”, … làm nhịp thơ thêm dồn dập như niềm háo hức mong đợi của mẹ vào một tương lai tươi đẹp của đứa con. Hình ảnh “ cánh cò trắng ” theo bước con trong suốt chặng đường lớn khôn, trở thành người bạn sát cánh thân thiện, gắn bó với con vượt qua những khó khăn vất vả, thử thách của cuộc sống .
Mạch thơ vui tươi bỗng chuyển sang sắc tố đầy triết lý, suy ngẫm về cuộc sống. Đoạn cuối bài thơ là những câu thơ mang tính khái quát với những hình ảnh đầy chiêm nghiệm, tình yêu của người mẹ khi nào cũng dõi theo con trong suốt cuộc sống :
“ Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con ”
“ Cò ” là hình tượng cho người mẹ khó khăn vất vả, lam lũ nhưng chẳng khi nào mẹ thôi nghĩ về đứa con mình. Dù phải trải qua muôn vàn khó khăn vất vả, cách trở, phải “ lên rừng xuống bể ” thì mẹ vẫn luôn yêu thương, bảo vệ cho con. Nghệ thuật điệp cấu trúc phối hợp với thẩm mỹ và nghệ thuật trái chiều “ gần – xa ”, “ lên – xuống ” làm cho ý thơ thêm phần sâu lắng, khắc sâu vào tâm lý người đọc những cảm hứng dạt dào, tha thiết. Tình mẫu tử quả là thiêng liêng biết nhường nào, tình cảm ấy bát ngát to lớn hơn biển cả, mặc kệ cả những khó khăn vất vả, rào cản lòng mẹ vẫn hướng theo con cả cuộc sống .
“ Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ mãi theo con ”
Vì quá yêu, vì quá thương mà trong trái tim mẹ hiền thì đứa con dù lớn khôn vẫn là con của mẹ, vẫn nhỏ xíu ngây thơ như ngày nào. Con lớn khôn cũng là khi mẹ đã già, sức mẹ ngày một yếu đi chỉ có lòng mẹ vẫn luôn hướng về đứa con mình. Cảm động biết bao ! Có lẽ tình yêu mẹ là vô tận chẳng có gì đo lường và thống kê được, núi có cao sông có dài vẫn chẳng thể đo hết tấm lòng người mẹ .
Lời ru là mở màn cũng là kết thúc cho bài thơ, Chế Lan Viên đã vận dụng ý thơ rất phát minh sáng tạo để khắc hoạ nên hình tượng cánh cò mộc mạc, giản dị và đơn giản mà rất thân thiện với đời sống mỗi người Việt ta :
“ À ơi !
Một con cò thôi ,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc sống
Vỗ cánh qua nôi. ”
Những con cò cô đơn lẻ bóng trong đêm khuya, những con cò trong ca dao xưa gợi cho người mẹ bao tâm lý trăn trở. Mẹ nghĩ về cuộc sống đứa con sau này, trên đường đời khi không có mẹ ở bên con sẽ một mình đương đầu bao khó khăn vất vả thử thách, những gian truân vấp ngã liệu con có vững tin để bước tiếp ? Mẹ cũng nghĩ về cả những cánh cò nhỏ bé, chúng thật đáng thương và đáng trân trọng .
Con cò của Chế Lan Viên là bài thơ rất thành công xuất sắc trong việc vận dụng phát minh sáng tạo hình tượng con cò, đúc rút những suy tư thâm thúy, ca tụng tình mẫu tử thiêng liêng cao quý và ý nghĩa của lời ru so với cuộc sống mỗi con người. Nhà thơ muốn nhắc nhở mỗi tất cả chúng ta hãy biết yêu thương, quý trọng những tình cảm mái ấm gia đình đừng vì những nông nổi của tuổi trẻ mà đánh mất đi những giá trị tốt đẹp của đời sống .
Tham khảo thêm: Suy nghĩ về tình mẫu tử trong bài Con cò của Chế Lan Viên
Bài văn mẫu 3
Con cò là hình ảnh quen thuộc với làng quê Nước Ta tự bao đời. Hình ảnh cò đã đi vào ca dao, dân ca Nước Ta Với những ý nghĩa thâm thúy. Nó là hình ảnh biểu trưng cho hình tượng người, phụ nữ Nước Ta chịu thương chịu khó. Cảm nhận từ tình mẹ thiêng liêng, cảm nhận vẻ đẹp thâm thúy của hình ảnh cò, tác giả Chế Lan Viên đã mượn vật liệu là những bài ca dao, dân ca Nước Ta để viết nên bài thơ Con cò ca tụng tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi nhọc nhằn nuôi con khôn lớn của người phụ nữ, người mẹ .
Bài thơ Con cò được sáng tác năm 1962, in trong tập thơ Hoa, ngày thường – Chim báo bão ( 1967 ) của Chế Lan Viên. Viết Con cò, nhà thơ trải qua một cánh cò tượng trưng dập dìu trong lời ru, câu hát bộc lộ được tấm lòng yêu thương và những mong ước của người mẹ với đứa con còn bé thơ. Hình ảnh con cò qua bài thơ mang nhiều ý nghĩa tượng trưng, luôn luôn biến hóa trọng tiếng hát và lời ru. Hình ảnh con cò, tượng trưng cho tấm lòng trong trắng, cho những nỗi khổ của ngày qua, cho niềm vui và mơ ước thời điểm ngày hôm nay, cho tình yêu thương to lớn của người mẹ với cái nhỏ bé côi cút của con thơ .. Hình như, với đặc thù tượng trưng, con cò trong trường hợp nào cũng đúng cả, cũng để lại cho người đọc nhiều ấn tượng .
Trong trang thơ, cánh cò không tự có, không tự hiện hữu bất di bất dịch như muôn vàn câu chữ của thi ca, nó phải bay ra từ một miền xa xôi lắm. Chế Lan Viên đã thức tỉnh cánh cò yên ngủ, gọi cò về với những lời ru ấp ủ trong tâm hồn thi nhân để rồi, qua lời ru của mẹ trên trang thơ, con cò mở màn đến với tuổi thơ diệu kì của đứa trẻ. Dịu dàng, êm ái, người mẹ mở màn thủ thỉ, tâm tình với niềm yêu thương tha thiết :
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay
Rất tự nhiên, mẹ thấy con vẫn còn nhỏ bé lắm, vẫn còn phải bế trên tay mẹ. Con đã biết cánh cò trắng là gì đâu, con đã biết cuộc sống xung quanh là gì đâu, con chỉ đảm nhiệm cuộc sống một cách vô thức. Vô thức thôi nhưng có vẻ như đứa trẻ đã cảm nhận được cánh cò trắng đang bay đến bên mình, đã nghe thấy âm điệu ngọt ngào trong trẻo của lời ru. Em chưa hiểu tình mẹ, nhưng mơ hồ, em đã thấy bên em một sự che chở, vỗ về thiêng liêng, một tình yêu thương êm đềm, trìu mến. Và cánh cò khởi đầu chao lượn dập dìu trong lời hát ru con :
“ Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng … ”
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ .
“ Con cò ăn đêm
Con cò xa tổ ,
Cò gặp cành mềm
Cò sợ xáo măng … ”
Ngủ yên ! Ngủ yên ! Cò ơi, chớ sợ !
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân ,
Con chưa biết con cò, con vạc .
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát ,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân .
Thi sĩ không trích hết lời ca dao, chỉ gợi thôi mà cả một khoảng trống đã rất xa xăm bỗng quay trở lại nguyên vẹn. Nơi ấy thanh thản và yên ả. Nơi ấy có cánh cò, có những hình ảnh rất đẹp đã đi vào tiềm thức không biết bao thế hệ con người. Ở nơi ấy, ta vẫn nghe được tiếng cuộc sống khó khăn vất vả, nhọc nhằn của người nông dân và đặc biệt quan trọng là những người phụ nữ, những người chị, người mẹ Nước Ta, tiếng những đứa con yêu thương tha thiết. Ta thấy những cánh cò kia sẵn sàng chuẩn bị hi sinh vì con, dù sa cơ, dù chết cũng xin được “ xáo nước trong ” để khỏi mang tiếng xấu cho Con. Dẫu rằng dó là lời hát ru, lời ca dao cải cách trong thơ hiên đại, cánh cò vẫn mang theo cả nỗi buồn, niềm vui hòa lẫn, khiến người đọc phải nghĩ suy. Người mẹ ru con trong khó khăn vất vả, nhọc nhằn càng gieo thêm đắng cay, cái vị đắng cay mà Xuân Quỳnh từng không giấu nổi xúc động khi nghe câu hát ấy trong “ gió Lào ” và “ cát trắng ” miền Trung :
Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt
Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng .
Mặc dù người mẹ biết con mình còn quá nhỏ xíu trước cuộc sống. Nhưng mẹ muốn hát cho con nghe để con hình thành tình yêu thương so với những gì thuộc về quê nhà, quốc gia ; hiểu được tình thương bát ngát mà mẹ dành cho con. Bên cạnh đó, mẹ muốn con hãy yên tâm trước cuộc sống, vì đã có mẹ chở che trong câu : “ cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng ”. Câu thơ khiến ta cảm động trước tình mẹ bát ngát, thâm thúy, vỗ về, chở che ta từ khi còn tấm bé. Để rồi, khi ta từng bước trưởng thành, vẫn có mẹ bên cạnh sẻ chia :
Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cho cò trắng đến làm quen ,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ .
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ ,
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi .
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân .
Lớn lên, lớn lên, lớn lên …
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ !
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn …
Khổ thơ thứ hai hoàn toàn có thể chia làm ba quy trình tiến độ, tựu chung lại vẫn là ý nghĩa của hình ảnh cò gắn bó mật thiết và trở thành người bạn sát cánh với cuộc sống con trẻ từ lúc ấu thơ cho đến khi trưởng thành .
Đoạn đầu từ :
Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cho cò trắng đến làm quen ,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ .
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ ,
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi .
Là mối đối sánh tương quan mật thiết giữa cò với con trẻ trong suốt thời thơ ấu. Cò “ đứng ở quanh nôi ”, rồi cò “ vào trong tổ ” ; con có ngủ thì cò mới ngủ. Hình ảnh cò tới đây không còn là hình ảnh con cò đơn giản và giản dị nữa, mà đã ẩn dụ cho hình tượng người mẹ chăm nom, vỗ về, ấp iu cho con từng miếng ăn, giấc ngủ. Khi con lớn hơn một chút ít thì tình yêu mẹ dành cho con như thế nào ? Đoạn thứ hai :
Mai khôn lớn con theo cò đi học ,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân .
Đó là sự sát cánh của người mẹ với con mình trong thời niên thiếu. Buổi bắt đầu chập chững bước vào cuộc sống, đứa trẻ cần lắm đôi tay dìu dắt của mẹ. Thế nhưng, người mẹ sẽ không dìu dắt con mãi mãi, mà theo năm tháng, mẹ tập cho con tự bước tiến trên đôi chân chính mình. Ban đầu, thì cò dắt con đi học. Nhưng dần dà, cánh trắng cò chỉ bay theo gót chân con. Khi con đến tiến trình niên thiếu, tình thương của mẹ dành cho con đã có cách biểu lộ khác. Mẹ không còn nâng niu con nữa, mà chỉ sát cánh bên con, dõi theo mỗi bước chân con. Mẹ muốn con tự đi trong cuộc sống bằng đôi chân của chính mình. Vì chỉ có thế, bước chân con mới vững vàng, không sợ vấp ngã. Ta cảm nhận được tình mẹ vừa thâm thúy, lại vừa bát ngát .
Đoạn thứ ba nói lên hình ảnh cò – hình ảnh mẹ đã đi vào tiềm thức, hóa nên tâm hồn đa dạng và phong phú cho con người khi trưởng thành :
Lớn lên, lớn lên, lớn lên …
Con làm gì?
Con làm thi sĩ
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn
Cho dù lúc trưởng thành con có làm bất kể nghề nghiệp gì, thì hình ảnh mẹ luôn là nguồn xúc cảm dạt dào, là chất xúc tác giúp con thành công xuất sắc hơn trên bước đường sự nghiệp sự nghiệp. Hình ảnh thân thương của mẹ trở nên ý nghĩa lớn lao với cuộc sống mỗi người .
Khổ thơ thứ ba thật giản dị và đơn giản mà lại gây nhiều xúc động với người đọc bởi lời mẹ chân tình, tha thiết :
Dù ở gần con ,
Dù ở xa con ,
Lên rừng, xuống bể
Cò sẽ tìm con ,
Cò mãi yêu con .
Con dù lớn, vẫn là con của mẹ ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con .
Phải chăng đây cũng chính là lời tự sự của tổng thể những người mẹ có con cái đã trưởng thành, có khung trời và lối đi riêng ? Cho dù bất kể nơi đâu, bất kỳ thực trạng nào, mẹ vẫn dang rộng vòng tay yêu thương, vẫn là bến bờ là điểm tựa cho con bởi : “ con dù lớn vẫn là con của mẹ ”. Thế nên “ đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con ”. Có biết bao nhiêu tình cảm trên đời, nhưng có tình nào bát ngát, thâm thúy và vô tận như tình mẹ dành cho ta. Tình mẹ là thế, bát ngát, lời ru của mẹ là thế, êm đềm, tha thiết, suốt đời con được hưởng, suốt đời con tìm thấy, nhưng chắc gì con đã đồng cảm. Cả cuộc sống mẹ đã gửi vào trong đó toàn bộ tình cảm, tổng thể sự chở che, toàn bộ tình yêu thương êm đềm tha thiết :
Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lợi mẹ ru .
( Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa – Nguyễn Duy )
Bài thơ được khởi đầu bằng những câu hát ru và kết lại cũng bằng lội ru à ơi :
À ơi !
Một con cò thôi ,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc sống
Vỗ cánh qua nôi .
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc ,
Cho cả sắc trời
Đến hát Quanh nôi .
Lời ru đến lúc này sao thắm đượm quá đỗi tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ. Lại một lân nữa những cụm từ : “ ngủ đi ”, “ cánh cò, cánh vạc ”, “ nôi ” được nói về kì niệm tuổi thơ, nhắc nhớ về giấc ngủ đầu nôi cũng là dấu ấn thiêng liêng trong tâm thức của mỗi người .
Chế Lan Viên đã sáng tác bài thơ này với một sự chiêm nghiệm thâm thúy về tình mẫu tử thiêng liêng. Ông đã biểu lộ niềm yêu kính so với Hình tượng người mạ bằng giọng thơ nhẹ nhàng, trau chuốt, Tình mẹ, chắc có lề trong tâm thức mỗi con người đều cảm nhận được. Thế nhưng, với bài thơ Con cò của Chế Lan Viên, ta như được thưởng thức và hiểu thêm một cách thâm thúy về ý nghĩa của tình mẹ trong cuộc sống của mỗi con người .
Để rồi, mỗi lần đọc lại bài thơ Cơn cò vần gợi lên những rung động và tâm lý thâm thúy về công ơn sinh thành của người mẹ. Từ đó mỗi người tất cả chúng ta càng thấy rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trước lòng mẹ bát ngát, dạt dào thân thương và trìu mến, trước đời sống ngày hôm nay của quốc gia. Con cò cùng với những bài thơ khác trong Hoa ngày thường – Chim báo bão, Ánh sáng và phù sa giúp tất cả chúng ta thấm thía hơn những “ Trang đời, trang viết, nặng nghĩa đời sau ” của nhà thơ Chế Lan Viên .
Xem thêm: Cảm nhận về bài thơ Con cò của Chế Lan Viên
Bài văn mẫu 4
Từ bao đời nay cánh cò đã đi vào trong thơ ca dân gian một cách vô thức. Và cũng chẳng hiểu tại sao mỗi khi nhắc đến quê nhà và cả mỗi khi nhắc đến con người dân thôn quê thì người ta nhắc ngay đến hình ảnh con cò. Hình như cánh cò chính là hình tượng cho con người Nước Ta dân tộc bản địa Nước Ta và cũng chính bởi nó mang rất nhiều những đặc thù đặc trưng cho con người Nước Ta nó mới được nhắc đến nhiều như vậy. Và mỗi khi nhắc đến cánh cò ta cũng không hề không nhắc đến một nhà thơ luôn ấp ủ trong mình những bải thơ viết về cánh cò. Hình như con người đó dành cả cuộc sống mình để dành cho cánh cò hay chính là cho con người lao động cho dân tộc bản địa ta. Đó chính là nhà thơ Chế Lan Viên. Ông đã để lại một khối lượng tác phẩm đủ lớn về những bài thơ viết về cánh cò. Trong số đó ta không hề không nhắc đến một bài thơ tiêu biểu vượt trội của ông đó chính là bài thơ “ Con cò ”. Bài thơ nói về cánh cò trắng trong bài thơ ru ngủ và qua đó bộc lộ sự khó khăn vất vả khó nhọc của con cò .
Khổ đầu thơ thì con cò được viết lên trang giấy một cách nhẹ nhàng mà lại rất êm ái du dương đưa những em thơ vào giấc ngủ say nồng .
“ Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ ru
Có cánh cò đang bay ”
Một đứa trẻ còn đang qua nhỏ để hoàn toàn có thể hiểu được đâu là con cò đâu là con vạc. Đó có vẻ như là những từ điển khá lớn so với một em bé còn đang phải bế trên tay. Thế nhưng thật khôn khéo bởi người mẹ đã đưa cánh cò vào trong lời ru nhẹ nhàng của mẹ. Điệp từ con cò được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong khổ thơ tiên phong để lại trong lòng người đọc rất nhiều ấn tượng. Dường như người mẹ muốn để những khái niệm tiên phong về con cò được con phần nào ghi nhớ được. Ta vướng mắc tại sao người mẹ lại không truyền đạt cho con những khái niệm như con gà hay con trâu đó cũng là những con vật rất gắn bó với nhà nông .
Có lẽ đó là do chỉ duy nhất con cò trong số toàn bộ những con vật tượng trưng cho người nông dân khó khăn vất vả lam lũ kiếm ăn. Phải chăng người mẹ muốn con hiểu được con được sinh ra không được sung sướng cuộc sống lam lũ của cha mẹ như thân cò kia khó hoàn toàn có thể cho con được đời sống ấm no được. Và người mẹ cũng muốn cho con biết được những thứ thuộc về quê nhà thân thương trước hết thảy những kỹ năng và kiến thức sách vở mà sau này con sẽ được học .
“ Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cành có mềm mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân !
Con chưa biết con cò, con vạc .
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân ”
Điệp ngữ ngủ yên và con chưa biết con cò được nhắc đi nhắc lại trong những câu thơ trên khiến ta thấy được tình cảm thiết tha mà người mẹ dành cho con mình thật ngọt ngào và bình yên biết nhường nào. Bên cạnh đó có vẻ như mẹ cũng muốn con hãy yên tâm trước cuộc sống bởi đã có mẹ che chở cho con, con chỉ cần ăn khỏe chóng lớn bởi sữa mẹ nhiều con hãy ngủ yên đừng phân vân chuyện gì. Đến đây ta thật cảm động trước tihf mẹ bát ngát thâm thúy vỗ về từ khi ta còn nhỏ bé trong vòng tay bao là của mẹ .
“ Ngủ yên ngủ yên ngủ yên
Con cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung nôi ”
Đây là mối đối sánh tương quan mật thiết giữa cò và trẻ nhỏ trong suốt thời hạn thơ ấu. Cò đứng ở quanh nôi rồi cò lại vào trong tổ và khi con ngủ yên thì cò cũng mới ngủ. Hình tượng con cò ở đây không còn là hình ảnh con cò chăm nom và giản dị và đơn giản nữa mà là hình ảnh một người mẹ ân cần chăm nom con đến khi con ngủ khi nào cũng ở quanh nôi chăm nom cho con không khi nào rời xa con. Đó là khi con còn bé vậy khi con đã lớn thì như thế nào. Những câu thơ tiếp theo cho tất cả chúng ta thấy hình ảnh con cò khi con đã lớn .
“ Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay gót chân con ”
Cùng với sự lớn dần của con thì cánh cò hay hình ảnh người mẹ trong đó cũng dần đổi khác theo thời hạn. Đầu tiên khi con còn nhỏ mẹ dắt con đo theo từng bước chân của con dìu dắt con chăm nom cho con tùng chút một. Nhưng khi con đã lớn thì con sẽ phải tự đứng lên trên đôi chân của mình mẹ sẽ chỉ đứng trông con thôi, khi con vấp ngã con phải tự đứng dậy bởi mẹ không hề bên con cả đời được. Nhưng đồng thời ta cũng thấy một sự động viên của một người mẹ dành cho con đó là người mẹ sẽ luôn theo bước chân con, không hề giúp con nhưng mẹ luôn bên cạnh động viên an ủi con. Những câu thơ tiếp theo đã chứng minh điều đó
“ Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể ,
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con. ”
Con hãy yên tâm bước tiến trên con đường mà con lựa chọn bởi dù con có bước tiến như thế nào thì mẹ vẫn ở bên con không bào giờ rời xa con, mẹ sẽ đi theo con đến hết cuộc sống này. Và ở đầu cuối khi kết thúc bào thơ cũng là những câu hát ru thấm đượm tình mẫu tử thiêng liêng như nhắc lại về tuổi thơ gợi lại về tuổi thơ con khi con đã khôn lớn .
Tình mẹ thật thiêng liêng thâm thúy khiến cho tất cả chúng ta thật cảm động xót xa. Tình mẹ to lớn bát ngát ta không thể nào đêm đếm được. Bài thơ cho tất cả chúng ta một y niệm một cảm nhận thâm thúy và rất là mới mẻ và lạ mắt về tình mẹ
Bài văn mẫu 5
Từ bao đời nay cánh cò đã đi vào thơ ca dân gian Nước Ta một cách vô thức, mỗi khi nhắc tới quê nhà và người dân thôn quê thì người ta lại biết đến với hình ảnh con cò. Cánh cò có vẻ như hình tượng cho con người Nước Ta, nó có trong lời ru của bà, bài hát của mẹ .
Khi nhắc đến cánh cò tất cả chúng ta không hề không nhắc tới nhà thơ Chế Lan Viên. Ông đã để lại cho tất cả chúng ta một khối lượng tác phẩm có giá trị thâm thúy viết về cánh cò. Trong số đó, điển hình nổi bật nhất tất cả chúng ta phải nhắc tới đó là bài “ con cò ”. Bài thơ nói về cánh cò trắng trong bài thơ ru con ngủ và qua đó biểu lộ được sự khó khăn vất vả khó nhọc của con cò .
Trong khổ thơ đầu hình ảnh con cò được hiện lên một cách nhẹ nhàng êm ái và du dương đưa những em bé đang nằm trong vòng tay mẹ vào giấc ngủ say nồng .
“ Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ ru
Có cánh cò đang bay ”
Một đứa trẻ đang nằm trong nôi thì biết gì về con cò co vạc. Thế nhưng thật khôn khéo bởi ở đây người mẹ đã biết đưa cánh cò vào trong lời ru nhẹ nhàng ầu ơ. Điệp từ con cò được nhắc lại nhiều lần trong khổ thơ tiên phong mang lại cho người đọc một ấn tượng thâm thúy nhất. Chúng ta thường đặt ra câu hỏi rằng tại sao người mẹ không đặt ra một hình ảnh khác mà lại đưa hình ảnh con cò vào trong bài hát, phải chăng người mẹ muốn con của mình hiểu được rằng sinh ra nếu không cần mẫn, nếu không lo làm ăn thì sẽ khó mà có được đời sống ấm no và người mẹ cũng muốn cho con mình biết được những thứ thuộc về quê nhà là thân thương hết mực mà sau này con đi học, trong sách vở con cũng được học về hình ảnh đấy .
“ Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên ! :
Cành có mềm mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân !
Con chưa biết con cò, con vạc .
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân ”
Điệp ngữ ngủ yên được nhắc lại ba lần trong đoạn khiến cho tất cả chúng ta thấy được tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ giành cho con thật ngọt ngào và bình yên biết bao nhiêu. Bên cạnh đó người mẹ như muốn nhắc nhở rằng con hãy yên tâm vì cuộc sống con lớn lên đã có mẹ chở che, con cứ ngủ yên, sữa mẹ nhiều con đừng lo ngại, đến đây ta hoàn toàn có thể cảm nhận tình cảm thâm thúy, tình cảm người mẹ luôn vỗ về kể từ khi con mới chào đời cho đến khi lớn lên .
“ Con cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung nôi ”
Hình ảnh con cò giờ đây không đơn thuần là một hình ảnh thông thường nữa mà được ví giống như một người mẹ hiền tần tảo sớm hôm chăm nom con khi con đang ngủ, và không khi nào rời xa con. Đó là hình ảnh khi con còn bé đang nằm trong nôi. Còn những câu thơ tiếp theo tất cả chúng ta lại thấy được hình ảnh con cò khi con đã lớn lên .
“ Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay gót chân con ”
Cùng với sự lớn dần của con thì hình ảnh con cò cũng dần được đổi khác theo thời hạn. Ngày tiên phong khi con còn nhỏ mẹ dắt con đi theo từng bước trên mọi nẻo đường nhưng khi con đã lớn lên hoàn toàn có thể tự đi một mình, khi con vấp ngã con sẽ phải tự đứng dậy bởi mẹ không hề cứ đi bên cạnh con suốt cả cuộc sống được. Nhưng đồng thời qua đó tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy được mặc dầu người mẹ không đi theo con được những vẫn luôn an ủi để động viên con mình. Sự động viên đó được chứng tỏ qua những câu thơ sau :
“ Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể ,
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con. ”
Người mẹ đang muốn nhắn nhủ với người con rằng con hãy yên tâm, mặc dầu con có bước tiến thế nào, mặc dầu mẹ ở xa hay ở gần con thì mẹ vẫn như vậy, lòng mẹ vẫn hướng về con và không rời xa con, mẹ sẽ theo con đi hết cả cuộc sống này. Cuối cùng khi kết thúc bài thơ những câu hát ru thấm đưỡm tình mẫu tử thiêng liêng cao quý nhất như để nhắc lại về tuổi thơ khi con đã đủ khôn lớn .
Tình mẹ thật thiêng liêng cao quý và thâm thúy khiến cho tất cả chúng ta cũng phải xúc động. Qua bài thơ cho tất cả chúng ta thấy được tình mẹ rộng bát ngát không gì hoàn toàn có thể ví được, công lao của cha mẹ không có gì hoàn toàn có thể đong đầy. Bài thơ giúp tất cả chúng ta có một cảm nhận thâm thúy và rất là mới lạ về tình mẹ .
Có thể bạn cần: Cảm nhận về hai câu thơ trong bài Con cò
Bài văn mẫu 6
Chế Lan Viên ( 1920 – 1989 ), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê gốc Quảng Trị, lớn lên ở Tỉnh Bình Định. Ông là nhà thơ xuất sắc đã có những góp phần quan trọng cho nền văn học dân tộc bản địa ở thế kỉ XX. Nhà nước đã truy tặng ông Trao Giải Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Phong cách thơ Chế Lan Viên rất độc lạ, vừa tinh tế tính trí tuệ, triết lí, vừa đậm đà chất trữ tình. Hình ảnh trong thơ ông đa dạng và phong phú, phong phú, phối hợp giữa những yếu tố thực và ảo, được phát minh sáng tạo bằng trí tưởng tượng đa dạng chủng loại, do đó mà tiềm ẩn nhiều giật mình, mê hoặc .
Bài thơ Con cò nhắc lại hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao, nhưng nhà thơ không dừng ở những ý tứ có sẵn mà lan rộng ra, nâng cao thành bộc lộ cao quý của tình mẹ, lòng mẹ lớn lao, sâu nặng, vĩnh viễn so với cuộc sống của mỗi đứa con .
Bài thơ Con cò được viết theo thể tự do, những câu thơ dài ngắn không đều, nhiều câu thơ được tái diễn, nhịp điệu đổi khác linh động. Mỗi đoạn đều khởi đầu bằng vài câu thơ ngắn, sau đó là những câu thơ dài mở ra sự liên tưởng đa dạng và phong phú hoặc suy ngẫm có tính triết lí sâu xa .
Khai thác hình ảnh con cò trong những lời hát ru đã có tự ngàn năm, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên ngợi ca tình mẹ thiêng liêng và khẳng định chắc chắn ý nghĩa to lớn của lời ru so với đời sống tâm hồn của mỗi con người .
Bố cục bài thơ gồm 3 phần, được sắp xếp theo quy trình tăng trưởng ý nghĩa của hình tượng TT .
Phần 1 : Hình ảnh con cò đến với tuổi ấu thơ qua lời ru của mẹ .
Phần 2 : Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên thân thiện và sẽ gắn bó với con người suốt cả cuộc sống .
Phần 3 : Từ hình ảnh con cò, tác giả suy ngẫm về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ bát ngát .
Hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao được Chế Lan Viên lấy làm hình tượng chủ dạo của bài thơ. Con cò là ẩn dụ về người nông dân, dặc biệt là người phụ nữ trong đời sống lam lũ, nhọc nhằn nhưng giàu lòng nhân ái và đức hi sinh. Chế Lan Viên khai thác hình ảnh con cò ở ý nghĩa biểu trưng cho tấm lòng người mẹ :
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay :
“ Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ ,
Con cò Đồng Đăng … ”
Những câu thơ trên gợi cho tất cả chúng ta nhớ tới câu ca dao đã trở thành lời ru quen thuộc của bà, của mẹ ;
Con cò bay lả, bay la ,
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng …
Con cò bay lả, bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng …
Tác giả chỉ lấy ra vài chữ trong mỗi câu ca dao để góp thêm phần biểu lộ sự đa dạng chủng loại về ý nghĩa hình tượng của hình ảnh con cò .
Không gì bằng niềm hạnh phúc của người mẹ ru con ngủ trong khung cảnh thanh thản. Sung sướng thay những đứa trẻ được lời ru ngọt ngào của mẹ đưa vào giấc ngủ say nồng :
Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn ,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ .
“ Con cò ăn đêm ,
Con cò xa tổ ,
Cò gặp cành mềm ,
Cò sợ xáo măng … ”
Ngày xưa, cò phải khó khăn vất vả kiếm ăn nơi đồng sâu, đồng cạn. Còn thời nay, con đã có mẹ nuôi dưỡng, bế bồng nên chơi rồi lại ngủ. Thấp thoáng trong lời ru của mẹ là những nỗi cực nhọc của cuộc mưu sinh. Nhưng con không phải sợ vì đã có mẹ luôn ở kề bên. Mẹ là chỗ dựa đáng đáng tin cậy, là lá chắn che chà suốt đời cho con :
Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cò ơi, chớ sợ !
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng !
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân ,
Con chưa biết con cò, con vạc .
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát ,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân .
Qua lời ru thắm thiết nghĩa tình của mẹ, hình ảnh con cò đã đến với tâm hồn tuổi âu thơ một cách nhẹ nhàng mà thấm thía. Lời ru của mẹ chính là sự khởi đầu con đường đi vào quốc tế tâm hồn của mỗi con người, ở tuổi nằm nôi, đứa trẻ chưa thể hiểu nội dung, ý nghĩa của những lời ru nhưng chúng cảm nhận được sự vỗ về, âu yếm trong âm điệu ngọt ngào, êm dịu. Chúng tiếp đón tình yêu thương, che chở của người mẹ bằng trực giác .
Đoạn thơ thứ nhất khép lại bằng hình ảnh rất đáng yêu : Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân .
Ở đoạn thơ thứ hai, cánh cò từ trong lời ru đã in sâu vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết và sẽ theo con suốt cả cuộc đời. Hình ảnh con cò trong ca dao tiếp tục sự sống của nó trong tâm hồn của mỗi chúng ta bởi nó đã được xây dựng bằng sự chiêm nghiệm và trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ. Hình ảnh con cò mang ý nghĩa tượng trưng cho lòng mẹ, cho sự dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của mẹ đối với con.
Với trái tim chan chứa yêu thương, người mẹ hiền ru con, đưa con vào giấc ngủ êm đềm:
Ngủ yên ! Ngủ yên ! Ngủ yên !
Cho cò trắng đến làm quen ,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ .
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi .
Cánh cò trở thành bạn sát cánh của con từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành :
Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân .
Lớn lên, lớn lên, lớn lên …
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ !
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn .
Đến đoạn thơ thứ ba thì hình ảnh con cò lại được khai thác ở ý nghĩa tượng trưng cho tấm lòng người mẹ khi nào cũng theo sát bên con. Lời ru của mẹ sao mà thiết tha, xúc động :
Dù ở gần con ,
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể ,
Cò sẽ tìm con ,
Cò mãi yêu con .
Từ sự đồng cảm tấm lòng người mẹ, nhà thơ đã khái quát thành một quy luật tình cảm có đặc thù vĩnh hằng :
Con dù lớn vẫn là con của mẹ ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con .
Câu thơ trên là sự khẳng định chắc chắn : Con dù lớn vẫn là con của mẹ. Câu thơ dưới : Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con nhấn mạnh vấn đề tình mẹ bát ngát, không khi nào vơi cạn .
Từ xúc cảm chân thành, tác giả đã lan rộng ra, nâng cao ý nghĩa của hình tượng thơ và khái quát thành triết lí. Đó là đặc thù thường thấy và cũng là lợi thế của thơ Chế Lan Viên .
Phần cuối bài thơ trở lại với âm hưởng uyển chuyển, chậm rãi của lời ru và tác giả đã đúc rút ý nghĩa nhiều mẫu mã của hình tượng con cò trong những lời ru ấy :
À ơi !
Một con cò thôi ,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc sống
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc ,
Cho cả sắc trời
Đến hát Quanh nôi
Bài thơ Con cò được thiết kế xây dựng bằng bút pháp thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ. Trước hết, về thể thơ, tác giả sử dụng thể thơ tự do bởi nó hoàn toàn có thể bộc lộ nhiều cung bậc của xúc cảm một cách tự nhiên, linh động. Tuy tác giả không sử đụng thể lục bát quen thuộc nhưng bài thơ vẫn mang âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết của lời ru. Bài thơ không đơn thuần là một lời hát ru mà còn là những triết lí về cuộc sống. Nó hướng tâm lý người đọc vào sự suy ngẫm về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt .
Bài thơ còn biểu lộ sự vận dụng ca dao một cách phát minh sáng tạo của Chế Lan Viên. Hình ảnh con cò trong ca dao chỉ là điểm xuất phát, khơi nguồn cho cảm hứng và những liên tưởng phong phú và đa dạng của tác giả. Hình ảnh con cò trong bài thơ này thiên về ý nghĩa hình tượng mà ý nghĩa hình tượng không phải khi nào cũng rành mạch, rõ ràng. Tuy hình ảnh con cò trong bài thơ thân thiện, quen thuộc nhưng nó vẫn hàm chứa những ý nghĩa mới lạ và có giá trị biểu cảm cao .
Tình mẫu tử là đề tài có từ rất lâu rồi và là nguồn thi hứng không khi nào vơi cạn của những nhà thơ. Người ta cũng đã nói nhiều về ý nghĩa và vai trò của hát ru so với tuổi thơ và với cả cuộc sống con người. Hát ru vốn rất quen thuộc và tự nhiên so với những bà mẹ rất lâu rồi, nhưng ngày này, nó đã trở thành một việc khó khăn vất vả so với không ít những người mẹ trẻ. Không được nghe lời mẹ ru, đó là diều thiệt thòi đáng kể so với tuổi ấu thơ. Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên được viết từ giữa thế kỉ XX nhưng giờ đây, nó vẫn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà thấm thía về tình mẹ con và chứng minh và khẳng định vai trò tạo dựng nhân cách, nâng đỡ tâm hồn của hát ru so với đời sống ý thức của con người. Đúng như nhà thơ Nguyễn Duy dã viết :
Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru .
* * * * * * * *
Trên đây là một số bài phân tích bài Con cò của Chế Lan Viên hay nhất mà THPT Sóc Trăng sưu tầm và tổng hợp làm tư liệu học tập cho các em. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu 9 khác được cập nhật thường xuyên tại THPT Sóc Trăng. Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao nhé!
[Văn mẫu 9] Phân tích bài thơ Con cò – Hướng dẫn làm bài chi tiết và tuyển tập những bài văn hay phân tích bài Con cò của Chế Lan Viên, qua đó cảm nhận được tình yêu thương bao la của mẹ thông qua hình ảnh con cò.
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp