Tác giả
– Cho đến nay, vẫn chưa biết đích xác Hô-me-rơ là ai .– Có nhiều thần thoại cổ xưa kể về nhà thơ mù này. Phổ biến hơn cả là câu truyện kể về ông là con một mái ấm gia đình nghèo và được sinh ra bên dòng sông Mê-lét vào khoảng chừng thế kỉ IX-VIII trước Công nguyên .
– Ông mang tên Mê-lê-xi-gien (nghĩa là con của dòng sông Mê-lét).
Tác phẩm
Sử thi I-li-át và Ô-đi-xê
– I-li-át gồm 15 693 câu thơ. Tác phẩm kể về cơn giận của anh hùng Asin. I-li-át là bài ca chiến trận. Tác phẩm ca tụng sức mạnh thể xác của con người .– Ô-đi-xê gồm 12110 câu thơ, chia thành 24 khúc ca. Ô-đi-xê kể về cuộc hành trình dài trở về quê nhà của Uy-lít-xơ sau thắng lợi thành Tơ-roa. Ô-đi-xê là bài ca về đời sống độc lập. Tác phẩm ca tụng sức mạnh trí tuệ của con người .
ND chính
Qua cảnh vợ chồng sum vầy sau hai mươi năm xa cách, Hơ – me – rơ đã khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của Uy – lít – xơ và Pê – nê – lốp .
Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về
Tóm tắt
Sau khi hạ được thành Tơ-roa, Uy-lít-xơ “ hồi quân ” trở về quê nhà. Chàng phải lênh đênh góc biển chân trời mười năm đằng đẵng mà vẫn chưa về tới quê nhà. Chàng bị nữ thần Ca-líp-xô, vì yêu chàng nên cầm giữ. Cảm thương số phận Uy-lít-xơ, thần Dớt sai Héc-mét đến lệnh cho Ca-líp-xô phải để chàng đi. Bị bão đánh chìm bè, chàng dạt vào xứ Phê-a-ki, được công chúa Nô-xi-ca yêu và nhà vua tiếp đãi tử tế. Theo ý nhà vua, Uy-lít-xơ kể lại những chuyện li kì, mạo hiểm trên bước đường khó khăn phiêu bạt của mình cùng đồng đội : chuyện thoát khỏi xứ sở những tên khổng lồ một mắt, chuyện thoát khỏi tiếng hát đầy điệu đàng của những nàng tiên cá Xi-ren nguy hại, … Cảm phục, nhà vua cho thuyền đưa chàng về quê nhà I-tác. Về đến nhà, chàng giả dạng người hành khất nên Pê-nê-lốp, vợ chàng, không nhận ra. Để vấn đáp sự thúc ép của bọn cầu hôn, Pê-nê-lốp thách ai giương được chiếc cung của Uy-lít-xơ và bắn một phát xuyên qua mười hai chiếc vòng rìu thì sẽ lấy người đó. Tất cả bọn cầu hôn đều thất bại, Uy-lít-xơ xin được bắn và chàng đã thắng. Nhân thời cơ đó, cha con chàng trừng trị bọn cầu hôn cùng những gia nhân phản bội .
Tìm hiểu chung
Vị trí đoạn trích
Đoạn trích thuộc khúc ca thứ XXIII của sử thi Ô-đi-xê .
Bố cục (2 phần)
– Phần 1 ( từ đầu … người kém gan góc ) : Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, Pê – nê – lốp chưa chịu nhận chồng– Phần 2 ( còn lại ) : Pê-nê-lốp chưa chịu nhận chồng .
Tìm hiểu chi tiết
Nhân vật Pê-lê-lốp
– Diễn biến tâm lí của Pê-nê-lốp khi nhận được tin Ô-đi-xê đã trở về :+ Nàng không tin Ô-đi-xê đã trở về, cương quyết bác bỏ quan điểm của nhũ mẫu. Nàng cho rằng đó là một vị thần đã ra tay giúp sức còn chồng nàng đã chết nơi đất khách lâu rồi .+ Nhũ mẫu đưa ra những dẫn chứng để chứng tỏ : Vết sẹo ở cổ chân, lời thề và tổng thể tính mạng con người của mình để thề nhưng Pê-lê-lốp vẫn không tin và nàng quyết định hành động xuống đến tận nơi để quan sát .– Khi gặp Ô-đi-xê :+ Nàng phân vân, không biết nên đứng xa hay đứng gần, nàng ngồi lặng thinh trên ghế hồi lâu .+ Lòng sửng sốt, khi đăm đăm âu yếm nhìn chồng, khi lại không nhận ra chồng .=> Chứng tỏ nàng rất thận trọng, trong lòng cực kỳ xúc động .+ Tê-lê-mác trách móc : “ Mẹ ơi mẹ thật tàn ác và lòng mẹ gian ác quá chừng ” .+ Nàng phân vân cao độ, tâm trạng cực kỳ xúc động .+ Nàng tìm cách để thử thách Ô-đi-xê .+ Nàng nói với con trai : “ Cha mẹ có những tín hiệu riêng chỉ có hai người biết với nhau mà người ngoài không biết ”. Nàng ra lệnh vận động và di chuyển cái giường cưới ( nơi chứa đựng bí hiểm của hai người ), hai người đã nhận ra nhau nhờ tín hiệu này => Mâu thuẫn đã được xử lý .+ Pê-lê-lốp nhận ra chồng : nàng bủn rủn chân tay, nàng chạy lại, nước mắt chan hòa, ôm, hôn chồng, nói trong nước mắt và lý giải cho Uy-lít-xơ hiểu .=> Sự thận trọng ấy cho ta thấy được sự phức tạp của thời đại, những gian truân luôn luôn rình rập đe dọa họ .=> Pê-lê-lốp tiêu biểu vượt trội cho hình ảnh người phụ nữ Hi Lạp, mưu trí, giàu nghị lực, thận trọng, khôn ngoan, chung thủy .
Nhân vật Uy-lít-xơ
– Được tác giả khắc họa một cách tài tình, khôn khéo với những phẩm chất đồng điệu : gan góc, mưu trí khôn ngoan “ vì có trong đầu một ý nghĩ rất khôn. ”+ Nhắc nhở Tê-lê-mác cẩn trọng với người nhà của bọn cầu hôn -> người từng trải, đầy kinh nghiệm tay nghề+ Trách móc, hờn dỗi Pê-nê-lốp về việc nàng vẫn giữ nguyên thái độ hoài nghi “ nàng có một trái tim sắc đá … ”– Khi nhận ra nhau : Uy-lít-xơ không chùng bước trước nguy hiểm đã “ ôm lấy vợ, khóc dầm dề ” -> cảm động vì tấm lòng cao đẹp của Pê-nê-lốp và tiếp đón niềm niềm hạnh phúc sau 20 năm xa cách, thổ lộ tình cảm không chút giấu giếm .=> Uy-lít-xơ là bộc lộ xinh xắn của trí mưu trí, nghị lực, gan góc, nhạy bén trong mọi hành vi, đặc biệt quan trọng là tình cảm thủy chung với mái ấm gia đình, quê nhà .
Giá trị nội dung
Đoạn trích đề cao trí tuệ và lòng chung thuỷ của con người.
Giá trị nghệ thuật
Miêu tả tâm lí nhân vật một cách cụ thể đơn cử, lối so sánh có đuôi dài rất sinh động, giàu hình ảnh mang đặc trưng của sử thi .Ngôn ngữ trong sáng, hào hùng, giọng điệu kể chuyện chậm rãi, tha thiết .
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Bố cục: Đoạn trích có thể chia làm 2 phần
– Phần một từ đầu đến “ … người kém dũng mãnh ” : Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật ( nhũ mẫu Ơ-ri-clê, con trai Tê-lê-mác, Pê-nê-lốp, Uy-lít-xơ ), Pê-nê-lốp thận trọng chưa chịu nhận chồng .– Phần hai là đoạn còn lại. Pê-nê-lốp thử thách Uy-lít-xơ về bí hiểm của chiếc giường, hai vợ chồng được sum vầy .
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Phẩm chất của Uy-lít-xơ qua tâm trạng của chàng khi gặp vợ :
– Khi Pê-nê-lốp không chịu nhận chàng là chồng và người con trai tỏ thái độ khi mẹ không chịu nhân cha, Uy-lít-xơ vẫn mỉm cười bảo : “ Đừng làm rầy mẹ, mẹ còn muốn thử thách cha ở tại nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra, chắc như đinh như vậy ? ”. Điều này biểu lộ sự nhẫn nại, bình tĩnh của Uy-lít-xơ và niềm tin mãnh liệt của chàng so với vợ .– Uy-lít-xơ bàn với con trai về việc đối phó với những mái ấm gia đình quyền quý và cao sang có người bị chàng giết. Điều này bộc lộ sự khôn ngoan và sáng suốt của Uy-lít-xơ .– Uy-lít-xơ hờn dỗi khi Pê-nê-lốp mãi vẫn không nhận ra chàng và chàng khóc khi nghe vợ lý giải nguyên do. Điều đó chứng tỏ Uy-lít-xơ là một người rất giàu tình cảm, rất yêu vợ và trân trọng đời sống mái ấm gia đình .
Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Pê-nê-lốp ” rất đỗi phân vân ” vì nếu vị hành khất là chồng nàng thực thì tại sao trong lần gặp trước lại không nói ra. Hơn nữa, nếu Pê-nê-lốp vội vã mà nhận lầm thì danh dự của nàng sẽ bị tổn thương rất lớn – đây là điều tối kị của Hy Lạp .– Cũng giống như Uy-lít-xơ, Pê-nê-lốp có những phẩm chất cao đẹp, đó là vẻ đẹp trí tuệ, sự bình tĩnh, tự tin, sự quyết đoán và luôn dữ thế chủ động trong mọi trường hợp .– Pê-nê-lốp phải dùng đến cách thử bí hiểm của chiếc giường trong màn nhận mặt vì bí hiểm ấy giúp giải đáp được nhiều mối hoài nghi. Trước hết, để Pê-nê-lốp biết đó không phải là Uy-lít-xơ giả. Sau nữa, nó còn là vật chứng cho lòng chung thủy của nàng. Nếu chiếc giường đã bị chuyển đi hoặc đã không còn là bí hiểm của riêng hai vợ chồng nữa thì cũng có nghĩa là phẩm giá của Pê-nê-lốp cũng không còn nguyên vẹn. Phép thử ấy không những chỉ nói lên phẩm chất kiên trinh của Pê-nê-lốp mà còn khắc sâu sự bền vững và kiên cố của tình cảm mái ấm gia đình, tình cảm vợ chồng cha con .– Hành động của Pê-nê-lốp ( một sự thận trọng gần như thái quá ) tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy được đặc thù phức tạp của thời đại – nơi mà những nguy hiểm luôn rình rập, rình rập đe dọa con người .
Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Cách kể của Hô-me-rơ qua đoạn này bộc lộ đặc trưng của phong thái kể chuyện sử thi, vừa chậm rãi, vừa tỉ mỉ, sang trọng và quý phái. Ở đoạn trích này Pê-nê-lốp hoài nghi, không tin Uy-lít-xơ là người chồng xa cách của mình. Do đó kiểu kể chuyện tỉ mỉ này tạo ra những đoạn đối thoại mang hình thức thăm dò, thử phản ứng từ đó dẫn tới thực chất của yếu tố .– Để khắc họa thực chất nhân vật, Hô-me-rơ thường sử dụng hình thức gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ rất thông dụng trong sử thi Hi Lạp ( ví dụ : Pê-nê-lốp thận trọng, nhũ mẫu Ơ-ri-clê hiền thảo, Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại … ). Điều này tạo cho sử thi phong thái riêng, mê hoặc, rực rỡ, làm thể hiện phẩm chất cao đẹp của những nhân vật– Biện pháp thẩm mỹ và nghệ thuật được Hô-me-rơ sử dụng ở khố cuối đoạn trích ( “ Dịu hiền ” … “ buông rời ” ) là giải pháp so sánh có đuôi dài ( so sánh lan rộng ra ), vế so sánh được nói trước, dài hơn với hình ảnh đơn cử, sinh động, như cái đòn kích bẩy nghệ thuật và thẩm mỹ, tạo hiệu suất cao cao cho câu văn .
Luyện tập
Bài 1 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Tổ chức diễn kịch cảnh “ cảnh nhận mặt phẳng phép thử bí hiểm của chiếc giường ”
Bài 2 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Nhập vai kể lại cảnh nhận mặt :Sau khi tàn phá hết bọn cầu hôn to gan cùng với con trai tôi là Tê-lê-mác trừng trị lũ nô lệ phản chủ. Tôi rất hoảng sợ thời gian gặp Pê-nê-lốp. Khi nàng khởi đầu đặt chân vào, nàng ngồi đối lập tôi nhưng im re, có lúc tôi thấy nàng nhìn tôi âu yếm, lúc lại lãnh đạm lạnh nhạt. Rồi nàng lên tiếng muốn tôi nhận ra tín hiệu riêng để nhận ra nhau, vừa nghe nàng nói tôi đã nhận ra người vợ cao quý của mình muốn gì. Tôi dặn dò con trai cẩn trọng trước sự trả thù của bọn cầu hôn, nhắc gia nhân mặc quần áo đẹp để người ngoài tưởng trong nhà làm lễ cưới .Khi nàng Pê-nê-lốp nhắc nhũ mẫu Ơ-ri-cle khiêng chiếc giường ra khỏi gian phòng có vách tường bền vững và kiên cố thì tôi lên lời nói về những bí hiểm trong quy trình chế tác ra chiếc giường. Nhưng vừa dứt lời bỗng thấy Pê-nê-lốp ôm chầm lấy tôi cùng những giọt nước mắt ngọt ngào, lúc này tôi nhận thấy sự chung thủy và sự mưu trí của vợ, tôi ôm lấy nàng sau bao năm xa cách .
Câu 2 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tôi trở về ngôi nhà thân thương của mình sau hai mươi năm ròng rã bên ngoài. Một niềm vui vô bờ khi đặt chân đến ngôi nhà, gặp lại người thân, bạn bè, gia nhân thế nhưng họ lại không nhận ra tôi và người vợ yêu dấu ngày nào nay lại lạnh nhạt. Trải qua thử thách khi tiêu diệt được bọn cầu hôn vô nhân, tôi bước vào nhà những mong được ôm lấy vợ mình nhưng nàng lại đắn đo, nhìn tôi như người xa lạ. Tim tôi nhói đau, chẳng lẽ nàng lại không nhận ra tôi, chẳng nhẽ thời gian đã làm cho nàng quên đi người chồng thuở nào. Cuối cùng nàng đặt ra thử thách “chiếc giường” để chắc chắn tôi là chồng của nàng. Tôi biết ơn sự thông tuệ của nàng, sự cẩn trọng của nàng, điều đó cho thấy nàng chưa bao giờ dễ dãi, chưa bao giờ hết mong nhớ người chồng này. Tôi nhận biết chiếc giường và bí mật giữa hai vợ chồng một cách dễ dàng. Vợ tôi xúc động ôm trầm lấy, nàng nhỏ những giọt lệ vui mừng chào đón sự trở về của chồng. Cả gia đình ai nấy đều vui mừng và hạnh phúc chào đón tôi trở về.
Hãy theo dõi video sau đây để hiểu hơn về tác phẩm Uy-lít-xơ trở về nhé !Uy-lít-xơ trở về là tác phẩm rất ấn tượng trong chương trình ngữ văn Trung học Phổ Thông. Soạn bài thâtj kĩ tác phẩm Uy-lít-xơ trở về sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm cũng như cảm nhận được thâm thúy giá trị của tác phẩm văn học. Hy vọng bài viết trên hoàn toàn có thể giúp ích được cho bạn trong học tập .
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp