– Trước Cách mạng tháng Tám, phong cách sáng tác của ông gói gọn trọng một chữ ngông. Ngông dựa trên sự tài hoa uyên bác và nhân cách hơn người.
Bạn đang đọc: Tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục – Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân – Văn 12
– Sau Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân nhiệt tình tham gia cách mạng và trở thành cây bút tiêu biểu vượt trội của nền văn học mới .- Năm 1941, Nguyễn Tuân lại bị bắt giam một lần nữa vì giao du với những người hoạt động giải trí chính trị .- Sau đó một thời hạn ông lại bị tù vì “ xê dịch ” qua biên giới không có giấy phép .- Nguyễn Tuân học hết bậc Thành chung thì bị đuổi do tham gia một cuộc bãi khóa phản đối một số ít giáo viên Pháp nói xấu người Nước Ta .- Nguyễn Tuân ( 1910 – 1987 ) sinh ra trong một nhà nho nghèo khi Hán học đã tàn, quê gốc ở TP. Hà Nội .
II. Tác phẩm
1. Tóm tắt tác phẩm
Thiên nhiên Tây Bắc được tô điểm bởi con sông Đà vừa hung bạo vừa trữ tình. Sông Đà có lúc êm ả dịu dàng như người phụ nữ kiều diễm. Nước sông Đà biến hóa theo mùa, phản chiếu trời xuân nắng thu : “ Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, mùa thu lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa ”. Dọc theo sông Đà, có lắm thác nhiều ghềnh, có đá dựng vách thành, có đá tảng, đá hòn bày thế thạch trận, tạo nên cửa sinh, cửa tử. Nổi bật trên bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, đầy sức sống đó là hình ảnh ông lái đò sông Đà. Đó là một người mang vẻ đẹp khỏe mạnh của người dân lao động vùng sông nước với thân hình cao to, nước da rám nắng. Ông làm nghề lái đò đã nhiều năm, từng gắn bó với dòng sông Đà, hiểu được tính khí của nó. Ông thuộc nằm lòng từng con thác lớn, thác nhỏ, từng vách đá, luồng nước, từng cửa sinh, cửa tử do thế thạch trận tạo nên. Ông đã dùng kinh nghiệm tay nghề nghề nghiệp cộng với sự chịu khó dũng mãnh đưa con thuyền vượt thác nước sông Đà đầy nguy khốn. Ông đã đưa nhiều chuyến hàng về xuôi bảo đảm an toàn để góp thêm phần vào đời sống. Sau khi vượt sông Đà, ông lái đò quay trở lại đời sống đời thường thanh thản của mình, ông neo thuyền chỗ khúc sông bình lặng, nấu ống cơm lam và buôn chuyện về cá anh vũ, cá dầm xanh .
2. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ, thực trạng sáng tác
– Người lái đò sông Đà in trong tập Sông Đà ( 1960 ), là tùy bút xuất sắc của Nguyễn Tuân .
– Thành quả thu hoạch được sau chuyến đi khó khăn và hào hứng tới miền Tây bắc to lớn, xa xôi .
b. Bố cục ( 3 phần )
– Phần 1 ( từ đầu đến ” gậy đánh phèn ” ) : Sự kinh hoàng, hung bạo của sông Đà .
– Phần 2 ( tiếp đến ” dòng nước sông Đà ” ) : Cuộc sống con người trên sông Đà, hình tượng người lái đò .
– Phần 3 ( còn lại ) : Vẻ hiền hòa, trữ tình của sông Đà .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Hình tượng con sông Đà
– Lời đề từ : Khẳng định vẻ đẹp và sự độc lạ của sông Đà. Trên trang văn Nguyễn Tuân, sông Đà đại diện thay mặt cho vạn vật thiên nhiên Tây Bắc và là một sinh thể có hồn, sôi động, mang tính cách, tâm hồn, vừa hùng vĩ hung bạo lại vừa thơ mộng, trữ tình .
* Sông Đà hùng vĩ, dữ dội với tính cách hung bạo:
– Vách đá dựng đứng, kì vĩ : ” cảnh đá bờ sông dựng vách thành … sang bờ kia ” .
– Ghềnh Hát Loóng hung tàn : ” nước xô đá, đá xô sóng … dễ lật ngửa bụng thuyền ra ” .
– Hút nước vừa trang trọng vừa kinh hoàng : ” như cái giếng bê tông … ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi ” .
– Thác đá : ” nghe như là oán trách … cháy bùng bùng, đá thác từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông … ngỗ ngược, bệ vệ oai phong, hất hàm hiếu chiến ” .
– Sông Đà bố trí thạch trận trùng trùng điệp điệp, đòi tóm lấy mọi con thuyền qua sông.
* Vẻ đẹp thơ mộng và tính cách trữ tình:
– Hình dáng dòng sông mềm mịn và mượt mà : ” như cái dây thừng “, ” như mái tóc tuôn dài ” …
– Màu nước biến hóa theo mùa : ” xanh ngọc bích “, ” lừ lừ chín đỏ ” .
– Sông Đà quyến rũ, mang vẻ đẹp đa chiều : ” như cố nhân “, ” như Đường thi “, …
– Vẻ đẹp đôi bờ : êm ả dịu dàng, nguyên sơ, tràn trề sức sống ( cỏ cây, những con vật lành, đàn cá … )
=> Nghệ thuật xây dựng hình tượng sông Đà : ngôn từ điêu luyện, giàu chất tạo hình ; so sánh, liên tưởng độc lạ, táo bạo ; tiếp cận con sông dưới phương diện cái đẹp, cái tôi trữ tình dạt dào cảm hứng ; vận dụng tri thức của nhiều nghành ; giọng điệu phóng khoáng .
=> Ý nghĩa của hình tượng sông Đà : đại diện thay mặt cho vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên Tây Bắc, đóng vai trò như bức phông nền kì vĩ, làm điển hình nổi bật tài nghệ chèo đò, vượt thác của ông đò .
b. Hình tượng người lái đò sông Đà
* Vẻ đẹp bình dị của người dân lao động:
– Ông lái đò sinh ra đã gắn bó với dòng sông Đà. Tuổi ngoài 70 nhưng thân hình vạm vỡ như chất ” sừng mun “, giọng nói vẫn khỏe, cặp mắt vẫn tinh tường. Có thể nói ông lái đò là con người của sông nước .
– Ông là người hiểu biết sâu rộng về dòng sông :
+ Đó là một người lái đò lão luyện : “ Trên dòng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi chỉnh tay giữ lái độ sáu chục lần … ” trong thời hạn hơn chục năm làm cái nghề đầy nguy hại và gian nan này .
+ Ông hiểu biết sâu rộng và rất thành thạo, thành thạo đến mức sông Đà “ so với ông lái đò ấy, như một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả cái chấm than, chấm câu và những đoạn xuống dòng. Trên dòng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi, chỉnh tay giữ lái độ sáu chục lần … Cho nên ông hoàn toàn có thể bằng cách lấy mắt mà nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng tổng thể những luồng nước của toàn bộ những con thác hiểm trở ” .
+ Ông có trình độ lái đò rất là điêu luyện và là vị chỉ huy dày dạn kinh nghiệm tay nghề. Giờ đây khi đã rời xa nghề chèo đò nhưng ông vẫn hoài niệm về những ngày tháng nguy hiểm mà vui tươi đó .
* Là một người nghệ sĩ tài hoa :
– Thủy quái sông Đà : ” có diện mạo và tâm địa như một quân địch số một “, nguy hại và hung bạo, đầy cạm bẫy với những ghềnh, thác, hút nước, sóng nước, với thạch trận trùng điệp, đầy luồng chết chầu chực nuốt chửng, đập tan con thuyền .
– Người lái đò bước vào cuộc vượt thác giống như vị chỉ huy bước vào trận đánh. Phải đặt nhân vật vào trong môi trường tự nhiên chiến trận mới hoàn toàn có thể thể hiện hết phẩm chất của người lái đò :
+ Ông đò vượt trùng vây thứ nhất : Đá thác hiếu chiến ( ” bệ vệ oai phong, hất hàm ” ), nước thác làm thanh viện ùa vào đòi bẻ cán chèo, đội thuyền, túm lấy thắt lưng, bóp chặt hạ bộ, ông cố nén vết thương, kẹp chặt cuống lái, tiếng chỉ huy vẫn ngắn gọn tỉnh táo .
+ Ông đò vượt trùng vây thứ hai : trùng vây thứ 2 ” tăng thêm cửa tử ” để đánh lừa con thuyền, cửa sinh bị sắp xếp lệch đi, ông đò đổi khác giải pháp, ” cưỡi lên thác sông Đà, lái miết một đường chéo, rảo bơi chèo lên … sấn lên chặt đôi ra ” để mở đường vào cửa sinh .
+ Ông đò vượt qua trùng vây thứ ba : vòng 3 bên phải, bên trái đều là luồng chết, luồng sống ở giữa bọn đá hậu vệ, ông đò ” phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa … lượn được ” .
=> Ông đò là người anh hùng, người nghệ sĩ trong việc làm chèo đò, vượt thác. Ông đại diện thay mặt cho con người Tây Bắc và là chất vàng mười của quốc gia ta .
c. Giá trị nội dung
Người lái đò sông Đà là một áng văn đẹp được tạo ra sự từ tình yêu quốc gia say đắm, thiết tha của một con người muốn dùng văn chương để ca tụng vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng, vừa trữ tình, thơ mộng của vạn vật thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc .
d. Giá trị nghệ thuật
Tác phẩm đã bộc lộ rõ phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ của Nguyễn Tuân. Nét tài hoa biểu lộ qua ngôn từ, hình ảnh, câu văn phát minh sáng tạo mới mẻ và lạ mắt, vốn từ vựng nhiều mẫu mã, ngôn từ đúng chuẩn …
Sơ đồ tư duy – Người lái đò sông Đà
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp