Mỗi đứa trẻ được sinh ra và lớn lên đều trải qua những biến đổi tâm sinh lý khác nhau. Vì vậy, không ít cha mẹ gặp khó khăn trong quá trình tìm hiểu để giáo dục trẻ như thế nào cho phù hợp. Để giúp cho cha mẹ hiểu hơn về đặc điểm tâm lý trẻ theo từng lứa tuổi học đường, hãy cùng Thanhbinhpsy tìm hiểu trong bài viết sau.
Tâm lý của trẻ mẫu giáo (3 – 6 tuổi)
Trẻ em khởi đầu có sự tiếp xúc với bên ngoài, có nhiều em hứng thú với việc tới lớp, nhưng trái lại cũng có rất nhiều em có tâm lý sợ tới trường. Thậm chí có những em nhỏ thường kêu với cha mẹ đau bụng vào sáng thứ 2, tuy nhiên triệu chứng này của những em cũng nhanh biến mất nếu như cha mẹ cho phép nghỉ học ở nhà buổi hôm đó .
Rõ ràng đó là những tín hiệu tâm lý của trẻ nhỏ sợ đi học. Nguyên nhân chính đó là những em chưa tìm thấy hứng thú trong việc đi học, hoặc cảm thấy sợ cô giáo, sợ bị bạn bắt nạt …. Cũng trong quá trình này những em có hứng thú với việc tò mò quốc tế xung quanh, tò mò và liên tục vướng mắc những yếu tố với cha mẹ. Nếu cha mẹ hiểu được tâm lý của con, và khuynh hướng sẽ hoàn toàn có thể đem lại nhiều hiệu suất cao tích cực .
Ở giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi này, trí tưởng tượng của trẻ phát triển mạnh và phần lớn thời gian của trẻ là chơi đùa. Trẻ chơi mà học và học mà chơi. Chúng tự nghĩ ra những trò chơi và chơi mãi không chán, đôi khi quên cả đi vệ sinh.
Trẻ con ở lứa tuổi này không thích những game show phức tạp, nhiều quy tắc. Những game show ngắn sẽ thích hợp với trẻ ở lứa tuổi này vì khoảng chừng thời hạn quan tâm, tập trung chuyên sâu của trẻ không lê dài. Trẻ thường bắt chước theo những nhân vật trên phim, kịch .
Trẻ em quy trình tiến độ này luôn muốn là TT chú ý quan tâm của người lớn. Khi trẻ làm được việc gì mà trẻ cho là rất “ xuất sắc ” nhưng với người lớn thì họ cho rằng rất thông thường, trẻ thường cáu giận, quấy khóc cho đến khi được người khác công nhận. Trẻ không thích bị chê trong tuổi này và rất dễ tủi thân, hay vùng vằng, làm mình mẩy để được dỗ dành .
Tham khảo các giai đoạn phát triển tâm lý người theo Sigmund Freud: https://futurelink.edu.vn/cac-giai-doan-phat-trien-tam-ly-cua-con-nguoi-theo-sigmund-freud/
Tâm lý trẻ tiểu học (6 – 12 tuổi)
Đây là lứa tuổi tiên phong đến trường trở thành học sinh và có hoạt động giải trí chủ yếu. Trẻ em lứa tuổi học sinh tiểu học triển khai bước chuyển từ hoạt động giải trí đi dạo là hoạt động giải trí chủ yếu sang học tập là hoạt động giải trí chủ yếu. Là hoạt động giải trí lần tiên phong Open với tư cách là chính nó, hoạt động giải trí học tập có vai trò và ý nghĩa đặc biệt quan trọng quan trọng so với sự tăng trưởng tâm lý của học sinh tiểu học .
Cùng với đời sống nhà trường, hoạt động giải trí học tập đem đến cho trẻ nhiều điều mà trước kia trẻ chưa khi nào có được hoặc không hề tiếp cận được. Từ đó, cùng với sự tăng trưởng về sức khỏe thể chất và dựa trên những thành tựu tăng trưởng tâm lý đã đạt được của quá trình trước, trẻ sẽ tạo lập nên những cái mới trong đời sống tâm lý của mình, mà trước hết là tính chủ định, kĩ năng thao tác trí óc, sự phản tỉnh những cấu trúc tâm lý mới đặc trưng cho lứa tuổi này .
Ngoài ra, nhà trường và hoạt động giải trí học tập cũng đặt ra cho trẻ những yên cầu mới của đời sống. Trẻ không riêng gì phải tự lập lấy vị trí của mình trong thiên nhiên và môi trường “ trung lập về tình cảm ”, mà còn phải thích ứng với những gò bó không tránh khỏi và đồng ý việc một người lớn ngoài mái ấm gia đình ( thầy, cô giáo ) sẽ đóng vai trò số 1 trong đời sống của trẻ .
Trẻ chẳng những phải ý thức và có thái độ nghĩa vụ và trách nhiệm trong việc triển khai những trách nhiệm của mình, đặc biệt quan trọng là trách nhiệm học tập và biết tinh chỉnh và điều khiển hành vi của mình một cách có chủ định, đồng thời phải có năng lực thiết lập, quản lý và vận hành cùng một lúc những mối quan hệ với những đối tượng người dùng khác nhau và mang những đặc thù khác nhau .
Trước những thử thách này, trẻ dù muốn hay không cũng phải lĩnh hội những phương pháp, phương pháp phức tạp hơn của hành vi và hoạt động giải trí để thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu và yên cầu của đời sống nhà trường và nhờ vậy “ đẩy ” được sự tăng trưởng của mình lên một mức cao hơn .
Tuổi tiểu học là tuổi của sự tăng trưởng hồn nhiên bằng phương pháp lĩnh hội. Cùng với việc lĩnh hội, tiếp thu một mạng lưới hệ thống tri thức về những môn học, trẻ nhỏ học cách học, học kĩ năng sống trong thiên nhiên và môi trường trường học và thiên nhiên và môi trường xã hội .
Cùng với sự ảnh hưởng tác động khá lớn của thiên nhiên và môi trường giáo dục mái ấm gia đình và quan hệ bạn hữu cùng tuổi, cùng lớp và trường học, học sinh tiểu học lĩnh hội những chuẩn mực quy tắc đạo đức của hành vi. Sự lĩnh hội trên tạo ra những đổi khác cơ bản trong sự tăng trưởng tâm lý của học sinh tiểu học. Chúng không chỉ bảo vệ cho những em thích ứng với đời sống nhà trường và hoạt động học, mà còn sẵn sàng chuẩn bị cho những em những bước ngoặt quan trọng trong đời sống ở tuổi thiếu niên, lứa tuổi có xu thế vươn lên làm người lớn .
Xem thêm >>> Dịch Vụ Tham Vấn Tâm Lý Qua Video Call
Tâm lý lứa tuổi trung học cơ sở
Đặc điểm hoạt động học tập ở nhà trường THCS
Động cơ học tập của học sinh trung học cơ sở rất đa dạng và phong phú phong phú, nhưng chưa vững chắc, nhiều khi còn biểu lộ sự mâu thuẩn của nó. Thái độ so với học tập của học sinh trung học cơ sở cũng rất khác nhau. Tất cả những em đều ý thức được tầm quan trọng và sự thiết yếu của học tập, nhưng thái độ sự biểu lộ rất khác nhau, được bộc lộ như sau :
Trong thái độ học tập: từ thái độ rất tích cực, có trách nhiệm, đến thái độ lười biếng, thơ ơ thiếu trách nhiệm trong học tập.
Trong sự hiểu biết chung: từ mức độ phát triển cao và sự ham hiểu biết nhiều lĩnh vực tri thức khác nhau ở một số em, nhưng ở một số em khác thì mức độ phát triển rất yếu, tầm hiểu biết rất hạn chế.
Trong phương thức lĩnh hội tài liệu học tập: từ chỗ có kỹ năng học tập độc lập, có nhiều cách học đến mức hoàn toàn chưa có kỹ năng học tập độc lập, chỉ biết học thuộc lòng từng bài, từng câu, từng chữ.
Trong hứng thú học tập: từ hứng thú biểu hiện rõ rệt đối với một lĩnh vực tri thức nào đó và có những việc làm có nội dung cho đến mức độ hoàn toàn không có hứng thú nhận thức, cho việc học hoàn toàn gò ép, bắt buộc.
Sự phát triển trí tuệ của học sinh THCS
Học sinh trung học cơ sở có năng lực nghiên cứu và phân tích, tổng hợp phức tạp hơn khi tri giác những sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Khối lượng tri giác tăng lên, tri giác trở nên có kế hoạch, có trình tự và triển khai xong hơn .
Ở lứa tuổi này trí nhớ biến hóa về chất. Trí nhớ từ từ mang đặc thù của những quy trình được tinh chỉnh và điều khiển, kiểm soát và điều chỉnh và có tổ chức triển khai. Học sinh trung học cơ sở có nhiều văn minh trong việc ghi nhớ tài liệu trừu tượng, từ ngữ, những em khởi đầu biết sử dụng những chiêu thức đặc biệt quan trọng để ghi nhớ và nhớ lại .
Khi ghi nhớ những em đã biết thực thi những thao tác như so sánh, hệ thống hoá, phân loại. Tốc độ ghi nhớ và khối lượng tài liệu được ghi nhớ tăng lên. Ghi nhớ máy móc ngày càng nhường chỗ cho ghi nhớ logic, ghi nhớ ý nghĩa. Hiệu quả của trí nhớ trở nên tốt hơn, những em không muốn thuộc lòng mà muốn tái hiện bằng lời nói của mình .
Sự tăng trưởng chú ý quan tâm của học sinh trung học cơ sở diễn ra rất phức tạp, vừa có chú ý quan tâm chủ định vững chắc, vừa có sự chú ý quan tâm không bền vững và kiên cố. Ở lứa tuổi này tính lựa chọn chú ý quan tâm nhờ vào rất nhiều vào đặc thù của đối tượng người dùng học tập và mức độ hứng thú của những em với đối tượng người dùng đó. Vì thế trong giờ học này thì những em không tập trung chuyên sâu quan tâm, nhưng giờ học khác thì lại thao tác rất trang nghiêm, tập trung chuyên sâu quan tâm cao độ .
Sự hình thành kiểu quan hệ mới
Học sinh trung học cơ sở có nhu yếu lan rộng ra quan hệ với người lớn và mong ước người lớn quan hệ với nó một cách bình đẳng, không muốn người lớn coi nó như trẻ con mà phải tôn trọng nhân cách, phẩm giá, tin yêu và lan rộng ra tính độc lập của những em .
Để duy trì sự biến hóa mối quan hệ giữa những em và người lớn, những em có những hình thức chống cự, không phục tùng. Tuy nhiên không phải mọi người lớn đều nhận thức được nhu yếu này của những em, nên điều này là nguyên do dẫn đến sự xung đột giữa những em với người lớn .
Tính độc lập và quyền bình đẳng trong quan hệ của những em với người lớn là yếu tố phức tạp và nóng bức nhất trong sự tiếp xúc của những em với người lớn và trong sự giáo dục những em ở lứa tuổi này .
Những khó khăn vất vả đặc trưng này hoàn toàn có thể xử lý, nếu người lớn và những em thiết kế xây dựng được mối quan hệ bè bạn, hoặc quan hệ có hình thức hợp tác trên cơ sở tôn trọng, tin cậy trợ giúp lẫn nhau. Sự hợp tác này được cho phép người lớn đặt những em vào vị trí mới – vị trí của người giúp việc và người bạn trong những việc làm khác nhau, còn bản thân người lớn trở thành người mẫu mực và người bạn đáng tin cậy của những em .
Hoạt động giao tiếp với bạn bè
Sự tiếp xúc ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở là một hoạt động giải trí đặc biệt quan trọng, mà đối tượng người tiêu dùng của hoạt động giải trí này là người khác như người bạn, người chiến sỹ. Nhờ hoạt động giải trí tiếp xúc mà những em nhận thức được người khác và bản thân mình ; đồng thời qua đó làm tăng trưởng mộtsố kiến thức và kỹ năng như kiến thức và kỹ năng so sánh, nghiên cứu và phân tích, khái quát hành vi của bản thân và của bạn, làm đa dạng chủng loại thêm những hình tượng về nhân cách của bạn và của bản thân .
Về đặc thù quan hệ giữa những em trai và những em gái ở lứa tuổi này : Có sự đổi khác cơ bản so với lứa tuổi trước, những em đã khởi đầu chăm sóc lẫn nhau, ưa thích nhau và do đó chăm sóc đến hình thức bề ngoài của mình. Có nhiều học sinh lớp 8.9, đặc biệt quan trọng là em gái hay chú ý đến yếu tố ai yêu ai, nhưng điều này rất bí hiểm, chỉ kể cho những người bạn rất thân thiện và đáng tin cậy .
Ở học sinh lớp 6,7 tình bạn nam nữ ít nảy sinh, nhưng các học sinh lớp 8,9 thì nẩy sinh thường xuyên, sự gắn bó hai bên rất thân thiết và nó giữ một vị trí lớn trong cuộc sống của các em. Tất nhiên quan hệ nam nữ ở lứa tuổi này cũng có thể lệch lạc. Quan hệ về bạn khác giới không đúng mực, đưa đến chỗ đua đòi chơi bời, bỏ việc học tập và những công việc khác.
Sự hình thành tự ý thức
Học sinh trung học cơ sở mở màn Open sự chăm sóc đến bản thân, đến những phẩm chất nhân cách của mình, những em có biểu lộ nhu yếu tự nhìn nhận, nhu yếu so sánh mình với người khác. Các em khởi đầu xem xét mình, vạch cho mình một nhân cách tương lai, muốn hiểu biết mặt mạnh, mặt yếu trong nhân cách của mình .
Sự khởi đầu hình thành và tăng trưởng tự ý thức đã gây nhiều ấn tượng thâm thúy đến hàng loạt đời sống tâm lý của lứa tuổi này, đến hoạt động giải trí học tập, đến sự hình thành quan hệ qua lại với mọi người .
Sự tự ý thức của lứa tuổi này được bắt đầu từ sự nhận thức hành vi của mình, từ những hành vi riêng lẻ, đến toàn bộ hành vi và cuối cùng là nhận thức về những phẩm chất đạo đức, tính cách và khả năng của mình.
Đặc điểm quan trọng về tự ý thức của lứa tuổi này là mâu thuẩn giữa nhu yếu khám phá bản thân với kỹ năng và kiến thức chưa không thiếu để nghiên cứu và phân tích đúng đắn sự biểu lộ của nhân cách .
Ý nghĩa quyết định hành động để tăng trưởng tự ý thức ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở là đời sống tập thể của những em, nơi mà nhiều mối quan hệ giá trị đúng đắn, mối quan hệ này sẽ hình thành ở những em lòng tự tin và sự tự nhìn nhận của mình .
Sự hình thành tình cảm
Tình cảm những em học sinh trung học cơ sở thâm thúy và phức tạp. Điểm điển hình nổi bật ở lứa tuổi này là dễ xúc động, dễ bị kích động, vui buồn chuyển hoá thuận tiện, tình cảm còn mang tính bồng bột. Đặc điểm này là do ảnh hưởng tác động của sự phát dục và sự biến hóa 1 số ít cơ quan nội tạng gây nên ..
Nhiều khi còn do hoạt động giải trí hệ thần kinh không cân đối, thường thì quy trình hưng phấn mạnh hơn quy trình ức chế, đã khiến những em không tự kiềm chế được. Khi tham gia những hoạt động giải trí đi dạo, học tập, lao động những em đều biểu lộ tình cảm rõ ràng và can đảm và mạnh mẽ .
Đặc biệt những lúc xem phim, xem kịch … những em có bộc lộ những xúc cảm rất phong phú, khi thì bồn chồn cảm động, khi thì phấn khởi vui mừng, có khi lại om sòm hô hoán. Vì thế những nghệ sĩ cho rằng, những em lứa tuổi này là những khan giả ồn ào nhất và cũng đáng biết ơn nhất .
Tính dễ kích động dẫn đến những em xúc động rất can đảm và mạnh mẽ như vui quá trớn, buồn ủ rủ, lúc thì quá hăng say, lúc thì quá chán nản. Nhiều em đổi khác rất nhanh gọn và thuận tiện, có lúc đang vui chỉ vì một cái gì đó lại sinh ra buồn ngay, hoặc đang buồn chán nhưng gặp một điều gì đó thú vị thì lại tươi cười ngay. Do sự biến hóa tình cảm thuận tiện, nên trong tình cảm của của những em đôi lúc xích míc .
Tóm lại, hoàn toàn có thể nói tình cảm ở lứa tuổi này mang tính bồng bột, sôi sục, dễ bị kích động, dễ biến hóa, nhiều lúc còn xích míc. Tuy vậy, tình cảm những em đã khởi đầu biết phục tùng lý trí, tình cảm đạo đức đã tăng trưởng mạnh .
Do vốn kinh nghiệm tay nghề trong đời sống của những em ngày càng đa dạng và phong phú, do thực tiễn tiếp xúc hoạt động giải trí trong tập thể, trong xã hội, mà tính bộc phát trong tình cảm của những em dần bị mất đi, nhường chỗ cho tình cảm có ý thức tăng trưởng .
Hoàn cảnh xã hội cũng đã ảnh hưởng tác động lớn lao đến sự tăng trưởng ting cảm của những em. Tình cảm bè bạn, tình chiến sỹ, tình tập thể ở lứa tuổi này cũng được tăng trưởng mạnh. Tình bạn của những em được hình thành trên cơ sở cùng học tập, cùng hoạt động và sinh hoạt, cùng có hứng thú, sở trường thích nghi như nhau .
Các em so với nhau chân thành, cởi mở, sẵn sàng chuẩn bị trợ giúp nhau khi gặp khó khăn vất vả, cứu bạn lúc nguy hại. Các em tin cậy nhau, kể cho nhau nghe những câu truyện thầm kín của mình. Các em sống không hề xa bạn, thiếu bạn. Vì thế khi bị bạn phê bình, những em cảm thấy khổ tâm, buồn chán, đặc biệt quan trọng những em bị bè bạn không chơi, tẩy chay thì đó là một đòn tâm lý rất nặng, là một hình phạt rất nặng nề với những em .
Tham khảo các giai đoạn phát triển tâm lý người của Erik Erikson: https://futurelink.edu.vn/cac-giai-doan-phat-trien-tam-ly-xa-hoi-cua-con-nguoi-theo-erik-erikson/
Tâm lý lứa tuổi trung học phổ thông và đại học (15 – 25 tuổi)
Sự phát triển của tự ý thức
Sự tự ý thức là một đặc thù điển hình nổi bật trong sự tăng trưởng nhân cách của học sinh THPT, nó có ý nghĩa to lớn so với sự tăng trưởng tâm lý của lứa tuổi này. Biểu hiện của sự tự ý thức là nhu yếu tìm hiểu và khám phá và tự nhìn nhận những đặc thù tâm lý của mình theo chuẩn mực đạo đức của xã hội, theo quan điểm về mục tiêu đời sống …
Điều đó khiến những em chăm sóc thâm thúy tới đời sống tâm lý, những phẩm chất nhân cách và năng lượng riêng. Các em không chỉ nhận thức về cái tôi hiện tại của mình mà còn nhận thức về vị trí của mình trong xã hội tương lai .
Các em không chỉ chú ý quan tâm đến vẻ bên ngoài mà còn đặc biệt quan trọng chú trọng tới phẩm chất bên trong. Các em có khuynh hướng nghiên cứu và phân tích và nhìn nhận bản thân mình một cách độc lập dù hoàn toàn có thể có sai lầm đáng tiếc khi nhìn nhận. Ý thức làm người lớn khiến những em có nhu yếu khẳng định chắc chắn mình, muốn biểu lộ đậm cá tính của mình một cách độc lạ, muốn người khác chăm sóc, chú ý quan tâm đến mình …
Một mặt, người lớn phải lắng nghe quan điểm của em những, mặt khác phải giúp những em hình thành được hình tượng khách quan về nhân cách của mình nhằm mục đích giúp cho sự tự nhìn nhận của những em được đúng đắn hơn, tránh những rơi lệch, phiến diện trong tự nhìn nhận .
Sự hình thành thế giới quan
Sự hình thành thế giới quan là nét hầu hết trong tâm lý người trẻ tuổi vì những em sắp bước vào đời sống xã hội, những em có nhu yếu tìm hiểu và khám phá tò mò để có quan điểm về tự nhiên, xã hội, về những nguyên tắc và quy tắc ứng xử, những xu thế giá trị về con người .
Các em chăm sóc đến nhiều yếu tố như : thói quen đạo đức, cái xấu cái đẹp, cái thiện cái ác, quan hệ giữa cá thể với tập thể, giữa góp sức với tận hưởng, giữa quyền hạn và nghĩa vụ và trách nhiệm nghĩa vụ và trách nhiệm …
Tuy nhiên vẫn có em chưa được giáo dục khá đầy đủ về thế giới quan, chịu tác động ảnh hưởng của tư tưởng bảo thủ lỗi thời như : có thái độ coi thường phụ nữ, coi khinh lao động chân tay, ý thức tổ chức triển khai kỉ luật kém, thích có đời sống xa hoa, tận hưởng hoặc sống thụ động …
Xem thêm >>> Dịch Vụ Tham Vấn Tâm Lý Tận Nơi Ở TPHCM
Xu hướng nghề nghiệp
Thanh niên đã Open nhu yếu lựa chọn vị trí xã hội trong tương lai cho bản thân và những phương pháp đạt tới vị trí xã hội ấy. Xu hướng nghề nghiệp có công dụng thôi thúc những mặt hoạt động giải trí và kiểm soát và điều chỉnh hoạt động giải trí của những em .
Càng cuối cấp học thì khuynh hướng nghề nghiệp càng được bộc lộ rõ ràng và mang tính không thay đổi hơn. Nhiều em biết gắn những đặc thù riêng về sức khỏe thể chất, về tâm lý và năng lực của mình với nhu yếu của nghề nghiệp. Tuy vậy, sự hiểu biết về nhu yếu nghề nghiệp của những em còn phiến diện, chưa không thiếu, vì cậy công tác làm việc hướng nghiệp cho học sinh có ý nghĩa quan trọng .
Hoạt động giao tiếp
Các em khao khát muốn có những quan hệ bình đẳng trong đời sống và có nhu yếu sống đời sống tự lập. Tính tự lập của những em biểu lộ ở ba mặt : tự lập về hành vi, tự lập về tình cảm và tự lập về đạo đức, giá trị .
Nhu cầu giao tiếp với bạn bè cùng lứa tuổi trong tập thể phát triển mạnh. Trong tập thể, các em thấy được vị trí, trách nhiệm của mình và các em cũng cảm thấy mình cần cho tập thể. Khi giao tiếp trong nhóm bạn sẽ xảy ra hiện tượng phân cực. Có những người được nhiều người yêu mến và có những người ít được bạn bè yêu mến. Điều đó làm cho các em phải suy nghĩ về nhân cách của mình và tìm cách điều chỉnh bản thân.
Tình bạn đối với các em ở tuổi này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Tình bạn thân thiết, chân thành sẽ cho phép các em đối chiếu được những thể nghiêm, ước mơ, lý tưởng, cho phép các em học được cách nhận xét, đánh giá về mình.
Nhưng tình bạn ở những em còn mang sắc tố xúc cảm nhiều nên thường có bộc lộ lý tưởng hóa tình bạn. Có nghĩa là những em thường yên cầu ở bạn mình phải có những cái mình muốn chứ không chú ý quan tâm đến năng lực thực tiễn của bạn .
Ở tuổi này cũng đã Open môt loại tình cảm đặc biệt quan trọng – tình yêu nam nữ. nh yêu của lứa tuổi này còn được gọi là “ tình yêu bạn hữu ”, chính do cá em thường che giấu tình cảm của mình trong tình bạn nên đôi lúc cũng không phân biệt được đó là tình bạn hay tình yêu .
Tình yêu ở lứa tuổi thanh niên về cơ bản là tình cảm lành mạnh, trong sáng nhưng cũng là một vấn đề rất phức tạp. Cha mẹ hoặc giáo viên không nên can thiệp một cách thô bạo, không chế nhạo, phỉ báng, ngăn cấm độc đoán, bất bình mà phải có một thái độ trân trọng và tế nhị, đồng thời cũng không được thờ ơ, lãnh đạm tránh những phản ứng tiêu cực ở các em.
Source: https://futurelink.edu.vn
Category: Tin tổng hợp