Muốn soạn bài Tây Tiến tốt thì bạn đừng bỏ qua nội dung của bài viết này. Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi trong trang 90 sách giáo khoa, không chỉ giúp bạn soạn bài mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học này…
Cùng tìm hiểu thêm …
Bạn đang xem : Soạn bài Tây Tiến ( Quang Dũng ) cụ thể nhất
Hướng dẫn soạn bài Tây Tiến cụ thể
Hướng dẫn cụ thể vấn đáp những câu hỏi SGK :
Hướng dẫn học bài
Bài 1 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Theo văn bản, bài thơ có bốn đoạn. Nêu ý chính của mỗi đoạn và chỉ ra mạch link giữa những đoạn
Trả lời
Theo văn bản, bài thơ tự nó chia ra làm bốn đoạn :
– Đoạn 1 : Nỗi nhớ khung cảnh mặt trận Tây Tiến của nhà thơ – một mặt trận vừa kinh hoàng, ác liệt lại vừa thơ mộng, trữ tình .
– Đoạn 2 : Cảnh đêm liên hoan ở vùng biên giới Việt Lào tưng bừng, rộn ràng và cảnh sông nước Châu Mộc huyền ảo, thơ mộng hiện lên qua nỗi nhớ của tác giả .
– Đoạn 3 : Chân dung người lính Tây Tiến hào hùng mà hào hoa với lí tưởng đẹp “ mặt trận đi chẳng tiếc đời xanh ”, với cái chết bất tử đầy bi tráng .
– Đoạn 4 : Hồn người Tây Tiến vẫn gắn bó với “ Tây Tiến mùa xuân ấy ” của một thời đánh giặc anh hùng rực lửa .
Mạch link giữa những đoạn văn chính là nỗi nhớ rất tự nhiên của nhà thơ về một mặt trận và những đồng đội một thời đánh giặc vô cùng khó khăn mà rất đỗi hào hùng. Nỗi nhớ ấy đã “ xâu chuỗi ” những ý thơ trong từng đoạn với nhau để thành bài ca Tây Tiến của một thời kỳ lịch sử dân tộc không thể nào quên : từ nhớ khung cảnh mặt trận rồi nhớ đến những vùng đất đã đi qua đầy kỉ niệm, ở đầu cuối quy tụ lại trong chân dung người lính Tây Tiến mà hồn những anh vẫn gắn bó mãi mãi với mùa xuân của mặt trận đánh giặc đã đi vào lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa .
Bài 2 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Nét rực rỡ của bức tranh vạn vật thiên nhiên được vẽ ra ở đoạn thơ thứ nhất ? Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hiện ra trên nền cảnh vạn vật thiên nhiên ấy như thế nào ?
Trả lời
Khung cảnh mặt trận Tây Tiến vừa hùng vĩ, kinh hoàng, lại vừa thơ mộng, trữ tình. Bên cạnh núi rừng hiểm trở với độ cao rợn người là một mái nhà thấp thoáng ẩn hiện trong màn mưa mỏng mảnh nơi lưng chừng núi, bên cạnh vùng đất hoang dại chứa đầy huyền bí ghê gớm của rừng thiêng với thác gầm thét, với cọp trêu người là một bản làng có cơm lên khói, có mùi thơm nếp xôi và những cô gái xinh đẹp như những bông hoa rừng. Đây là khung cảnh thực của mặt trận Tây Tiến đã được khúc xạ qua tâm hồn lãng mạn, hào hoa của người lính Tây Tiến, phần đông là người trẻ tuổi TP.HN, và được Quang Dũng miêu tả rất thành công xuất sắc bằng miêu tả thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật, đặc biệt quan trọng là thủ pháp trái chiều .
– Đối lập giữa hai câu thơ về cả hình ảnh, nhịp điệu, thanh điệu :
Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
( hai thanh trắc ở cuối câu )
Nhà ai Pha Luông mưa xa bờ ( toàn thanh bằng, hầu hết là thanh không dấu )
– Đối lập giữa hai cặp câu thơ :
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
➜ hoang dại, kinh hoàng, ác liệt
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
➜ nhẹ nhàng, tươi mát, thanh thản
– Thủ pháp nhân hóa, cường điệu : súng ngửi trời, cọp trêu người, …
Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hiện ra trên nền cảnh vạn vật thiên nhiên ấy cũng rất đẹp :
– Có cái tinh nghịch, dí dỏm của những chàng trai TP.HN – cũng là sự thắng lợi vạn vật thiên nhiên ác liệt khi những anh đã “ chạm ” đến trời, đã lên đến đỉnh điểm nhất của mặt trận miền Tây để đánh giặc :
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
– Có sự hòa hợp thật đáng yêu trong tình quân dân kháng chiến :
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi .
– Và ngay đến cái chết, sự ra đi của những anh cũng thanh thản, đẹp tuyệt vời
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời !
Tham khảo: Để trả lời tốt hơn, các bạn có thể tham khảo thêm những bài văn nêu cảm nhận bức tranh thiên nhiên miền Tây Bắc qua khổ đầu bài thơ Tây Tiến hay đã được THPT Sóc Trăng biên soạn.
Bài 3 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Đoạn thơ thứ hai lại mở ra một quốc tế khác với những vẻ đẹp mới của con người và vạn vật thiên nhiên miền Tây, khác với cảnh vật ở đoạn thơ thứ nhất. Hãy nghiên cứu và phân tích để làm rõ vẻ đẹp ấy .
Trả lời
Bức tranh vạn vật thiên nhiên và con người ở đây lại mang những vẻ đẹp mới khác với bức tranh trên, nhưng lại bổ trợ cho bức tranh Tây Tiến thêm hoàn mĩ với những sắc màu đầy ấn tượng, khó quên. Đó là bức tranh mĩ lệ, duyên dáng và đặc biệt quan trọng là rất thanh thản ngỡ như không còn tiếng súng, không còn cuộc chiến tranh, chết chóc của những nơi những anh đã đi qua in rõ tâm hồn người lính Tây Tiến lãng mạn, hào hoa, yêu đời. Có vẻ đẹp tỏa nắng rực rỡ, mĩ lệ mang sắc tố của xứ lạ, phương xa trong một đêm liên hoan quân dân nơi biên giới Lào – Việt ; có vẻ như đẹp thơ mộng, huyền ảo của “ thi trung hữu họa ” trên màng sông nước Châu Mộc như một bức tranh thủy mặc phương Đông. Có thể xem đây là những nét bút rất tài hoa của Quang Dũng bộc lộ một hồn thơ lãng mạn hào hoa, tinh xảo :
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự khi nào
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ .
Chiến tranh không còn nữa, ở đây chỉ có đuốc hoa, xiêm áo bùng cháy rực rỡ và tiếng khèn, điệu nhạc, hồn thơ quấn quýt với tình người, của quân dân kháng chiến và tình nghĩa Việt – Lào gắn bó thủy chung. Cái đẹp ở đây là của xứ lạ phương xa, có nét man dại nên càng thêm đậm đà, mê hoặc .
Vẻ đẹp của bốn câu sau là vẻ đẹp của một bức tranh có gam màu nhạt với những đường nét uyển chuyển, những hình ảnh chấm phá mà đầy sức khêu gợi :
Người đi Mộc Châu chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa .
Một cảnh sông nước huyền ảo, lộng lẫy, đầy chất thơ của Tây Bắc cùng điển hình nổi bật lên hình ảnh cô gái Thái chèo thuyền độc mộc uyển chuyển với bông hoa “ đong đưa ” như làm duyên trên dòng nước lũ .
Trong một bài thơ viết về một mặt trận ác liệt nhất, về những người lính khác thường, một thời đánh giặc anh hùng rực lửa mà có cả một đoạn thơ tám câu mĩ lệ, thanh thản, êm ả dịu dàng như vậy – thì đó chính là lòng sáng sủa, yêu đời, tâm hồn lãng mạng, hào hoa, và trên hết, đó chính là bản lĩnh của nhà thơ – chiến sỹ Quang Dũng .
Bài 4 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Phân tích hình ảnh người lính Tây Tiến được tác giả tập trung chuyên sâu khắc họa ở đoạn thơ thứ ba. Qua đó hãy làm rõ vẻ đẹp lạng mạn và chất bi tráng của hình ảnh người lính Tây Tiến .
Trả lời
Trên cái nền cảnh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, mĩ lệ của mặt trận miền Tây, hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên thật đẹp và đầy ấn tượng, được tác giả cô đúc lại trong tám câu thơ hàm súc, giàu sức quyến rũ và hàm chứa ý nghĩa. Quang Dũng miêu tả rất thật những đồng đội của anh ( đoàn quân Tây Tiến không mọc tóc, da xanh màu lá, … ) nhưng lại đem đến cho họ một vẻ đẹp lãng mạn, hào hoa, đúng với cái chất lính của những chàng trai kinh thành “ đêm mơ Thành Phố Hà Nội dáng kiều thơm ”. Quả đúng như vậy, người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lẫm liệt, hào hùng và sang trọng và quý phái. Sang trọng ở tư thế ra đi, coi cái chết nhẹ như lông hồng ( “ Chiến trường đi chẳng tiếc đầu xanh ” ), sang trọng và quý phái ở những giấc mơ lãng mạn của người người trẻ tuổi Thành Phố Hà Nội. Đây cũng là vẻ đẹp bi tráng của người lính, cả khi sống ( những khuôn mặt tiều tụy vì sốt rét mà vẫn “ dữ oai hùm ”, vẫn “ mắt trừng gửi mộng qua biên giới ” và khi đã quyết tử được bọc lại trong những tấm chiến bào sang chảnh, vạn vật thiên nhiên tấu lên khúc nhạc kinh hoàng và oai hùng để đưa tiền hương hồn người chiến sỹ ). Ở đây, Quang Dũng không hề tránh mặt sự chết chóc, sự khó khăn của người lính ; nhà thơ đã nói lên thực sự cái “ bi ” của mặt trận ác liệt nhưng đã lấy cái “ tráng ” để át cái “ bi ” thành chất “ bi tráng ” của người lính Tây Tiến. Và cái vẻ đẹp bi tráng ấy đã được đẩy tới đỉnh điểm trong hai câu thơ tuyệt bút miêu tả cái chết – bất tử của những anh :
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Chỉ tám câu thơ mà Quang Dũng đã khắc họa được rõ nét chân dung người lính Tây Tiến như một bức tượng đài bất tử về người lính vô danh một thời đánh giặc không thể nào quên .
Tham khảo thêm một số bài văn nếu cảm nhận về hình tượng người lính trong đoạn thứ ba bài thơ Tây Tiến để trả lời tốt hơn câu hỏi này.
Bài 5 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Ở đoạn thơ thứ tư, nỗi nhớ Tây Tiến được miêu tả như thế nào ? Vì sao nhà thơ viết “ Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi ” ?
Trả lời
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia lìa
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
Sông Mã xa rồi. Tây Tiến xa rồi. Ngồi ở Phù Lưu Chanh, Quang Dũng nhớ về mặt trận xưa và những người đồng đội cũ một thời chiến đấu vô cùng gian nan mà rực lửa anh hùng. Giữa nhà thơ và những ngày Tây Tiến có cả một khoảng cách thời hạn và khoảng trống thăm thẳm ( Đường lên thăm thẳm một chia lìa ). Nhưng hồn người Tây Tiến thì vẫn gắn với “ Tây Tiến mùa xuân ấy ” : “ Hồn ai Sầm Nưa chẳng về xuôi ”, có nghĩa là gắn với những ngày tháng đẹp nhất của đoàn quân Tây Tiến, một đoàn quân đã đi vào lịch sử vẻ vang của dân tộc bản địa như một chứng tích không thể nào quên .
Xem thêm: Cảm nhận về khổ thơ cuối bài Tây Tiến
Soạn bài Tây tiến phần Luyện tập
Bài 1 rèn luyện trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Bút pháp của Quang Dũng trong bài thơ là bút pháp hiện thực hay lãng mạn ? Phân tích, so sánh Tây Tiến với bài thơ Đồng Chí của Chính Hữu để làm rõ bút pháp đó .
Trả lời
Bút pháp của Quang Dũng trong bài thơ là bút pháp lãng mạn (khác với Chính Hữu dùng bút pháp tả thực trong bài Đồng chí). Bút pháp lãng mạn là vượt lên trên thực tại (thường là khắc nghiệt) để vươn tới cái đẹp của lý tưởng, tìm cảm giác ở những nơi xứ lạ, phương xa hoặc thiên nhiên hùng vĩ, mĩ lệ, thơ mộng. Nhà thơ thường dùng các thủ pháp phóng đại, cường điệu, đối lập để tô đậm cái phi thường, gây ấn tượng mạnh về cái hùng vĩ, dữ dội và cái thơ mộng, tuyệt mĩ. Có thể so sánh với bút pháp tả thực trong bài Đồng chí của Chính Hữu như sau:
| Đồng Chí | Tây Tiến |
|---|---|
| – Áo anh rách vai
– Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh – Đêm rét chung chăn, thành đôi tri kỉ |
– Áo bào thay chiếu anh về đất
– Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc – Đêm mơ TP.HN dáng kiều thơm |
Với bút pháp lãng mạn, Quang Dũng mới phát huy được sở trường, hồn thơ của mình để đạt được thành công xuất sắc trong Tây Tiến, để lại cho đời một bài thơ bay bổng, say người, tràn trề cảm hứng lãng mạn về hình ảnh một người lính đẹp và một mặt trận lịch sử vẻ vang hồi đầu cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc bản địa .
Tham khảo thêm những đề bài so sánh bài Tây Tiến và Đồng chí
Bài 2 rèn luyện trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Qua bài thơ, anh ( chị ) tưởng tượng như thế nào về chân dung người lính Tây Tiến ?
Trả lời
* Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến :
Qua ngòi bút của Quang Dũng, những người lính Tây Tiến hiện ra đầy oai phong và kinh hoàng khác thường. Thực tế khó khăn thiếu thốn đã làm cho người lính da dẻ xanh tươi, sốt rét làm họ trụi cả tóc. Song, cái nhìn lãng mạn của ông đã thấy họ ốm mà không yếu, đã nhìn thấy bên trong cái hình hài tiều tụy của họ tiềm ẩn một sức mạnh khác thường .
* Chất bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến :
– Khi viết về những người lính Tây Tiến, Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng không gây cảm xúc bi lụy, tang thương. Chính thế cho nên mà hình ảnh những nấm mồ chiến sỹ rải rác nơi rừng hoang biên giới xa xôi đã bị mờ đi trước lí tưởng quên mình vì Tổ quốc của người lính Tây Tiến. Cái thực sự bi thảm những người lính Tây Tiến gục ngã bên đường không có đến cả mảnh chiếu che thân, qua cái nhìn của nhà thơ, lại được bọc trong những tấm áo bào sang chảnh. Và rồi, cái bi thương ấy bị át hẳn đi trong tiếng gầm thét kinh hoàng của dòng sông Mã .
– Cái chết, sự hi sinh của những người lính Tây Tiến được nhà thơ miêu tả thật sang chảnh. Cái chết ấy đã tạo được sự cảm thương thâm thúy ở vạn vật thiên nhiên. Và dòng sông Mã đã trân trọng tiễn đưa linh hồn người lính bằng cách tấu lên khúc nhạc trầm hùng .
– Tóm lại, hình ảnh những người lính Tây Tiến trong đoạn thơ này thấm đẫm đặc thù bi tráng, chói ngời vẻ đẹp lí tưởng, mang hình dáng của những anh hùng kiểu chinh phu thuở xưa một đi không trở lại .
– Tây Tiến là sự kết tinh những sắc thái vừa độc lạ vừa phong phú của ngòi bút Quang Dũng. Nhà thơ đã phát minh sáng tạo được hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến, miêu tả được vẻ đẹp ý thức của những con người tiêu biểu vượt trội cho một thời kì lịch sử vẻ vang một đi không trở lại .
– Thơ ca kháng chiến chống Pháp đã miêu tả thành công xuất sắc hình ảnh người lính. Và Quang Dũng, qua bài thơ Tây Tiến nổi tiếng của mình, đã góp vào viện bảo tàng hình ảnh những người lính đó bức chân dung người lính Tây Tiến rất độc lạ của mình .
Xem thêm những bài văn nêu cảm nhận về hình tượng người lính Tây Tiến trong bài thơ Tây Tiến hay đã được THPT Sóc Trăng tuyển chọn.
Soạn bài Tây Tiến ngắn nhất
Phần này mang nội dung tổng kết những ý chính trong phần hướng dẫn vấn đáp câu hỏi sách giáo khoa. Các bạn dựa vào những ý chính để tự triển khai xong bài soạn của mình :
Câu 1 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Theo văn bản, bài thơ có bốn đoạn. Nêu ý chính cửa mỗi đoạn và chỉ ra mạch link giữa những đoạn .
Trả lời
* Bài thơ chia làm bốn đoạn :
– Đoạn 1 ( từ câu 1 đến câu 14 ) : Nhớ về vạn vật thiên nhiên, núi rừng miền Tây .
– Đoạn 2 ( từ câu 15 đến câu 22 ) : Nhớ về con người miền Tây .
– Đoạn 3 ( từ câu 23 đến câu 30 ) : Nhớ về đoàn binh Tây Tiến .
– Đoạn 4 ( còn lại ) : Lời ước hẹn cùng Tây Tiến .
* Mạch xúc cảm của bài thơ : Bao trùm hàng loạt bài thơ là nỗi nhớ, xuyên suốt bài thơ là những kỉ niệm và nỗi nhớ so với núi rừng và đoàn binh Tây Tiến .
Câu 2 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Nét rực rỡ của bức tranh vạn vật thiên nhiên được vẽ ra ở đoạn thơ thứ nhất ? Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hiện ra trên nền cảnh vạn vật thiên nhiên ấy như thế nào ?
Trả lời
a. Hình ảnh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, kinh hoàng là hình tượng cho những chặng đường hành quân khó khăn .
– Bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, kinh hoàng, hoang sơ của miền Tây : những địa điểm lạ lẫm mà thân mật, nơi những người lính Tây Tiến đã đi qua ( Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch, Mai Châu ) với những sự vật tiêu biểu vượt trội của miền Tây : mây, mưa, thác, cọp … con đường gồ ghề, hiểm trở, cuộc hành quân khó khăn và khắc nghiệt của những người lính Tây Tiến .
– Bức tranh vạn vật thiên nhiên núi rừng miền Tây được mở ra trên chặng đường hành quân của những người lính Tây Tiến, cảnh núi cao, dốc sâu, vực thẳm, rừng dày … liên tục Open trong bài thơ .
– Vẻ hoang sơ, kinh hoàng, ác liệt của Tây Tiến càng bộc lộ rõ nét hơn bằng những thủ pháp nhân hoá, cường điệu : “ súng ngửi trời ” … và :
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người …
Với bức tranh vạn vật thiên nhiên ấy, càng làm điển hình nổi bật hơn vẻ đẹp kiêu hùng, vượt lên trên tổng thể mọi gian khó, mọi mất mát đau thương của những người lính trong đoàn quân Tây Tiến .
b. Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trên nền cảnh vạn vật thiên nhiên ấy càng trở nên hào hùng :
– Có cái tinh nghịch, dí dỏm của những chàng trai TP.HN – Đó là sự thắng lợi vạn vật thiên nhiên khi những anh đã “ chạm ” đến trời, đã lên đến đỉnh điểm nhất của mặt trận miền Tây để đánh giặc :
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
– Có cái gan góc, kiên dũng của những người lính trên nền kinh hoàng và huyền bí của vạn vật thiên nhiên :
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
– Ngay đến cái chết, sự ra đi của những anh thanh thản, đẹp tuyệt vời :
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời
– Có sự hoà hợp đáng yêu trong tình quân dân kháng chiến :
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
Câu 3 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Đoạn thơ thứ hại lại mở ra một quốc tế khác với những vẻ đẹp mới của con người và vạn vật thiên nhiên miền Tây, khác với cảnh vật ở đoạn thơ thứ nhất. Hãy nghiên cứu và phân tích để làm rõ vẻ đẹp ấy. ( soạn bài thơ Tây Tiến – THPT Sóc Trăng )
Trả lời
– Tây Tiến trong đoạn thứ hai hiện lên duyên dáng, mĩ lệ, thanh thản dưới góc nhìn hào hoa, yêu đời .
+ Vẻ đẹp của đêm hội đuốc hoa, xiêm áo bùng cháy rực rỡ, tiếng khèn, điệu nhạc .
+ Sự gắn bó thủy chung giữa tình quân dân kháng chiến tình nghĩa Việt – Lào ( Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa / Kìa em xiêm áo tự khi nào ) .
+ Nhân vật TT tạo nên những giật mình mê hoặc, lôi cuốn hồn vía những chàng trai Tây Tiến đó là những cô gái e ấp tình tứ trong những điệu múa tình tứ .
+ Đó là vẻ đẹp Tây Bắc gắn với hình ảnh cô gái Thái chèo thuyền độc mái uyển chuyển, với bông hoa làm duyên trên dòng nước lũ .
– Cảnh và người Tây Bắc trong kí ức của tác giả : đẹp, có hồn, quyến luyến, tình tứ .
+ Bức tranh 4 có nét đẹp hoang sơ, nên thơ điển hình nổi bật hình ảnh con người “ dáng người trên độc mộc ” đem đến nét đẹp man mác .
+ Cái đẹp trong nỗi buồn hiu hắt đặc trưng miền sơn cước .
+ Trong khoảng trống đó nổi lên sự mềm mại và mượt mà .
Câu 4 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Phân tích hình ảnh người tính Tây Tiến được tác giả tập trung chuyên sâu khắc hoạ ở đoạn thơ thứ ba. Qua đó, hãy làm rõ vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình ảnh người lính Tây Tiến .
Trả lời
– Bức chân dung người lính hiện lên với vẻ đẹp hào hùng :
+ “ Không mọc tóc ” : người lính đầu trọc ( anh vệ trọc ) vì sốt rụng hết tóc .
+ “ Quân xanh màu lá ” : hoàn toàn có thể hiểu là quân thiếu thốn nên da xanh tươi, hoặc người lính phải dùng lá cây để ngụy trang tránh kẻ địch phát hiện .
+ “ Dữ oai hùm ” có oai phong dữ tợn như loài hổ báo rừng xanh. Đây là cách miêu tả ước lệ theo lối cổ .
– Người lính còn hiện lên với vẻ đẹp hào hoa :
+ “ Dáng kiều thơm ” là dáng người mẫu TP. hà Nội. Người lính Tây Tiến nhớ đến tình nhân, hậu phương .
– Quang Dũng đã nói đến sự hi sinh của người lính một cách bi tráng .
“ Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gàm lên khúc độc hành ”
Câu 5 trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Ở đoạn thơ thứ tư, nỗi nhớ Tây Tiến được diễn đạt như thế nào ? Vì sao nhà thơ viết “ Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi ” ?
Trả lời
Đoạn thơ thứ tư là lời ước hẹn cùng Tây Tiến, sự chia tay của Quang Dũng với đồng đội không hẹn ngày gặp lại bởi những trắc trở của cuộc chiến tranh .
Với Quang Dũng cái thời Tây Tiến là một thời đi không trở lại, những kỉ niệm đẹp, thâm thúy không khi nào phai mờ trong kí ức, tâm hồn họ mãi mãi ở lại với Tây Tiến : “ Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi ” .
LUYỆN TẬP
Bài 1 rèn luyện trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Bút pháp của Quang Dũng trong bài thơ là bút pháp hiện thực hay lãng mạn ? Phân tích, so sánh Tây Tiến với bài thơ Đồng chí của Chính Hữu để làm rõ bút pháp đó .
Trả lời
* Bút pháp của Quang Dũng trong bài thơ là bút pháp lãng mạn .
– Tác giả tập trung chuyên sâu tô đậm cái đặc biệt quan trọng, khác thường cái hùng vĩ, hoang sơ của núi rừng và vẻ đẹp hào hùng nhưng cũng rất đỗi hào hoa của người lính Tây Tiến .
* So sánh với bài Đồng chí ( Chính Hữu ) .
– Cảnh và người được được biểu lộ trong cảm hứng hiện thực .
– Tác giả tập trung chuyên sâu tô đậm cái thông thường, cái có thật của đời sống : hình ảnh người nông dân cày lam lũ, sức mạnh của ý thức đồng đội kề vai sát cánh bên nhau ( Súng bên súng đầu sát bên đầu / Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ ) .
Bài 2 rèn luyện trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Qua bài thơ, anh ( chị ) tưởng tượng như thế nào về chân dung người lính Tây Tiến .
Trả lời
* Vẻ đẹp hào hùng nhưng cũng rất đỗi hào hoa của người lính Tây Tiến:
– Khí phách ngang tàng, niềm tin sáng sủa trước khó khăn vất vả, khó khăn
– Hoàn cảnh chiến đấu vô cùng gian nan : bệnh sốt rét, hành quân trên địa hình hiểm trở, vạn vật thiên nhiên chứa đựng những điều nguy khốn, cái chết luôn cận kề .
– Họ vẫn lao vào, mặc kệ gian truân, vượt qua núi cao, vực sâu, thú dữ, bệnh tật .
– Tinh thần sáng sủa, yêu đời bộc lộ qua cách nói táo bạo “ súng ngửi trời ”, “ không mọc tóc ” …
* Sự hào hùng gắn liền với bi tráng : Khi viết về những người lính Tây Tiến, Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng không gây cảm xúc bi lụy, tang thương .
* Nghệ thuật:
– Cảm hứng lãng mạn trên nền hiện thực của cuộc chiến tranh gian nan .
– Chất liệu lấy từ hiện thực chiến đấu của người lính trong thời kì đầu kháng chiến chống Pháp .
– Khai thác thủ pháp trái chiều nhằm mục đích gây ấn tượng can đảm và mạnh mẽ về vạn vật thiên nhiên, con người miền Tây và lính Tây Tiến .
Soạn bài thơ Tây Tiến nâng cao
Câu 1 : Bố cục của bài thơ ?
Gợi ý
Các em tìm hiểu thêm đáp án trên phần soạn bài chương trình chuẩn câu hỏi số 1 .
Câu 2 : Bức tranh vạn vật thiên nhiên và con người ở đoạn 1 ?
Trả lời
Khung cảnh mặt trận vừa hùng vĩ, kinh hoàng lại vừa thơ mộng, trữ tình .
Đối lập giữa hai câu thơ về cả hình ảnh, nhịp điệu, thanh điệu :
Ngàn thước lên cao / ngàn thước xuống ( hai thanh trắc ở cuối câu )
Nhà ai Pha Luông mưa xa bờ ( thanh bằng – thanh ngang )
Thủ pháp nhân hóa, cường điệu : súng ngửi trời, cọp trêu người, …
Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hiện ra với vẻ dóm dỉnh, tinh nghịch .
Câu 3 : Bức tranh vạn vật thiên nhiên ở đoạn 2 và hình ảnh người lính Tây Tiến ở đoạn 4 ?
Gợi ý
Các em tìm hiểu thêm đáp án trên phần soạn bài chương trình chuẩn câu hỏi số 2 và 3 .
Câu 4 : Bút pháp của nhà thơ Quang Dũng trong bài thơ ?
Trả lời
– Bút pháp của nhà thơ Quang Dũng trong bài thơ là Bút pháp lãng mạn .
– Thủ pháp phóng đại, cường điệu, trái chiều để tô đậm cái khác thường, gây ấn tượng mạnh về cái hùng vĩ, kinh hoàng và cái thơ mộng, tuyệt mĩ .
So sánh với bút pháp của Chính Hữu trong bài chiến sỹ :
Đồng chí
Áo anh rách nát vai
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng tán ướt mồ hôi
Đêm rét chung chăn, thành đôi tri kỉ
Tây Tiến
Áo bào thay chiếu anh về đất
Tây tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Đêm mơ TP. Hà Nội dáng kiều thơm
⇒ Bút pháp của Chính Hữu là bút pháp tả thực .
Kiến thức cơ bản bài Tây Tiến
Những kiến thức mà các bạn cần nắm vững
Tác giả bài thơ Tây Tiến – Quang Dũng
Quang Dũng ( 1921 – 1988 ) tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, quê ở làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, Thành Phố Hà Nội. Ông học đến bậc Trung học ở Thành Phố Hà Nội. Sau cách mạng tháng Tám, Quang Dũng tham gia quân đội. Từ sau 1954, ông là biên tập viên Nhà xuất bản Văn học .
Xem chi tiết cụ thể hơn về tiểu sử nhà thơ Quang Dũng
– Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài : làm thơ, viết văn, vẽ tranh và soạn nhạc. Nhưng Quang Dũng trước hết là một nhà thơ, một hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa – đặc biệt quan trọng khi ông viết về người lính Tây Tiến và xứ Đoài ( Sơn Tây ) của mình .
– Quang Dũng chính là lính Tây Tiến ; là người trong cuộc, nên ông rất hiểu mặt trận Tây Tiến và người lính mà ông từng yêu quý, gắn bó, nên đã bộc lộ họ rất thành công xuất sắc trong bài thơ .
Bài thơ Tây Tiến
* Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tây Tiến
Bài thơ Tây Tiến được in trong tập thơ Mây đầu ô (xuất bản năm 1986) nhưng trước đó đã được bao thế hệ người yêu thơ truyền tay tìm đọc.
Tác giả sáng tác bài thơ Tây Tiến năm 1948 tại làng Phù Lưu Chanh khi ông đã rời khỏi đoàn quân Tây Tiến chuyển sang hoạt động tại một đơn vị khác. Đơn vị quân đội Tây Tiến được thành lập năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt Lào, đánh tiêu hao sinh lực Pháp tại Thượng Lào và miền Tây Bắc bộ Việt Nam. Địa bàn hoạt động của đoàn quân Tây Tiến khá rộng; chiến sĩ Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội, có nhiều học sinh, sinh viên, trong đó có Quang Dũng. Họ sống và chiến đấu trong hoàn cảnh gian khổ, thiếu thốn, bệnh sốt rét hoành hành nhưng vẫn lạc quan và chiến đấu anh dũng. Hoạt động được hơn một năm thì đơn vị Tây Tiến trở về Hoà Bình thành lập trung đoàn 52 .
Lúc đầu, nhà thơ đặt tên tác phẩm là Nhớ Tây Tiến, nhưng sau đó lại đổi lại là Tây Tiến. Bài thơ được sáng tác dựa trên nỗi nhớ, hồi ức, kỉ niệm của Quang Dũng về đơn vị chức năng cũ. Thế nên toàn bài thơ là một nỗi nhớ cồn cào, tha thiết .
* Bố cục bài thơ Tây Tiến
Bố cục bài thơ Tây Tiến gồm 4 khổ và cũng hoàn toàn có thể dựa vào cách chia khổ của tác giả để chia thành 4 phần :
- Phần 1 (Đoạn 1): Những kỉ niệm về con người và thiên nhiên miền Tây
- Phần 2 (Đoạn 2): Cảnh và người miền Tây
- Phần 3 (Đoạn 3): Nhớ về người lính trong đoàn binh Tây Tiến
- Phần 4 (Đoạn 4): Lời hẹn ước
* Phương thức biểu đạt của bài thơ Tây Tiến
Bài thơ Tây Tiến được tác giả sử dụng nhiều phương pháp diễn đạt khác nhau : miêu tả, tự sự, biểu cảm. Các phương pháp diễn đạt này được tác giả sử dụng linh động trong những đoạn thơ, những khổ thơ khác nhau. Cụ thể như sau :
- Đoạn 1: Đoạn thơ thứ nhất bài Tây Tiến sử dụng phương thức biểu đạt chính là tự sự, ngoài ra đoạn thơ có sử dụng thêm phương thức biểu đạt biểu cảm.
- Đoạn 2: Đoạn thơ thứ 2 bài Tây Tiến có phương thức biểu đạt chính là tự sự.
- Đoạn 3: Đoạn thơ thứ 3 bài Tây Tiến có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm, ngoài ra đoạn thơ còn có sử dụng phương thức biểu đạt miêu tả.
- Đoạn 4: Đoạn thơ thứ 4 bài Tây Tiến có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm.
* SƠ ĐỒ TƯ DUY TÂY TIẾN
* Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến
Tây Tiến là bài thơ về người lính của một thời anh hùng rực lửa hồi đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Đó là những chàng trai kinh thành Hà Nội “xếp bút nghiên” lên đường đi đánh giặc ở miền Tây. Ở họ, có cả chất hào hoa nghệ sĩ, có cả cái nhìn lãng mạn mang màu sắc tráng sĩ thời xưa nhưng vượt lên trên hết là vẻ đẹp hồn nhiên, vô tư, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng, đi vào cuộc chiến với tất cả nỗi đam mê của người thanh niên yêu nước: “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
Đặc sắc của bài thơ là cảm hứng lãng mạn và niềm tin bi tráng. Nhờ cảm hứng lãng mạn, Quang Dũng đã tái hiện được khung cảnh mặt trận Tây Tiến với một vẻ đẹp riêng : vừa kinh hoàng, ác liệt lại thơ mộng, trữ tình. Bên cạnh những dốc cao, vực sâu, tiếng thét oai linh của Thần Núi “ cọp trêu người ” là những mái nhà thấp thoáng trong mưa bay, những bản làng cơm lên khói và nhất là những cô gái Mai Châu đẹp như những bông hoa rừng. Nhà thơ cũng ghi lại một đêm liên hoan nơi biên giới Lào – Việt mang sắc tố của xứ lạ phương xa, một buổi chiều trên sông nước Châu Mộc đầy chất thơ với cái “ dáng ” rất tạo hình của cô lái đò người Thái, cái ngả nghiêng “ đung đưa ” của những bông hoa trên dòng thác lũ .
Cảm hứng lãng mạn và ý thức bi tráng đã giúp nhà thơ khắc hoạ thành công xuất sắc chân dung người lính Tây Tiến của mình. Quang Dũng không hề tránh mặt sự chết chóc, gian nan của người lính ; nhà thơ đã nói lên thực sự cái “ bi ” của mặt trận ác liệt nhưng đã lấy cái “ tráng ” để át cái “ bị ” thành chất “ bi tráng ” của người lính Tây Tiến. Đoàn binh không mọc tóc, quân xanh màu lá mà vẫn dữ oai hùm, vẫn đêm mơ TP. Hà Nội dáng Kiều thơm. Và rải rác biên cương mổ viễn xứ nhưng có hề chi trước cái tư thế ra đi thật đẹp của người lính : Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh. Vẻ đẹp bi tráng ấy đã được đẩy tới đỉnh điểm trong hai câu thơ tuyệt bút miêu tả cái chết – bất tử của những anh :
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành .
Tây Tiến là cuộc sống, là tấc lòng, là con người rất thật của Quang Dũng. Cảm xúc mãnh liệt và chân thực đã được một ngòi bút tài hoa diễn tả trong những vần điệu đầy chất nhạc, chất hoạ, chất thơ, đã truyền được cái dữ dội, hào hùng, cả cái tươi mát của núi rừng Tây Bắc và tâm hồn lãng mạn của những người lính Tây Tiến, làm sống lại hào khí đánh giặc của một thời anh hùng rực lửa không thể nào quên.
Tham khảo thêm 1 số ít bài văn nghiên cứu và phân tích bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng để hiểu rõ hơn về tác phẩm này, nghe bài nghiên cứu và phân tích bài Tây Tiến trên Youtube cùng THPT Sóc Trăng nhé .
Ghi nhớ
Với cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công xuất sắc hình tượng người lính Tây Tiến trên cái nền cảnh vạn vật thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, kinh hoàng và mĩ lệ. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng sẽ còn có sức mê hoặc vĩnh viễn so với người đọc .
// Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 12 bài Tây Tiến này sẽ giúp các bạn ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học. Chúc bạn luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.
[ĐỪNG SAO CHÉP] – Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Tây tiến một cách tốt nhất. “Trong cách học, phải lấy tự học làm cố” – Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.
Soạn bài Tây Tiến của Quang Dũng được THPT Sóc Trăng biên soạn giúp bạn ôn tập kiến thức và trả lời câu hỏi soạn bài Tây Tiến trang 90 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp